French
DeutschAdam Schroeter – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Imię i nazwisko | Adam Schroeter |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ok. 1525 |
| Data i miejsce śmierci | zm. ok. 1572 |
| Dziedzina sztuki | |
| Gatunek |
Adam Schroeter (ur. ok. 1525 w Żytawie, zm. ok. 1572, przypuszczalnie w Kieżmarku[1]) – śląski poeta.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Odebrał staranną edukację domową, obejmującą języki klasyczne i literaturę starożytną[2]. W 1547 studiował na Viadrinie we Frankfurcie nad Odrą[1][3], potem na uniwersytetach praskim (w elegii X dziękował Krzysztofowi Cetwizowi za pomoc, która mu to umożliwiła[2]) i padewskim, następnie osiadł w Krakowie, gdzie w 1552 przez krótki czas studiował na Uniwersytecie Krakowskim. Podczas pobytu w tym mieście zwiedził kopalnię soli w Wieliczce, po czym opisał zjazd do kopalni, jej wygląd i pracę górników w poemacie Salinarum Vieliciensium descriptio... napisanym po łacinie i opublikowanym w 1553 r.[4] w Krakowie, a następnie kilkakrotnie wznawianym[1][3]. Poemat ten powstał na zamówienie sekretarza królewskiego i żupnika krakowskiego Hieronima Bużeńskiego[5]. W następnym roku (lub w 1554) wyjechał na dwór swego nowego mecenasa, Olbrachta Łaskiego do Kieżmarku, gdzie na polecenie Łaskiego urządził laboratorium alchemiczne, w którym przez kilkanaście lat prowadził badania[6]. Zainteresowany pracami Paracelsusa, podróżował na Węgry i być może do Niemiec, by zdobyć egzemplarze jego dzieł, których tłumaczenia, za zachętą i przy finansowaniu Łaskiego, wydał w Krakowie w 1569[5].
Tworzył po łacinie, głównie panegiryki, elegie i epigramy (przeważnie o treści historycznej[5]), przełożył też z niemieckiego na łacinę parę prac Paracelsusa[1][3].
Wybrane publikacje Schroetera
[edytuj | edytuj kod]- Elegiam liber unus. Item epigrammatum liber unus. Kraków: Łazarz Andrysowicz.
- De natali Jesu Christi Salvatoris nostri, carmen saphicum. Kraków.
- Salinarum Vieliciensium jucunda et vera descriptio. Kraków: Łazarz Andrysowicz, 1553. Przedrukowany jako Regni Poloniae salinarum Vielicensium descriptio... Maciej Wirzbięta, 1564, ponadto polskie tłumaczenie Feliksa Piestraka: Opis salin wielickich... Wyd. Tow. Górniczego w Krakowie, 1901.
- Solium caesareum. Quatuor virtutibus, nempe, justitia, prudentia, fortitudine, et temperantia, fulcitum. In honorem Romanorum imperatoris, divi Ferdinandi, primi, patriae patris augustissimi. Per Adamum Schröterum Silesium. Wiedeń: Johann II Singriener, 1558.
- Psalmus XCI in honorem Alberti a Lasco carmine saphico. Kraków: Łazarz Andrysowicz.
- Paracelsus. Archidoxae Philippi Theophrasti Paracels ... ac Mysteriorum naturae scratoris et Artificis absolutissimi Libri X. Tłumaczenie na łacinę Adam Schröter. Kraków: Maciej Wirzbięta, 1569.
- Paracelsus. De Praeparationibus P. Theophrasti Paracelsi... Libri duo. Cura et industria, summaque fide et integrate ab Adamo Schrötero... Tłumaczenie z łaciny przez Adama Schrötera. Kraków: Maciej Wirzbięta, 1569.
- De fluvio Memela Lithuaniae carmen elegiacum, 1553
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Hajdukiewicz L., 1995-1996: Schroeter Adam. W: Polski Słownik Biograficzny, vol. 36, Romanowski A. (red), 3-4 [1].
- Maślankiewicz K., 1965: Z dziejów górnictwa solnego w Polsce. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, strony 112-114.
- Bugaj Roman, 1999, „Renesansowy poemat o soli kamiennej: Adam Schröter «Salinarium Vieliciensium descripto»”, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, tom 44, nr 2, s. 61–94