Reuzenhaai

Reuzenhaai; IUCN-status: Bedreigd (2018)
Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Elasmobranchii (Haaien en roggen)
Orde:	Lamniformes (Makreelhaaien)
Familie:	Cetorhinidae; Gill, 1862
Geslacht:	Cetorhinus; Blainville, 1816
Soort
	Cetorhinus maximus; (Gunnerus, 1765); Originele combinatie; Squalus maximus
	Leefgebied Reuzenhaai
Synoniemen
	Lijst Squalus gunnerianus Blainville, 1810; Selache maxima (Gunnerus, 1765); Cetorhinus blainvillei de Brito Capello, 1869; Cetorhinus maccoyi (Barrett, 1933); Cetorhinus normani Siccardi, 1961; Cetorhinus rostratus (Macri, 1819); Squalus cetaceus Gronow, 1854; Squalus elephas Lesueur, 1822; Squalus homianus Blainville, 1810; Squalus isodus Macri, 1819; Squalus pelegrinus Blainville, 1810; Squalus rashleighanus Couch, 1838; Squalus rhinoceros DeKay, 1842; Squalus rostratus Macri, 1819; Selache elephas (Le Sueur, 1822); Selache maximum (Gunnerus, 1765); Selache maximus (Gunnerus, 1765); Halsydrus maccoyi (Barrett, 1933); Halsydrus maximus (Gunnerus, 1765); Halsydrus pontoppidiani Neill, 1809; Hannovera aurata Van Beneden, 1871; Polyprosopus macer Couch, 1862; Scoliophis atlanticus Anonymous, 1817; Selachus pennantii Cornish, 1885; Squalis gunneri Blainville, 1816; Squalis shavianus Blainville, 1816; Tetraoras angiova Rafinesque, 1810; Tetroras angiova Rafinesque, 1810; Tetroras maccoyi Barrett, 1933; Cetorhinus maximus infanuncula Deinse & Adriani, 1953; Cetorhinus maximus normani (Siccardi, 1961); Halsydrus pontoppidiani Fleming, 1817;
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Reuzenhaai op Wikispecies
	(en) World Register of Marine Species
Portaal	Biologie

De reuzenhaai^[2] (Cetorhinus maximus) is de op een na grootste levende vis, na de walvishaai. Deze haai behoort tot de familie van de Cetorhinidae, die maar uit één geslacht Cetorhinus en één soort Cetorhinus maximus bestaat. De familie behoort tot de orde van de makreelhaaien (Lamniformes).

Beschrijving

De reuzenhaai is een kosmopoliet. Reuzenhaaien leven in alle wereldzeeën met een gematigd klimaat. In de Fundybaai (Canada) werd in 1851 een exemplaar van 12,27 meter gevangen,^[3] het dier woog ruim 19 ton.^[bron?] De gemiddelde lengte van een reuzenhaai ligt tussen de 6 en 8 meter, met een maximum van 9,8 meter en een gewicht van 4 ton.^[4] De reuzenhaai zeeft met zijn kieuwzeven plankton uit het water.

De reuzenhaai is regionaal endotherm, waarbij sommige delen van zijn lichaam een geregelde temperatuur hebben. De reuzenhaai is zodoende niet koudbloedig.^[5]

Waarnemingen

De reuzenhaai komt voor in de Noordzee, maar sporadisch langs de Belgische en Nederlandse kust. Alleen in de zomermaanden worden soms jonge exemplaren waargenomen.^[6]^[7] Op 30 november 2009 spoelde op het strand van Ameland het kadaver van een reuzenhaai aan.^[8] Op 24 juli 2012 werd een jonge reuzenhaai gespot aan de kust van De Panne. Op 17 januari 2014 werd er een gespot voor de Zeeuwse kust bij Westkapelle.^[9] De haai werd door getuigen rond de zeven meter geschat. Op 30 oktober 2014 werd op het zuidwestelijk punt van de Oosthinder een reuzenhaai van zo’n 3 à 4 meter waargenomen.^[10] Op 29 oktober 2016 is er een aangespoeld aan de kust van De Panne. De haai meet een 3–4 meter en naar schatting enkele honderden kilo's. Het dier werd levend terug in het water gebracht waar het in ondiep water rondjes bleef zwemmen, maar overleed de dag erna.

