Łuków (stacja kolejowa) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Łuków

nr rej. A/1112[1] z 7.09.1976
Dworzec w Łukowie od strony ul. Dworcowej (2022)
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Miejscowość	Łuków
Zarządca	PKP Polskie Linie Kolejowe
Data otwarcia	1866
Poprzednie nazwy	Lukow
Dane techniczne
Liczba peronów	2
Liczba krawędzi peronowych	4
Kasy
Linie kolejowe
2 Warszawa Zachodnia – Terespol 12 Skierniewice – Łuków 26 Łuków – Radom Główny 30 Łuków – Lublin Północny
Położenie na mapie Łukowa Łuków
Położenie na mapie Polski Łuków
Położenie na mapie województwa lubelskiego Łuków
Położenie na mapie powiatu łukowskiego Łuków
51°56′30,1″N 22°23′21,0″E/51,941694 22,389167
Multimedia w Wikimedia Commons

Łuków – stacja kolejowa w Łukowie, w województwie lubelskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego^[2]. Znajduje się przy ul. Dworcowej 1, w odległości około 2 km od centrum miasta.

W 1862 roku powołano komitet założycielski kolei żelaznej z Warszawy do Buga. Koncesję na budowę kolei zwanej Warszawsko-Terespolską wydano 21 października 1864. Głównym projektantem i dyrektorem technicznym był inż. Tadeusz Chrzanowski. Kolej Warszawa – Terespol została otwarta 18 września 1867, jednak odcinek Siedlce – Łuków zaczął funkcjonować prawdopodobnie zimą 1866/1867. 3 lutego 1873 podjęto decyzję o budowie kolejnej linii przebiegającej przez Łuków – łączącej twierdzę w Dęblinie z twierdzą w Brześciu. Budowę zakończono w 1880 r. W 1898 ukończono z kolei linię z Łukowa do Lublina. Naczelnym dyrektorem robót był inż. Aleksander Gołębiewski. Fakt istnienia na przełomie XIX i XX wieku trzech ważnych połączeń z głównymi węzłami kolejowymi w niebagatelnym stopniu podniósł znaczenie miasta. Czwarta linia przebiegająca przez Łuków – ze Skierniewic – została zbudowana dopiero po II wojnie światowej. Oddano ją do użytku w 1959 r. W 1978 zakończono elektryfikację trasy Siedlce – Łuków, a rok później: trasy Łuków – Biała Podlaska^[6].

W czasie II wojny światowej łukowscy kolejarze byli czynnie zaangażowani w ruch oporu, a w rejonie stacji przeprowadzano akcje dywersyjne przeciwko niemieckim okupantom. W 1974 r. blisko dworca odsłonięto pomnik upamiętniający kolejarzy, którzy walczyli z hitlerowskim najeźdźcą^[6].

W roku 2016 zakończyła się modernizacja układu torowego stacji – m.in. wybudowano dwa nowe perony dwukrawędziowe z wiatami, zlikwidowano perony tuż przy budynku dworcowym, odnowiono istniejącą kładkę nad torami i dobudowano windy. Całkowicie przebudowany został układ torów części towarowej^[7].

Łukowski dworzec został wzniesiony równocześnie z budową kolei Warszawsko-Terespolskiej, w latach 1866–1867. Powstały gmach był duży i przestronny, dzięki czemu mógł obsługiwać rosnący ruch na nowo powstałym węźle kolejowym. Był murowany i miał dwie kondygnacje – drugą zajmowały mieszkania dla pracowników kolei. Pierwotny wygląd zewnętrzny budynku był jednak odmienny od aktualnego. Wokół dworca powstał dość duży, wybrukowany plac^[6].

Ponieważ dworzec stanowił obiekt o znaczeniu militarnym, uległ dużemu (choć nie całkowitemu) zniszczeniu w trakcie I wojny światowej. Jego rolę okresowo przejął niewielki budynek przy dawnym dworcu, w którym później urządzono magazyn bagażowy. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości odbudowano gmach stacji, nadając mu obecny wygląd. Nowy projekt nawiązał do stylu klasycznego. Wewnątrz budynku zlokalizowano kasy, pomieszczenia biurowe oraz dwa bufety – jeden bardziej ekskluzywny, drugi tańszy i bardziej skromny^[6].

