Andrzej Dobosz – Wikipedia, wolna encyklopedia

Andrzej Dobosz
	; Warszawa, 27 stycznia 2009
Data i miejsce urodzenia	31 sierpnia 1935 ; Warszawa
Narodowość	Polska
Dziedzina sztuki	literatura
	Ważne dzieła
	"Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia"; "Generał w labiryncie"; "Ogrody i śmietniki";
	Multimedia w Wikimedia Commons

Andrzej Dobosz (ur. 31 sierpnia 1935 w Warszawie) – polski krytyk literacki, felietonista, aktor nieprofesjonalny.

Życiorys

Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Najbardziej znany jako filozof z filmu fabularnego Marka Piwowskiego Rejs. Wystąpił też w epizodycznych rolach m.in. w filmach Trzeba zabić tę miłość, Trzecia część nocy, Stawiam na Tolka Banana oraz Ryś, gdzie nawiązał do postaci z filmu Rejs.

W 1974 r. wyjechał do Francji, gdzie mieszka do dziś. W latach 1994–2008 prowadził w Paryżu polską księgarnię^[1] (fran. Librairie Dobosz) położoną w Dzielnicy Łacińskiej nieopodal katedry Notre-Dame.

Był felietonistą „Współczesności”, „Tygodnika Powszechnego”. Od 2007 r. prezentował też krótkie felietony w Programie III Polskiego Radia, od 2009 r. – felietony poświęcone książkom w dzienniku „Rzeczpospolita”.

Został członkiem Warszawskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010^[2].

W 2016 minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński uhonorował go Doroczną Nagrodą MKiDN za Całokształt Twórczości^[3].

W 2018 na zlecenie prezydenta Andrzeja Dudy dokonał skrócenia o ponad 1/3 tekstu powieści Stefana Żeromskiego „Przedwiośnie” na potrzeby dorocznej ogólnopolskiej akcji Narodowe czytanie. Zabieg ten spowodował krytykę ze strony nauczycielki licealnej z Płocka^[4].

Inwigilacja przez SB

Ze względu na aktywność w środowisku pisarzy (uczestnik spotkań w kawiarni PIW-u przy „opozycyjnym” stoliku Antoniego Słonimskiego, doktorant Leszka Kołakowskiego, członek Klubu Krzywego Koła i przyjaciel Jana Józefa Lipskiego, członek ZLP) w latach 60. trafił przy okazji inwigilacji Słonimskiego pod obserwację Służby Bezpieczeństwa (jako figurantowi, czyli osobie śledzonej, nadano mu pseudonim Smentek)^[5]. Materiały dotyczące inwigilacji Andrzeja Dobosza zniszczono, odpisy pozostają jedynie w teczkach dotyczących innych osób lub materiałach dotyczących środowiska literatów. W 2005 r. otrzymał od IPN status poszkodowanego (tj. osoby represjonowanej przez system komunistyczny w Polsce).

Twórczość

Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia (felietony; Puls 1993, ISBN 1-85917-014-5, Wydawnictwo Iskry, ISBN 978-83-244-0159-8)
O kapeluszu (opowiadanie; Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1999, ISBN 83-227-1393-2; seria: „Współczesne Opowiadania Polskie”)
Generał w bibliotece (felietony; Wydawnictwo Literackie 2001, ISBN 83-08-03101-3; wydanie 2 zmienione: Świat Literacki 2007, ISBN 978-83-60318-29-4)
Ogrody i śmietniki (felietony; Biblioteka "Więzi" 2008, ISBN 978-83-60356-58-6)
Z różnych półek (felietony; Teologia Polityczna 2014)

Filmografia

1970: Rejs – filozof
1971: Trzecia część nocy – karmiciel wszy
1972: Kwiat paproci – ksiądz kanonik, gość zjazdu
1972: Poślizg – mężczyzna w autobusie
1972: Trzeba zabić tę miłość – mężczyzna wezwany przed komisję ds. uchylających się od pracy
1973: Stawiam na Tolka Banana – pacjent u dentysty (odcinek 7)
2007: Ryś – Dobosz

Przypisy

↑ W okresie działania była to jedna z dwu polskich księgarni w Paryżu. Księgarnia powstała, gdy Kazimierz Romanowicz, por. artylerii z armii gen. Władysława Andersa, przeszedł na emeryturę i zamknął swoją księgarnię, sprzedając swoje książki - Marek Brzeziński wywiad z Andrzejem Doboszem, RFI
↑ Warszawski Społeczny Komitet Poparcia Jarosława Kaczyńskiego. jaroslawkaczynski.info, 10 czerwca 2010. [dostęp 2017-09-19].
↑ Doroczne Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego wręczone. mkidn.gov.pl, 5 października 2016. [dostęp 2019-09-15].
↑ Prezydent publikuje nową wersję „Przedwiośnia”. Co przeszkadzało mu w oryginale?. newsweek.pl, 28 sierpnia 2018. [dostęp 2018-08-29].
↑ Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, IPN 0204/1203, t. 8. Porównaj też: Konrad Rokicki, Partyjni, obojętni, opozycyjni. Środowisko literatów w latach 1956-1970 [w:] Aparat bezpieczeństwa wobec środowisk literackich 1956–1989, pod red. Andrzeja Chojnowskiego i Sebastiana Ligarskiego, Warszawa 2008 (w druku)

Linki zewnętrzne

Marek Brzeziński, Andrzej Dobosz zamyka księgarnię, RFI
Andrzej Dobosz – fotogaleria
Andrzej Dobosz w bazie filmpolski.pl
Andrzej Dobosz w bazie Filmweb
Andrzej Dobosz w bazie IMDb (ang.)
Andrzej Dobosz na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
https://tygodnik.tvp.pl/42243511/studia-z-psychiatrii-pozwolily-mu-rozmawiac-z-wladcami-prlu
Andrzej Dobosz – publikacje w bibliotece Polona

[1] W okresie działania była to jedna z dwu polskich księgarni w Paryżu. Księgarnia powstała, gdy Kazimierz Romanowicz, por. artylerii z armii gen. Władysława Andersa, przeszedł na emeryturę i zamknął swoją księgarnię, sprzedając swoje książki - Marek Brzeziński wywiad z Andrzejem Doboszem, RFI

[2] Warszawski Społeczny Komitet Poparcia Jarosława Kaczyńskiego. jaroslawkaczynski.info, 10 czerwca 2010. [dostęp 2017-09-19].

[3] Doroczne Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego wręczone. mkidn.gov.pl, 5 października 2016. [dostęp 2019-09-15].

[4] Prezydent publikuje nową wersję „Przedwiośnia”. Co przeszkadzało mu w oryginale?. newsweek.pl, 28 sierpnia 2018. [dostęp 2018-08-29].

[5] Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, IPN 0204/1203, t. 8. Porównaj też: Konrad Rokicki, Partyjni, obojętni, opozycyjni. Środowisko literatów w latach 1956-1970 [w:] Aparat bezpieczeństwa wobec środowisk literackich 1956–1989, pod red. Andrzeja Chojnowskiego i Sebastiana Ligarskiego, Warszawa 2008 (w druku)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]