In december 2022 is ter hoogte van het Nederlandse Domburg eveneens een reuzenhaai aangespoeld. Op 9 januari 2023, binnen een maand na de reuzenhaai bij Domburg, is er een nog exemplaar van ongeveer 3 meter aangespoeld in Nederland. Wederom in de provincie Zeeland werd een dode reuzenhaai in vergaande staat van ontbinding aangetroffen ter hoogte van De Schor van Baarland langs de Westerschelde.^[11]

Status

Net als andere grote haaien is de reuzenhaai een bedreigde diersoort door een combinatie van overbevissing en de grote vraag naar haaienvlees en -organen. Hij staat als Bedreigd op de internationale Rode Lijst van de IUCN.

Relatie tot de mens

De reuzenhaai is een planktoneter en doorgaans ongevaarlijk voor mensen. Een klap met een staart is een potentieel gevaar en de huid is ruw genoeg om schaafwonden te kunnen veroorzaken.

Zie ook

Lijst van gestrande dieren in Nederland

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (en) Reuzenhaai op de IUCN Red List of Threatened Species.
↑ Whitfield, P. (1984). Encyclopedie van het dierenrijk - Alle gewervelde dieren in woord en beeld. Uitgeverij Areopagus, p. 488. ISBN 90 274 9009 0.
↑ (en) Perley, Moses Henry (1852). Reports on the sea and river fisheries of New Brunswick, p. 222.
↑ Cetorhinus maximus. Fishbase.
↑ Kraaijvanger, Caroline, "Alsof je plots ontdekt dat koeien vleugels hebben": wetenschappers meten temperatuur van reuzenhaai en dat levert een fikse verrassing op. Scientias.nl (1 augustus 2023). Geraadpleegd op 4 augustus 2023.
↑ Nijssen, H. & S.J. de Groot (1987). De vissen van Nederland. KNNV, Utrecht.
↑ Reuzenhaai schrikt strand van De Panne op. deredactie.be.
↑ Kadaver reuzenhaai spoelt aan op Ameland. nu.nl.
↑ Reuzenhaai van zeven meter gezien bij Westkapelle.
↑ Reuzenhaai gespot voor Nederlandse kust – Metro. web.archive.org (4 november 2014). Gearchiveerd op 4 november 2014. Geraadpleegd op 19 januari 2021.
↑ Tweede dode reuzenhaai binnen maand tijd aangespoeld in Zeeland. nos.nl.

[IUCN-1] (en) Reuzenhaai op de IUCN Red List of Threatened Species.

[DIERENRIJK-2] Whitfield, P. (1984). Encyclopedie van het dierenrijk - Alle gewervelde dieren in woord en beeld. Uitgeverij Areopagus, p. 488. ISBN 90 274 9009 0.

[3] (en) Perley, Moses Henry (1852). Reports on the sea and river fisheries of New Brunswick, p. 222.

[4] Cetorhinus maximus. Fishbase.

[5] Kraaijvanger, Caroline, "Alsof je plots ontdekt dat koeien vleugels hebben": wetenschappers meten temperatuur van reuzenhaai en dat levert een fikse verrassing op. Scientias.nl (1 augustus 2023). Geraadpleegd op 4 augustus 2023.

[6] Nijssen, H. & S.J. de Groot (1987). De vissen van Nederland. KNNV, Utrecht.

[7] Reuzenhaai schrikt strand van De Panne op. deredactie.be.

[8] Kadaver reuzenhaai spoelt aan op Ameland. nu.nl.

[9] Reuzenhaai van zeven meter gezien bij Westkapelle.

[10] Reuzenhaai gespot voor Nederlandse kust – Metro. web.archive.org (4 november 2014). Gearchiveerd op 4 november 2014. Geraadpleegd op 19 januari 2021.

[11] Tweede dode reuzenhaai binnen maand tijd aangespoeld in Zeeland. nos.nl.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]