Abdurrahim Buza – Wikipedia, wolna encyklopedia

Abdurrahim Buza

Data i miejsce urodzenia	22 grudnia 1905 Skopje, Imperium Osmańskie
Data i miejsce śmierci	7 listopada 1986 Tirana, Albania
Narodowość	albańska
Alma Mater	Accademia Albertina
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	realizm socjalistyczny
Odznaczenia

Abdurrahim Buza (ur. 22 grudnia 1905 w Skopju, zm. 7 listopada 1986 w Tiranie^[1]) – albański malarz i pedagog.

Był synem Hysniego Buzy, albańskiego działacza narodowego z Kosowa. Uczył się w medresie w Skopju. Dzięki pomocy Bajrama Curriego dostał się do szkoły technicznej w Tiranie, a następnie uczył się w szkole pedagogicznej w Elbasanie, którą ukończył w 1928. Razem z innymi uczniami szkoły należał do radykalnej organizacji Jedność (alb. Bashkimi) i brał czynny udział w przewrocie antyrządowym, w czerwcu 1924, który doprowadził do przejęcia władzy przez zwolenników Fana Noliego.

Dzięki stypendium rządu albańskiego mógł wyjechać na studia w Accademia Albertina w Turynie, gdzie uczył się pod kierunkiem Ferro Milone^[2]. Po roku studiów wyjechał do Florencji, gdzie kontynuował naukę pod kierunkiem Galileo Chiniego. W 1933 ukończył studia i powrócił do kraju. Otrzymał pracę w Szkole Technicznej Harry’ego Fultza w Tiranie. W tym samym roku rozpoczął udzielanie lekcji rysunku w szkole prowadzonej w Tiranie przez Qamila Pepę^[1].

Po wyzwoleniu Albanii spod okupacji niemieckiej Buza otrzymał stanowisko dyrektora gimnazjum w Tiranie, prowadził też lekcje rysunku dla uczniów szkoły pedagogicznej. W 1951 został mianowany wicedyrektorem liceum artystycznego Jordan Misja w Tiranie, pracując na tym stanowisku do 1966, kiedy odszedł na emeryturę^[2].

Większość wykonanych przez niego obrazów stanowią portrety i dzieła o tematyce patriotycznej. Do najsłynniejszych jego dzieł należały obrazy: Dziewczęta z czerwonymi kokardami, Nasta, Portret siostry Nasty, W domu. Powstały one głównie w latach 1934-1935, które były najbardziej owocne w jego twórczości. Malował także impresjonistyczne pejzaże, w większości przedstawiając okolice jego ulubionego miejsca wypoczynku – Pogradeca. 7 kwietnia 1945 cztery namalowane przez niego płótna znalazły się na otwartej w Tiranie wystawie malarstwa albańskiego.

Od końca lat 50. w swoich obrazach w pełni identyfikował się z obowiązującym nurtem socrealizmu. Efektem były takie dzieła, jak Praca ochotników w Kombinacie i Zima w Tiranie. Od standardu socrealistycznego odbiegał wykonany w 1960 autoportret, a także martwe natury (Talerz z winogronami). W 1961, tuż przed zerwaniem stosunków radziecko-albańskich odbył długą podróż po ZSRR, odwiedzając Moskwę, Leningrad i Erywań i spotykając się z miejscowymi artystami.

Pozostawił po sobie ponad 500 obrazów i rysunków, większość z nich znajduje się w zbiorach Narodowej Galerii Sztuki w Tiranie. Uhonorowany przez władze Albanii, w 1978 tytułem Malarza Ludu (alb. Piktor i Popullit), a w 1984 Nagrodą Państwową 1 stopnia^[1]. W 2020 został odznaczony pośmiertnie orderem "Nderi i Kombit" (Honor Narodu)^[3].

Imię malarza nosi jedna z ulic w Tiranie (dzielnica Stacioni i Trenit). W 1984 Marianthi Xhako zrealizowała film dokumentalny Piktori Buza, poświęcony artyście.

• Flori Slatina: Portrete artistesh. Tirana: 1999. (alb.). Brak numerów stron w książce
• Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2012, s. 65. ISBN 978-1-78076-431-3.
• Biogram i obrazy artysty. albanianart.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-24)].
• Portfolio artysty. albanianarts.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.)