French
DeutschŚwiętojański Festiwal Organowy – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Lata aktywności | od 1985 |
|---|---|
| Termin | maj, czerwiec, lipiec |
| Państwo | |
| Miejscowość | Toruń i okolice |
| Założyciel | Marian Dorawa |
| Organizator | Stowarzyszenie „Kultura Żyje” |
| Tematyka | muzyka organowa, kameralna, symfoniczna i wokalna |
| Strona internetowa | |
Świętojański Festiwal Organowy (dawniej Świętojańskie Koncerty Organowe) – coroczny festiwal muzyki organowej, kameralnej, symfonicznej i wokalnej odbywający się w sezonie letnim w Toruniu i okolicznych miastach[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Na pomysł zorganizowania festiwalu wpadł Marian Dorawa[2][3] – historyk sztuki i konserwator zajmujący się na przełomie lat 70. i 80. XX wieku konsultacjami przy renowacji organów w kościele świętych Janów w Toruniu[4][5][6][7]. Pierwszy festiwal pod nazwą „Świętojańskie Koncerty Organowe” odbył się 25 sierpnia 1985[8] – w roku ogłoszonym przez UNESCO „Rokiem muzyki europejskiej”[3]. Zaingurował go prof. Feliks Rączkowski koncertem na barokowych organach bocznych kościoła świętych Janów[8]. Motywem przewodnim pierwszego festiwalu była twórczość Bacha i Händela, których 300. rocznica urodzin przypadła właśnie w 1985[3]. Do 1995 Marian Dorawa był dyrektorem artystycznym[9].
Do 1991 festiwal finansowany był z funduszy parafialnych. Repertuar, ograniczony możliwościami wykonawczymi barokowych organów bocznych obejmował wówczas muzykę dawną do baroku włącznie[10][3]. Na instrumencie koncertowali m.in. Leszek Werner, Julian Gembalski[11], Roman Perucki[12], Piotr Grajter[13], Andrzej Chorosiński[14], Wiktor Łyjak[15], Ekkehard Schneck[16], Marta Szoka[17], Gabriela Rzechowska-Klauza, Marietta Kruzel-Sosnowska[18], Stanisław Moryto[19], Christoph Schoener[20], Vicent Ros Pérez[21], Johannes Skudlik oraz Paul Nancekievill[22].
Od 1991, kiedy po generalnym remoncie oddano do użytku organy główne kościoła świętych Janów, finansowanie festiwalu przejął Wydział Kultury Urzędu Miejskiego w Toruniu. Do 1997 festiwal gościł organistów z Polski, Hiszpanii, Niemiec, Szwecji, Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych, którzy wykonali łącznie, podczas 11 edycji, 65 koncertów[3]. Od 1996 do 2001 dyrektorem artystycznym festiwalu był prof. Roman Grucza. W 2002 stanowisko to objął ks. dr Mariusz Klimek[9].
W 2005 festiwal, po raz pierwszy w swojej historii, zorganizowany został również poza placówką macierzystą w kościele świętych Janów: w toruńskich kościele akademickim i kościele Miłosierdzia Bożego i św. Faustyny Kowalskiej oraz poza Toruniem, w grudziądzkiej farze. Repertuar, również po raz pierwszy w historii, rozszerzono: do muzyki organowej dołączono muzykę wokalno-instrumentalną i wokalną (występy chórów „Tibi Domine” oraz grudziądzkiego „Alla Camera”)[23].
W latach 2013[24]–2016 dyrektorem artystycznym był ks. Czesław Grajkowski; od 2017 jest nim ks. dr Mariusz Klimek[9].
Od 2020 organizatorem Świętojańskiego Festiwalu Organowego jest Stowarzyszenie „Kultura Żyje”[25][26]. Od 2022 koncerty nie odbywają się już w ogóle w toruńskiej katedrze pw. Świętych Janów[27][28]. W to miejsce bazylika katedralna gości co roku uczestników Świętojańskich Koncertów Organowych im. Mariana Dorawy[29].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Grajewski 2023 ↓, s. 175.
- ↑ Dorawa 2002 ↓, s. 366.
- ↑ a b c d e Dorawa 1997 ↓, s. IV.
- ↑ Dorawa 2011 ↓, s. 69.
- ↑ Dorawa 1988 ↓, s. 11, 13.
- ↑ Dorawa 2002 ↓, s. 358.
- ↑ Domasłowski 2003 ↓, s. 199.
- ↑ a b Dorawa 2011 ↓, s. 71.
- ↑ a b c Jerzy Nowicki, Świętojański Festiwal Organowy [online], www.organy.diecezja.torun.pl, 2018 [dostęp 2024-12-31].
- ↑ Dorawa 1988 ↓, s. 13.
