Cefal – Wikipedia, wolna encyklopedia

Cefal
	Mugil cephalus
	Linnaeus, 1758
	; ławica cefali
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Infragromada	doskonałokostne
Rząd	mugilokształtne
Rodzina	mugilowate
Rodzaj	Mugil
Gatunek	cefal
Synonimy
	Mugil albula Linnaeus, 1766; Mugil ashanteensis Bleeker, 1863; Mugil berlandieri Girard, 1858; Mugil borbonicus Valenciennes, 1836; Mugil catalarum Whitley, 1951; Mugil cephalas Linnaeus, 1758; Mugil cephalotus Valenciennes, 1836; Mugil cephalus ashanteensis Bleeker, 1863; Mugil cephalus cephalus Linnaeus, 1758; Mugil ciliilabis Valenciennes, 1836; Mugil constantiae Valenciennes, 1836; Mugil crenilabis our Forsskål, 1775; Mugil dobula Günther, 1861; Mugil galapagensis, Ebeling, 1961; Mugil gelatinosus Klunzinger, 1872; Mugil grandis Castelnau, 1879; Mugil hypselosoma Ogilby, 1897; Mugil japonicus Temminck & Schlegel, 1845; Mugil lineatus Valenciennes, 1836; Mugil marginalis De Vis, 1885; Mugil mexicanus Steindachner, 1876; Mugil muelleri Klunzinger, 1880; Mugil mulleri Klunzinger, 1880; Mugil occidentalis Castelnau, 1873; Mugil our Forsskål, 1775; Mugil peruanus Hildebrand, 1946; Mugil plumieri Bloch, 1794; Mugil provensalis Risso, 1810; Mugil rammelsbergii Tschudi, 1846; Mugil tang Bloch, 1794; Mugil tongae Günther, 1880; Mugil trichilus Vaillant & Sauvage, 1875; Mugil vulpinus, Nardo, 1847; Myxus barnardi Gilchrist & Thompson, 1914; Myxus caecutiens Günther, 1876; Myxus flavus Mohr, 1927; Myxus lepidopterus Mohr, 1927; Myxus superficialis Klunzinger, 1870; Myxus niger Mohr, 1927; Myxus tincoides Mohr, 1927; Sparus cetaceus Cabrera, Pérez & Haenseler, 1887;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cefal^[3]^[4], cefal pospolity^[5], łoban^[4], mugil cefal^[4] (Mugil cephalus) – ryba z rodziny mugilowatych (Mugilidae).

Występowanie

Przybrzeżne wody południowej Europy od ujścia Loary po Morze Czarne i Azowskie. Żyje stadnie w morskich wodach przybrzeżnych. Często spotykany w przyujściowych odcinkach rzek.

Opis

Osiąga długość ciała 60–70 cm i masę 2–4 kg. Ciało wydłużone, lekko bocznie spłaszczone. Otwór gębowy przedni, niewielki. Łuski duże, linia boczna przerywana. Oczy zaopatrzone w dobrze rozwinięte powieki tłuszczowe. Płetwa grzbietowa dwudzielna. Przednia płetwa krótka, z 4 twardymi promieniami, tylna dłuższa tylko z dwoma pierwszymi twardymi promieniami.

Grzbiet szary, ze złotym lub niebieskim połyskiem. Pokrywy skrzelowe ze złotym i srebrnym połyskiem. Wzdłuż boków ciała 9–10 ciemnych smug.

Rozród

Trze się wiosną w ujściach rzek. Ikra jest zaopatrzona w kroplę tłuszczu, dzięki czemu unosi się w wodzie. Żyje w ławicach, ikrę składa w wodach słodkich.

Znaczenie gospodarcze

Łoban jest masowo poławiany jako ryba konsumpcyjna, tak przez zawodowych rybaków, jak i przez wędkarzy amatorów.

W kulturze

W starożytnym Rzymie ryba zwana mugil (lub alternatywnie mugilis), zwykle identyfikowana z tym gatunkiem, była używana jako tradycyjne narzędzie karania złapanych na gorącym uczynku cudzołożników. Kara polegała na związaniu delikwenta i włożeniu mu ryby głową naprzód w odbytnicę. Wybór tego a nie innego gatunku podyktowany był faktem, że płetwa grzbietowa mugila zawiera, jak wspomniano powyżej, cztery bardzo twarde kolce, które układają się wzdłuż jej ciała, gdy ryba przechodzi przez ciasny otwór głową do przodu, ale mają silną tendencję do stawania na sztorc przy ruchu w przeciwnym kierunku. W związku z tym rybę łatwo jest włożyć, natomiast wyciągnięcie jej z powrotem jest trudne i przede wszystkim bolesne^[6].

Przypisy

↑ Mugil cephalus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Mugil cephalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ ^a ^b ^c FritzF. Terofal FritzF., ClausC. Militz ClausC., Ryby słodkowodne, HenrykH. Garbarczyk (tłum.), EligiuszE. Nowakowski (tłum.), JacekJ. Wagner (tłum.), Warszawa: Świat Książki, 1997, ISBN 83-7129-441-7, OCLC 830128659 .
↑ Stanislav Frank: Wielki atlas ryb. Przekład: Henryk Szelęgiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974.
↑ Robinson Ellis: A commentary on Catullus. Oxford: Oxford University Press, 1889, s. 58.

Bibliografia

Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.

[itis-1] Mugil cephalus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Mugil cephalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Nikolski-3] G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[FTs-4] FritzF. Terofal FritzF., ClausC. Militz ClausC., Ryby słodkowodne, HenrykH. Garbarczyk (tłum.), EligiuszE. Nowakowski (tłum.), JacekJ. Wagner (tłum.), Warszawa: Świat Książki, 1997, ISBN 83-7129-441-7, OCLC 830128659 .

[Frank-5] Stanislav Frank: Wielki atlas ryb. Przekład: Henryk Szelęgiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974.

[6] Robinson Ellis: A commentary on Catullus. Oxford: Oxford University Press, 1889, s. 58.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]