Boek van de Wei

Het Boek van de Wei of Weishu is een van de boeken uit de Vierentwintig Geschiedenissen, de verzameling officiële geschiedenissen van Chinese keizerlijke dynastieën. Het werk is samengesteld door Wei Shou (506-572), een historicus in dienst van de Noordelijk Qi, kwam tot stand in 554 en beschrijft de geschiedenis van de Noordelijke Wei-dynastie (386-535) en de Oostelijke Wei-dynastie (534-550). Daarentegen wordt (in juan 22) de eerste heerser van de Westelijke Wei-dynastie een usurpator genoemd. Wegens veronderstelde vooringenomenheid werd het werk in de traditionele Chinese historiografie zeer bekritiseerd en waren er reeds onder de noordelijke Song (960-1127) 30 van de oorspronkelijke 131 juan geheel of gedeeltelijk verloren geraakt.

In 551 kreeg Wei Shou van keizer Wenxuan (r.550-559) van de Noordelijk Qi opdracht tot het samenstellen van een geschiedenis van de Noordelijke Wei-dynastie. Hij kon daarbij gebruikmaken van werk dat een groot aantal historici reeds tijdens de Wei-dynastie had verricht:

• Deng Yuan (鄧淵) had onder keizer Daowu (r.377-409) in zijn Dai ji (代記) 10 juan aan keizerlijke annalen samengesteld over de voorouders van de stichter van de Wei-dynastie, de heersers over Dai, de oorspronkelijke naam van het koninkrijk van de Tuoba.
• Gao Yun (高允, 391-487) en Cui Hao (崔浩, 381-450) breidden dat werk uit tot 30 juan. Keizer Taiwu (424-452) beschouwde feiten over zijn voorouders die Cui Hao had vermeld als beledigend en schadelijk voor het aanzien van zijn dynastie. Cui Hao zou (Han)-Chinese instituties meer waarderen dan die van de Tuoba en werd in 450 met zijn gehele familie en naaste medewerkers terechtgesteld.
• Vanaf 487 stelden Li Biao (李彪, 441-501) en Cui Guang (崔光, 451-523) documenten samen, die de periode tot en met de regering van keizer Xianwen (r.466-471) omvatten. Zij waren de eerste historici in Wei die de jizhuanti-stijl toepasten door het materiaal te splitsten in annalen, tabellen, verhandelingen en biografieën. Zij volgden daarmee het voorbeeld van Shiji en Hanshu.
• Xing Luang (邢巒, 464-514) stelde tussen 500 en 514 een overzicht samen van de activiteiten van keizer Xiaowen (r.471-499). Zijn werk liep echter niet verder dan tot 490.
• Cui Hong (†527) en Wang Zunye kregen opdracht dit overzicht voort te zetten tot 515 (dus inclusief de regeerperiode van keizer Xuanwu, r.499-515).

Wei Shou deed hetzelfde voor de laatste keizers van de Wei-dynastie. Vervolgens werkte hij vanaf 551 aan de uiteindelijke dynastieke geschiedenis van de Wei. Volgens juan 104 van Weishu koos hij als assistenten Fang Yan-you (房延祐), Xin Yuanzhi (辛元植), Diao Rou (刁柔, 501-556), Pei Angzhi (裴昂之), Gao Xiaogan (高孝幹), Qiwu Huaiwen (綦毋懷文) en Sui Zhongrang (眭仲讓). Wei Shou overhandigde het grootste deel van het werk in de derde maand van 554 aan de keizer. In de elfde maand van datzelfde jaar presenteerde hij het resterende gedeelte, dat bestond uit tien 'verhandelingen'.

Direct na de presentatie ontstond ophef over het werk. Wei Shou werd partijdigheid verweten bij de wijze waarop hij een groot aantal functionarissen had beschreven. Dit werd door hun nakomelingen beschouwd als een belediging van hun voorouders en daarmee een belediging van henzelf. Zij betitelden het boek niet als weishu, maar als huishu (穢書). Dat leek in uitspraak op weishu, maar betekende 'boek van vuiligheid'. Wei Shou werd tot tweemaal toe gedwongen zijn werk te herzien, eerst tussen 560-561 en daarna nogmaals tussen 565 en 572, het jaar waarin hij stierf.

Omdat Wei Shou in dienst was van de Noordelijke Qi, beschouwde hij die dynastie als legitieme opvolger van de Noordelijke Wei. Het Hemels Mandaat zou via Oostelijke Wei zijn overgegaan naar de Noordelijke Qi-dynastie. De eerste heerser van de Westelijke Wei, keizer Wen (r.535-551) wordt in juan 22 slechts met zijn persoonsnaam Yuan Baoju (元寶炬) genoemd en ontving de toevoeging jian (僭, usurpator). Dit werd Wei Shou onder de Sui en Tang-dynastie zeer kwalijk genomen. Zij beschouwden niet de Noordelijke Qi, maar de twee dynastieën die Chang'an als hoofdstad hadden, de Westelijke Wei en de Noordelijke Zhou, als de rechtmatige opvolgers van de Noordelijke Wei. Volgens juan 56 van Beishi zou zijn graf daarom geschonden zijn en zijn tot stof vergaan lichaam in de vier windrichtingen zijn verspreid. Keizer Wen, stichter van de Sui-dynastie gaf aan Wei Dan (魏澹) opdracht voor het samenstellen van een nieuwe geschiedenis van de Wei (Weishu, 魏澹) waarin de voorkeur van Wei Shou voor de Noordelijke Qi was verwijderd. Zhang Taisu (張太素) kreeg onder de Tang-dynastie een soortgelijke opdracht. Het door hem voltooide werk heette eveneens Weishu.

