Klasse van droge graslanden op zandgrond

Klasse van droge graslanden op zandgrond
Mozaïek van droge graslandgemeenschappen
Syntaxonomische indeling
Klasse
Koelerio-Corynephoretea Klika in Klika & Novák 1941
Afbeeldingen op Wikimedia Commons

De klasse van droge graslanden op zandgrond (Koelerio-Corynephoretea) is een klasse van syntaxa die graslanden en pioniervegetatie omvat op droge, oligotrofe zandgronden.

Vegetatie uit deze klasse wordt vooral gekenmerkt door de dominantie van grassen, grasachtige planten en kruiden, en soms ook mossen en/of korstmossen.

• Duits: Sandtrockenrasen und Felsgrusfluren von der submeridionalen bis zur borealen Zone
• Engels: Open sand grasslands, pioneer grassland vegetation on sand and shallow soils of rock outcrops
• Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r14
• Corine biotope: 35 Pelouses silicicoles sèches
• Eunis Habitat Types: E1 Dry grasslands

De wetenschappelijke naam Koelerio-Corynephoretea is afgeleid van de botanische namen van twee belangrijke kensoorten van deze klasse, smal fakkelgras of gewoon fakkelgras (Koeleria macrantha) en buntgras (Corynephorus canescens).

De klasse van droge graslanden op zandgrond omvat zeer open tot min of meer gesloten pioniervegetatie en laagblijvende graslanden, zonder boom- en struiklaag. Ze zijn meestal zeer soortenarm, maar kunnen in optimale omstandigheden - vooral op kalkrijke bodem - zeer soortenrijk worden.

In de kruidlaag zijn grassen en grasachtige planten als zandzegge, fijn schapengras, gewoon struisgras en de naamgevende grassen buntgras en smal fakkelgras dominant, met daarnaast laagblijvende, eenjarige- en overblijvende kruiden als geel walstro, gewoon biggenkruid, zandhoornbloem en vroegeling.

De moslaag is vaak opvallend aanwezig, met bladmossen als het gesnaveld klauwtjesmos en korstmossen als het klein leermos.

De klasse van droge graslanden op zandgrond omvat pioniervegetatie van droge, oligotrofe tot mesotrofe, kalkloze tot zeer kalkrijke zandgronden op diepgaande, losse sedimenten.

De gemeenschappen uit de klasse vindt men vooral op kustduinen, op pleistocene dekzanden en in de stroomdalen van rivieren.

De klasse van droge graslanden op zandgrond is in Nederland en Vlaanderen rijk vertegenwoordigd met drie orden.

• derivaatgemeenschap met grijs kronkelsteeltje (DG Campylopus infroflexus-[Koelerio-Corynephoretea])
• rompgemeenschap met ruig haarmos (RG Polytrichum piliferum-[Corynephorion])
• rompgemeenschap met zandstruisgras (RG Agrostis vinealis-[Corynephorion])
• rompgemeenschap met trekrus en Noors mos (RG Juncus squarrosus-Oligotrichum hercynicum-[Corynephorion])
• rompgemeenschap met eekhoorngras (RG Vulpia bromoides-[Plantagini-Festucion])
• rompgemeenschap met gewoon struisgras en gewoon biggekruid (RG Agrostis capillaris-Hypochaeris radicata-[Trifolio-Festucetalia ovinae])
• rompgemeenschap met groot schapengras (RG Festuca lemanii-[Trifolio-Festucetalia ovinae])
• rompgemeenschap met sint-janskruid (RG Hypericum perforatum-[Trifolio-Festucetalia ovinae])
• rompgemeenschap met duinroos (RG Rosa pimpinellifolia-[Polygalo-Koelerion])
• rompgemeenschap met dauwbraam (RG Rubus caesius-[Polygalo-Koelerion])
• rompgemeenschap met echt bitterkruid (RG Picris hieracioides-[Corynephorion])
• rompgemeenschap met zandkweek (RG Elymus athericus-[Cladonio-Koelerietalia])
• rompgemeenschap met kruipend stalkruid (RG Ononis spinosa subsp. repens-[Cladonio-Koelerietalia])
• rompgemeenschap met duinriet (RG Calamagrostis epigejos-[Cladonio-Koelerietalia])
• rompgemeenschap met gewone eikvaren (RG Polypodium vulgare-[Cladonio-Koelerietalia])
• rompgemeenschap met vroege haver (RG Aira praecox-[Koelerio-Corynephoretea])
• rompgemeenschap met gewoon gaffeltandmos (RG Dicranum scoparium-[Koelerio-Corynephoretea])
• rompgemeenschap met cipreswolfsmelk (RG Euphorbia cyparissias-[Koelerio-Corynephoretea])
• rompgemeenschap met zandzegge (RG Carex arenaria-[Koelerio-Corynephoretea])
• rompgemeenschap met schapenzuring (RG Rumex acetosella-[Koelerio-Corynephoretea/Arrhenatheretalia])
• rompgemeenschap met smalle weegbree (RG Plantago lanceolata-[Koelerio-Corynephoretea/Arrhenatheretalia])
• rompgemeenschap met jakobskruiskruid (RG Jacobaea vulgaris-[Koelerio-Corynephoretea])

In de onderstaande tabel staan de belangrijkste kentaxa en differentiërende soorten van de klasse van droge graslanden op zandgrond voor Nederland en Vlaanderen.

Kentaxon	Diff. taxon	Presentie	Triviale naam	Botanische naam	Opmerking	Afbeelding
kK	-		geel walstro	Galium verum
kK	-		gewoon biggenkruid	Hypochaeris radicata
kK	-		zandzegge	Carex arenaria
kK	-		zandhoornbloem	Cerastium semidecandrum
kK	-		vroegeling	Erophila verna
kK	-		kleine leeuwentand	Leontodon saxatilis
kK	-		buntgras	Corynephorus canescens
kK	-		vroege haver	Aira praecox
-	dK		gewone veldbies	Luzula campestris	t.o.v. de klasse van pioniergraslanden op gruis- en steenbodems en de klasse van kalkgraslanden
-	dK		fijn schapengras	Festuca filiformis	idem
-	dK		schapenzuring	Rumex acetosella	idem

Moslaag

Kentaxon	Diff. taxon	Presentie	Triviale naam	Botanische naam	Opmerking	Afbeelding
kK	-		gesnaveld klauwtjesmos	Hypnum cupressiforme
kK	-		grijze bisschopsmuts	Racomitrium canescens
kK	-		gewoon purpersteeltje	Ceratodon purpureus
kK	-		klein leermos	Peltigera rufescens
-	dK		gewoon gaffeltandmos	Dicranum scoparium	t.o.v. van de klasse van pioniergraslanden op gruis- en steenbodems en de klasse van kalkgraslanden

• 
  Voorjaarsaspect van de associatie van vetkruid en tijm
• 
  Rompgemeenschap met schapenzuring

• Droog kalkarm duingrasland
• Droog schraalgrasland van de hogere gronden

Zie de categorie Koelerio-Corynephoretea van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.