Graad (temperatuur)

°
aanhalingstekens „ ” “ ” " " ‘ ’ ' '
accolade { }
afbreekteken -
apostrof
beletselteken
dubbelepunt :
gedachtestreepje of
kastlijntje
guillemets « »
haakjes ( ) [ ] ⟨ ⟩
komma ,
koppelteken -
liggend streepje - _
omgekeerd uitroepteken ¡
omgekeerd vraagteken ¿
punt .
puntkomma ;
schuine streep /
uitroepteken !
vraagteken ?
weglatingsstreepje -
Woordscheiding
hoge punt ·
spatie  
ampersand &
apenstaartje @
asterisk *
backslash \
bullet
accent
caret/dakje ^
emoticon :-)
gelijkteken =
graad °
hekje #
munteenheidsteken ¤
obelisk
paragraafsymbool §
alineateken
procentteken %
promille
tilde ~
trema ¨
umlaut ¨
laag streepje/underscore _
sluisteken | ¦
Ongebruikelijke typografie
asterisme
lozenge
interrobang
ironieteken
referentieteken
dusteken
zero-width space ​ ​

De graad wordt in meerdere temperatuurschalen gebruikt. Vaak wordt het symbool ° gebruikt, gevolgd door de eerste letter van de naam van temperatuurschaal (bijvoorbeeld 20 °C betekent 20 graden Celsius). Tussen het getal en het gradenteken hoort volgens adviesboeken en norminstituten een spatie te staan (5 °C). In de praktijk van onder meer KNMI en KMI is de schrijfwijze zonder spatie (5°C) gangbaar.[1] Volgens de gezaghebbende Schrijfwijzer van Jan Renkema (uitgeverij Boom, vijfde editie 2012) hoort het echter als volgt: de spatie vervalt bij de symbolen voor graad, procent en promille: 30°, 30 °C, 30° OL, 3%, 3,5‰. Beide schrijfwijzen zijn dus verdedigbaar.

Het woord graad komt van het Latijnse gradus, dat 'trede' betekent. (Ter vergelijking: het Latijnse scala betekent 'ladder' of 'trap'). In zijn algemeenheid wordt de term 'graad' gebruikt bij meetschalen die geen absoluut nulpunt hebben. Zo is 0 °C vrij willekeurig gekozen. In plaats van het vriespunt van water had men ook iets anders kunnen kiezen. Daardoor is er ook geen enkele reden waarom 10 °C tweemaal zoveel zou zijn als 5 °C.

Ook de kelvin K werd vroeger door een ° voorafgegaan, sinds 1967/1968 op de 13de conferentie van de CGPM (Conférence Générale des Poids et Mesures of Algemene conferentie voor gewichten en maten)[2] werd besloten om het op de volgende manier te noteren: 0 K = −273,15 °C. De reden hiervoor is dat de kelvinschaal wél een echt nulpunt heeft.[3] De temperatuur in kelvin is recht evenredig met de gemiddelde kinetische energie van de moleculen, en die kan niet negatief worden. Hier is dus sprake van een absoluut nulpunt.

Bekende temperatuurschalen:

Overige temperatuurschalen waarbij "graden" worden gebruikt:

De ° is in Unicode gecodeerd als U+00B0 (°), de HTML-code is °, de ASCII-code is 176, en de Alt-toetsencode is Alt+0176 of Alt+248.

Gerelateerde tekens

[bewerken | brontekst bewerken]
[bewerken | brontekst bewerken]
  1. taaladvies Taalunieversum van Nederlandse Taalunie. Gearchiveerd op 8 juni 2021.
  2. (en) Resolution 3: SI unit of thermodynamic temperature (kelvin). Resolutions of the 13th CGPM. Bureau International des Poids et Mesures (1967). Gearchiveerd op 21 april 2007. Geraadpleegd op 15 maart 2021.
  3. William. Lord Kelvin, "On an Absolute Thermometric Scale", Philosophical Magazine, Oktober 1848. gearchiveerd artikel, bekeken op 15 maart 2021