Ook historicus Liu Zhiji (661-721) bekritiseerde het werk van Wei Shou fel, nu om zijn voorkeur voor de Noordelijke Dynastieën ten koste van die van de Zuidelijke Dynastieën. Zo worden in juan 96-98 van Weishu de keizers van de Oostelijke Jin (317-420) jian (僭, usurpators) genoemd en ontvingen die van de Liu Song (420-479) en de Zuidelijke Qi-dynastie (479 – 502) de neerbuigende toevoeging daoyi (島夷, barbaren van de eilanden). Volgens Liu Zhiji diende een historicus bij het schrijven strikt objectief te blijven en mocht hij bij beoordelingen niet uitgaan van morele waarden of van veronderstellingen die niet op feiten waren gebaseerd.

Tijdens de Song-dynastie waren 30 van de oorspronkelijke 131 juan geheel of gedeeltelijk verloren geraakt. In de 11e eeuw kreeg een groep geleerden opdracht Weishu te reconstrueren. Tot die groep behoorden Liu Ban (劉放, 1023-1089), Liu Shu (劉恕, 1032-1078), An Dao (安燾, 1034-1108) en Fan Zuyu (范祖禹, 1041-1098). Zo werden de annalen van keizer Taizong (juan 3) en de verhandeling over astronomie (juan 105) aangevuld vanuit de werken van Wei Dan en Zhang Taisu. Juan 12-15, 17-20, 22, 25, 33-34, 81-83, 85-87, 89 en 101-104 kregen aanvullingen uit Beishi (北史, Geschiedenis van het Noorden), het nu verloren werk Gaoshi xiaoshi (高氏小史) door Gao Jun (高峻) en Xiuwendian yulan (修文殿御覽), een traditionele Chinese encyclopedie uit de Noordelijke Qi. Juan 84 en 91 konden niet verder meer worden aangevuld. Ook de eerste tien verhandelingen zijn verloren.

De volgorde van de onderdelen bij Weishu wijkt af van die van Shiji en Hanshu. Na de annalen volgen de biografieën en pas daarna de verhandelingen. Dit heeft te maken met de wijze waarop het werk tot stand is gekomen. Eigenlijk bestaat de Weishu uit 114 juan (12 benji, 92 liezhuan en 10 shu). De omvangrijke hoofdstukken zijn later gesplitst in twee, drie of soms zelfs vier delen. Dit geldt met name voor de verhandelingen. Het totaal aantal juan bedraagt dan 130. Bij citaten en verwijzingen wordt de nummering van de indeling in 114 juan gebruikt. Weishu vormt de belangrijkste historische bron voor de Noordelijke Wei.

Ji (紀, annalen), 12 (14) juan. Keizerlijke biografieën in strikt annalistische vorm die een chronologisch overzicht bieden van de belangrijkste gebeurtenissen, bezien vanuit het keizerlijke hof. Er zijn geen keizerlijke annalen van Tuoba Yu (拓跋余, de prins van Nan'an (南安王), die in 452 voor korte tijd keizer was en van Yuan Ye (元曄, 509 – 532), de prins van Changguang (長廣王, ook prins van Donghai, 東海王), die in 530 voor korte tijd keizer was.

Juan 1-12:

Liezhuan (列傳, exemplarische overleveringen, vaak aangeduid als biografieën), 92 (96) juan. Biografieën van belangrijke personen. De biografie beperkte zich tot het beschrijven van gebeurtenissen die het exemplarische karakter van de betreffende persoon duidelijk moesten maken. In juan 13 worden keizerinnen en keizerlijke concubines beschreven en in juan 83 hun familieleden. In juan 14-22 gebeurt hetzelfde voor leden van de keizerlijke familie. Verder zijn er een groot aantal individuele biografieën. Vanaf juan 83 zijn er collectieve biografieën, waarbij de beschreven personen in categorieën zijn geplaatst. Juan 95-99 beschrijven de betrekkingen tussen Noordelijke Wei en de verschillende buurstaten. Hierbij gaat het om enkele van de Zestien Koninkrijken, de Jin-dynastie en de Zuidelijke Dynastieën. De heersers van Jin worden wei (偽, illegaal) genoemd en die van de Zuidelijke Qi-dynastie en Liu Song-dynastie, twee van de Zuidelijke Dynastieën, krijgen de toevoeging daoyi (島夷, barbaren van de eilanden). Juan 100-103 beschrijven de betrekkingen tussen Wei en de verschillende buurvolkeren. Zij werden geplaatst onder liezhuan omdat het memoranda betrof die op persoonlijke titel waren geschreven. Juan 104 vormt het nawoord met een autobiografie van samensteller Wei Shou.

