Al-Chums – Wikipedia, wolna encyklopedia

Al-Chums

‏ألخمس‎

Państwo	Libia
Gmina	Al-Marakib
Populacja  • liczba ludności	207 000
Nr kierunkowy	31
Położenie na mapie Libii Al-Chums
32°39′N 14°16′E/32,650000 14,266667
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Al-Chums (Al-Khums) – miasto w północno-zachodniej Libii, nad Morzem Śródziemnym, oddalone o 120 km na wschód od Trypolisu, jeden z ośrodków administracyjnych. Liczy około 207 tys. mieszkańców. "Al-chums" oznacza po arabsku „jedna piąta”, „piąta część”; zapewne chodzi tu o „piątą część” łupów, które wodzowie musieli przekazywać wspólnocie muzułmańskiej po wygranej kampanii. Między miastami Al-Chums i Zliten znajduje się ujście jedynej stałej, nie okresowej rzeki w Libii, Wadi Ka'am. Bierze ona początek na wzgórzach w okolicy miasta Misallata jako Wadi Tareglat, po czym płynie pod ziemią i pojawia się na odcinku kilku kilometrów przed ujściem do morza^[1].

Na przedmieściach Al-Chums mieszczą się ruiny zabytkowego miasta Leptis Magna, miejsca urodzin cesarza rzymskiego Septymiusza Sewera (193-211), założyciela dynastii Sewerów panującej imperium rzymskim w latach (193-235).

Najstarszymi meczetami na terenie miasta Al-Chums są meczet asz-szajcha Ahmada Ibn Muhammad Ibn Dżuha^[2] z ok. 1590 roku (999 ery hidżry) z przyległym do niego grobowcem (darih) oraz meczet o nazwie Masdżid al-basza^[3] z 1904 roku (1322 ery hidżry), czyli na krótko przed inwazją Włoch na Libię (1911–1912). Na uwagę zasługuje meczet na drodze z Al-Chums do pobliskiego Suk al-Chamis, około 16 km na wschód od Al-Chums, noszący imię asz-szajcha Alego al-Fardżani (zm. 1573)^[4] i liczący ponad 400 lat, lecz wielokrotnie przebudowywany. Meczet składa się z dziedzińca, sali modłów z mihrabem i minbarem, umywalni do ablucji rytualnych, jednego minaretu, grobowca (darih) oraz pomieszczenia do nauki (zawija). Latem 1866 przeciągnięto pierwszą linię telegraficzną z Trypolisu do Al-Chums^[5].

W latach 1986–1998 na przedmieściach Al-Chums znajdowała się baza polskiego Przedsiębiorstwa Eksportu Budownictwa Komunikacyjnego Dromex S.A., w której mieszkało kilkuset polskich inżynierów i robotników. Zajmowali się oni budową dróg, mostów i innych elementów infrastruktury.

• [[Ettore Rossi: Libia munzu al-fath al-arabi hatta sana 1911, [tłum.:] Chalifa Muhammad at-Tajlasi, b.d., b.m.]]
• Haynes D.E.L.: An archeological and historical guide to the pre-Islamic antiquities of Tripolitania, Roma 1981
• [[Mausu'a al-asar al-islamija fi Libia al-dżuz al-awwal [Encyklopedia zabytków muzułmańskich w Libii],[موسوعة الآثار الاسلامية في ليبيا الجزء الاول] ,[praca zbiorowa] b.d., b.m.]]