Aleksiej Bach – Wikipedia, wolna encyklopedia

Aleksiej Bach

Państwo działania	Rosja/ZSRR
Data i miejsce urodzenia	17 marca 1857 Złotonosza
Data i miejsce śmierci	13 maja 1946 Moskwa
Specjalność: biochemia
Alma Mater	Imperatorski Uniwersytet Kijowski św. Włodzimierza
Uczelnia	Instytut Biochemiczny Ludowego Komisariatu Ochrony Zdrowia RFSRR
Okres zatrudn.	1930–1941
Uczelnia	Instytut Biochemiczny Akademii Nauk ZSRR
Odznaczenia

Aleksiej Nikołajewicz Bach (ros. Алексей Николаевич Бах, ur. 5 marca^?/17 marca 1857 w Złotonoszy, zm. 13 maja 1946 w Moskwie) – rosyjski biochemik.

Niedługo po jego urodzeniu rodzina przeniosła się do Boryspola. Wcześnie zainteresował się biologią i chemią. W 1875 skończył gimnazjum klasyczne w Kijowie, później studiował nauki przyrodnicze n Wydziale Fizyczno-Matematycznym Imperatorskiego Uniwersytetu Kijowskiego św. Włodzimierza. Zaangażował się w ruch rewolucyjny i socjalistyczny, działał w Narodnej Woli, brał udział w protestach i demonstracjach studenckich, za co w 1878 został wydalony z uczelni na 3 lata bez prawa studiowania na innych uczelniach. Następnie został zesłany do Biełozierska, skąd jednak wrócił do Kijowa w styczniu 1882. W lutym 1883 przeszedł na nielegalną stopę. Działał w Narodnej Woli w Jarosławiu, Kazaniu, Rostowie, Petersburgu i Moskwie. W marcu 1885, zagrożony aresztowaniem, nielegalnie opuścił Rosję i udał się do Paryża, gdzie pracował w gazecie m.in. jako tłumacz tekstów naukowych. Od 1890 kierował laboratorium przy katedrze chemii nieorganicznej w Collège de France, gdzie prowadził swoje pierwsze badania i eksperymenty, w 1894 w celu leczenia gruźlicy udał się do Genewy, w 1915 został przewodniczącym Szwajcarskiego Towarzystwa Przyrodników. W 1917 został doktorem honoris causa Uniwersytetu w Lozannie. Od 1905 do 1917 działał w partii eserowców. W maju 1917 wrócił do Rosji, udając się do Piotrogrodu, w styczniu 1918 zerwał z eserowcami i przystał do bolszewików, w październiku 1918 na polecenie Najwyższej Rady Gospodarki Narodowej zorganizował Centralne Laboratorium Chemiczne w Moskwie, którego następnie został dyrektorem, pozostając nim do końca życia; w 1931 laboratorium przemianowano na Instytutu Fizykochemiczny im. Karpowa. Był twórcą radzieckiej szkoły biochemicznej. W 1921 z jego inicjatywy został utworzony Instytut Biochemiczny Ludowego Komisariatu Ochrony Zdrowia RFSRR, w 1935 zorganizował Instytut Biochemiczny Akademii Nauk ZSRR, nazwany jego imieniem. W 1924 został członkiem korespondentem, a 12 stycznia 1929 członkiem rzeczywistym Akademii Nauk ZSRR, od 1939 do 1945 był akademikiem-sekretarzem Wydziału Nauk Chemicznych Akademii Nauk ZSRR. Jednocześnie od 1935 stał na czele Wszechzwiązkowego Towarzystwa Chemicznego im. Mendelejewa. Prowadził badania dotyczące oddychania komórkowego roślin i zwierząt, a także z dziedziny enzymologii. Po ataku Niemiec na ZSRR wraz z Instytutem Biochemicznym został ewakuowany do miasta Frunze (obecnie Biszkek), skąd wrócił do Moskwy w 1944. W latach 1926–1937 był członkiem WCIK, następnie deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR 1 kadencji. W 1943 zostałhonorowym członkiem Królewskiego Towarzystwa Przemysłu Chemicznego w Londynie, a w 1944 honorowym członkiem Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego. Został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym. Jego imieniem nazwano ulicę w Niżnym Nowogrodzie.

• Medal Sierp i Młot Bohatera Pracy Socjalistycznej (10 czerwca 1945)
• Order Lenina (czterokrotnie, 16 marca 1937, 20 października 1943, 2 marca 1944 i 10 czerwca 1945)
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy (11 stycznia 1929)
• Nagroda im. Lenina (1926)
• Nagroda Stalinowska I klasy (1941)

• Bach Aleksiej N., [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2018-10-31] .
• Бах Алексей Николаевич (ros.) Biogram na stronie warheroes.ru [dostęp 2018-10-31]