Juan 13-104:

Zhi (志, verhandelingen). Er worden tien gebieden van staatsbemoeienis omschreven. In juan 113 wordt onder meer de omzetting van Tuoba-familienamen naar Chinese achternamen beschreven (zoals die van Tuoba naar Yuan). Juan 114 is een verhandeling over Boeddhisme en Taoïsme. Die combinatie maakt deze verhandeling uniek in de reeks officiële dynastieke geschiedenissen.

Juan 105-114:

De Zhonghua-uitgave van de Vierentwintig Geschiedenissen is de meest gebruikte uitgave. De teksten zijn voorzien van leestekens, ingedeeld in paragrafen en geschreven in traditionele karakters. Zowel van de oorspronkelijke als van de herziene uitgave zijn talrijke herdrukken verschenen, die onderling op details kunnen afwijken.

• 魏收, 魏書 (130卷), 北京 (中華書局), 1973 (Wei Shou, Weishu (130 juan), Beijing (Zhonghua shu ju), 1973), 6 delen, 1904 pp.

Herdrukt 1999, ISBN 9787101021288.

De Zhonghua-uitgave is ook digitaal beschikbaar via het project Scripta Sinica van de Academia Sinica, Taipei.

• 杨世文 郑晔, "魏书选译", 南京 (凤凰出版社) 2011 (Yang Shiwen en Zheng Ye, Wei shu xuan yi, Nanjing (Feng huang chu banshe) 2011, ISBN 9787550603479.
  • Vertaling en commentaar. Het werk is uitgegeven in Vereenvoudigde Chinese karakters.

Er is geen volledige vertaling van Weishu in westerse talen. Wel zijn er vertalingen van losse hoofdstukken, waaronder:

• Holmgren, Jennifer., Annals of Tai. Early T'o-pa History According to the First Chapter of the Wei-shu, Canberra (Australian National University Press) 1982, ISBN 0909879168.
• Tsukamoto Zenryū, 'Wei Shou. Treatise on Buddhism and Taoism. English translation by Leon Hurvitz of the original text of the "Wei shu" CXIV and of the Japanese annotation by Tsukamoto Zenryū', in: Mizuno Seiichi en Nagahiro Toshio, Yün-kang. The Buddhist Cave-Temples of the Fifth Century A.D. in North China. Detailed report of the archaeological survey carried out by the mission of the Tohōbunka Kenkyūsho 1938-1945, vol XVI (supplement), Kyoto (Kyoto University, Jimbunkagaku Kenkyūsho) 1956, pp. 23–103.

• (en) Klein, Kenneth,Wei Shu in: Chennault, Cynthia L. e.a. (eds.), Early Medieval Chinese Texts. A Bibliographical Guide, Berkeley (Institute of East Asian Studies) 2015, (China Research Monograph 71), ISBN 978-9-00419-240-9, pp. 368–372.
• (en) Knechtges, David R., Wei Shu in: Knechtges, David R. en Chang Taiping (red.), Ancient and Early Medieval Literature. A Reference Guide (Handbuch der Orientalistik; 4. Abt., China; vol.25/2), Leiden (Brill) 2014, deel II, ISBN 978-90-04-19240-9, pp. 1298–1300.

• Ware, J.R., 'Notes on the History of the Wei Shu', in: Journal of the American Oriëntal Society, 52 (1932), pag. 35-45.
• Dien, Albert E. 'Wei Tan and the Historiography of the Wei-shu', in: Kroll, Paul W. en David R. Knechtges (eds.), Studies in Early Medieval Chinese Literature and Cultural History. In Honor of Richard B. Mather and Donald Holzman, Provo UT (T'ang Studies Society) 2003, ISBN 0972925503, pp. 399–466.
• Holmgren, Jennifer, Women's Biographies in the Wei-shu. A Study of the Moral Attitudes and Social Background Found in Women's Biographies in the Dynastic History of the Northern Wei, Canberra (Australian National University) 1979.

• (en) Inleiding op het Boek van de Wei door de Duitse sinoloog Ulrich Theobald.
• (zh) De Zhonghua-uitgave is digitaal beschikbaar via het project Scripta Sinica van de Academia Sinica, Taipei. Klik daar op 免費使用 om op de site van Scripta Sinica te komen, open vervolgens 史 en open dan 正史. Ga naar 魏書, het werk kan naar keuze worden geraadpleegd per hoofdstuk, per paragraaf of per pagina.

Werken van of over dit onderwerp zijn te vinden op de pagina 魏書 (Weishu - Boek van de Wei) op Wikisource.