We wrześniu 1939 r. okolice dworca były intensywnie bombardowane przez niemieckie lotnictwo, jednak sam gmach ocalał. Po zakończeniu II wojny światowej – w 1945 r. – budynek wyremontowano^[6]. Kolejny remont stał się konieczny wskutek wypadku, do którego doszło 25 stycznia 1960 r. Parowóz ciągnący 9 wagonów pasażerskich, jadący z Dęblina, wjechał na bocznicę, zdruzgotał kozioł ustawiony na końcu toru i wjechał na peron, roztrzaskał drewnianą szopę i wbił się w ścianę dworca. Zniszczony został kolejowy komisariat Milicji Obywatelskiej, który zajmował pomieszczenia w tej części budynku. Nikt nie zginął ani nie został poważnie ranny w wyniku tego wypadku^[8]. W 1962 r. przeprowadzono generalną modernizację obiektu, m. in. zmieniając wystrój wnętrza^[6].

Choć zatrzymują się tu pociągi dalekobieżne i jest to stacja węzłowa, na dworcu nie ma kasy biletowej^[9]. Znajdują się jedynie automat biletowy przewoźnika Koleje Mazowieckie, którego pociągi kończą tu bieg, oraz automat biletowy PKP Intercity.

27 grudnia 2022 PKP SA podpisała umowę z Łukowskim Ośrodkiem Kultury na najem przez 15 lat powierzchni po mającej nastąpić przebudowie budynku dworcowego. Ma się tu znaleźć m.in. sala widowiskowa na 300 osób z zapleczem. Zaplanowano także modernizację najbliższych okolic dworca^[10].

W bezpośrednim sąsiedztwie stacji, na wylocie skrzyżowania Alej Kościuszki z ul. Konarskiego i Dworcową, zlokalizowano przystanki autobusów komunikacji miejskiej, którymi można dojechać m. in. do centrum miasta oraz na Osiedle Sienkiewicza^[11], od 3 stycznia 2022 r. także na Farfak oraz Łapiguz^[12], a w sezonie letnim również nad Zalew Zimna Woda^[13].

Przed dworcem znajduje się też przystanek komunikacji lokalnej PKS, skąd wyruszają w trasę autobusy do Nowej Gręzówki. Naprzeciw dworca zatrzymują się również autobusy jadące z dworca dalekobieżnego PKS (zlokalizowanego około 1,5 km na południe, w centrum miasta) do Krynki.

• 
  Widok na budynek dworca z kładki nad torami kolejowymi
• 
  Widok na układ torowy z kładki nad torami
• 
  Pociągi między peronami 1 i 2, odjeżdżające odpowiednio w kierunkach: Terespol oraz Siedlce
• 
  Widok z peronu 2 w 2015 r.
• 
  Dworzec od strony peronów w czasie prac modernizacyjnych w 2015 r.
• 
  Wnętrze budynku dworca
• 
  EN57AL lubelskich Przewozów Regionalnych na stacji Łuków
• 
  Pomnik poświęcony „Kolejarzom poległym za Ojczyznę w latach 1939–1945”, w pobliżu budynku dworca

• Łuków w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
• Fotografia dawnego dworca w Łukowie. starostwolukow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-14)].

Łuków
Linia 2 Warszawa Zachodnia – Terespol (120,448 km)
Krynka Łukowska odległość: 7,770 km		Łuków Zapowiednik odległość: 2,052 km
Linia 12 Skierniewice – Łuków (160,108 km)
Łuków R3 odległość: 2,420 km
Linia 26 Łuków – Radom Główny (0,050 km)
		Łuków Łapiguz odległość: 3,878 km
Linia 30 Łuków – Lublin Północ (0,966 km)
		Kownatki odległość: 10,812 km