- ↑ Podemski 1990a ↓, s. 355.
- ↑ Podemski 1990b ↓, s. 381.
- ↑ Podemski 1990b ↓, s. 382.
- ↑ Podemski 1990b ↓, s. 383.
- ↑ Podemski 1992 ↓, s. 407.
- ↑ Podemski 1992 ↓, s. 408.
- ↑ Podemski 1992 ↓, s. 273.
- ↑ Podemski 1992 ↓, s. 275.
- ↑ Bogulicz 1992 ↓, s. 303.
- ↑ Bogulicz 1994 ↓, s. 384.
- ↑ Bogulicz 1994 ↓, s. 387.
- ↑ Bogulicz 1994 ↓, s. 406.
- ↑ Kamińska i Grajewski 2005 ↓, s. I, III.
- ↑ Katarzyna Kamińska, 28. Świętojański Festiwal Organowy [online], niedziela.pl, 1 sierpnia 2013 [dostęp 2024-12-31].
- ↑ Renata Czerwińska, Inauguracja 35. Świętojańskiego Festiwalu Organowego w Toruniu [online], niedziela.pl, 18 lipca 2020 [dostęp 2024-12-31].
- ↑ Renata Czerwińska, Inauguracja 35. Świętojańskiego Festiwalu Organowego [online], www.diecezja-torun.pl, 18 lipca 2020 [dostęp 2024-12-31].
- ↑ 37. Świętojański Festiwal Organowy [online], Portal diecezji toruńskiej, 24 czerwca 2022 [dostęp 2024-12-31].
- ↑ 37. Świętojański Festiwal Organowy [online], Urząd Miasta Torunia [dostęp 2024-12-31].
- ↑ Grajewski 2024 ↓, s. 211.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maria Bogulicz. Kalendarz imprez kulturalnych i oświatowych 1990 roku. „Rocznik Toruński”. 21, s. 288–311, 1992. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia. ISSN 0557-2177.
- Maria Bogulicz. kalendarz imprez kulturalnych i oświatowych 1991 i 1992 roku. „Rocznik Toruński”. 22, s. 371–415, 1994. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia. ISSN 0557-2177.
- Jerzy Domasłowski: Bazylika Katedralna Świętych Janów w Toruniu. Marian Biskup (red.). Toruń: TNT, 2003. ISBN 978-83-87639-59-4.
- Marian Dorawa. Z historii „Świętojańskich Koncertów Organowych”. „Niedziela”. 23 (129), s. IV, 1997-06-08. Częstochowa, Toruń: Kuria Metropolitarna w Częstochowie. ISSN 0208-872X.
- Marian Dorawa: Organy bazyliki św. Jana w Toruniu. Toruń: Toruńskie Towarzystwo Kultury, 1988.
- Marian Dorawa: Organy bazyliki katedralnej p.w. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu na tle dziejów budownictwa organowego w Polsce. W: Dzieje i skarby kościoła świętojańskiego w Toruniu. Katarzyna Kluczwajd (red.). Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, 2002. ISBN 978-83-7285-116-1.
- Marian Dorawa: Organy Torunia i okolicznych kościołów. Toruń: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2011. ISBN 978-83-88341-57-1.
- Czesław Grajewski. Świętojańskie koncerty organowe im. Mariana Dorawy. „Musica Ecclesiastica”. 18, s. 175–179, 2023. Warszawa: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. ISSN 2353-6985.
- Czesław Grajewski. II edycja Świętojańskich Koncertów Organowych im. Mariana Dorawy w Toruniu. „Musica Ecclesiastica”. 19, s. 211-216, 2024. Warszawa: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. ISSN 2353-6985.
- Katarzyna Kamińska, Czesław Grajewski. XXI Świętojański Festiwal Organowy. „Niedziela”. 32 (555), s. I, 2005-08-07. Częstochowa, Toruń: Kuria Metropolitarna w Częstochowie. ISSN 0208-872X.
- Piotr Podemski. Kalendarz imprez kulturalnych i oświatowych 1986 r.. „Rocznik Toruński”. 19, s. 341–365, 1990. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia. ISSN 0557-2177.
- Piotr Podemski. Kalendarz imprez kulturalnych i oświatowych 1987 r.. „Rocznik Toruński”. 19, s. 367–393, 1990. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia. ISSN 0557-2177.
- Piotr Podemski. Kalendarz imprez kulturalnych i oświatowych 1988 rok. „Rocznik Toruński”. 20, s. 391–418, 1991. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia. ISSN 0557-2177.
- Piotr Podemski. Kalendarz imprez kulturalnych i oświatowych Torunia w 1989 roku. „Rocznik Toruński”. 21, s. 259–287, 1992. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia. ISSN 0557-2177.