French
DeutschAntoni Kazimierz Sapieha – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Lis | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | przed 6 listopada 1689 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | Izabela Helena Połubińska |
| Żona | Rachela Teresa Wyhowska |
| Odznaczenia | |
 | |
Antoni Kazimierz Sapieha (ur. przed 6 listopada 1689, zm. 16 maja 1739 w Dereczynie) – poseł, starosta merecki i puński, kasztelan trocki. Przed 7 grudnia 1706 roku mianowany stolnikiem litewskim, ustąpił z urzędu po powrocie Augusta II Mocnego w 1709 roku[1], dyrektor wileńskiego sejmiku przedsejmowego w 1724 roku[2].
Był synem Jerzego Stanisława i Izabeli Heleny z Połubińskich.
Kształcił się w Paryżu w latach 1705–1709. Po upadku Stanisława Leszczyńskiego przebywał w Prusach u boku dziadka, Kazimierza Jana, prawdopodobnie uczestnicząc w przedsięwzięciach antydworskich lat 1711–1713.
24 marca 1713 po złożeniu przysięgi na wierność Augustowi II Antoni Kazimierz uzyskał amnestię i mógł wrócić do kraju. Po powrocie działał głównie w Trybunale Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego i sejmikach deputackich. W 1723 zaangażował się w sprowadzenie pijarów do Wilna, w celu przełamania monopolu jezuickiego na szkolnictwo. W 1724 został marszałkiem Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego.
W 1726 przebywa w Sankt Petersburgu, gdzie bierze udział w zaręczynach kuzyna Piotra Pawła z Marią Mienszykow.
Posłował na sejm 1729 zajmując stanowisko antykrólewskie. Był jednym z kandydatów na marszałka sejmu konwokacyjnego w 1733 roku. Jako poseł na sejm konwokacyjny 1733 roku z powiatu słonimskiego był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 27 kwietnia 1733 roku na tym sejmie[3]. Poseł i pułkownik powiatu słonimskiego na sejm elekcyjny 1733 roku[4]. Na elekcji poparł Stanisława Leszczyńskiego, u którego boku przebywał do czasu jego abdykacji w 1736 r., będąc międzyczasie aresztowany w czerwcu 1734 w rosyjskim obozie w Pruszczu za niezłożenie przysięgi wierności Augustowi III. Był jednym z autorów listu do papieża Klemensa XII wyliczający wszystkie nieprawości stronnictwa saskiego.
W lipcu 1737 otrzymał kasztelanię trocką, mimo że cały czas utrzymywał kontakt z Leszczyńskim i oskarżano go o antydworskie intrygi.
Ocalały fragmenty jego dziennika z lat 1728–1733.
W 1726 roku został odznaczony Orderem św. Aleksandra Newskiego[5].
Zmarł 16 maja 1739 w Dereczynie został pochowany w nieistniejącym już dziś kościele OO Dominikanów w Dereczynie.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku spisy opracowali Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba, Kórnik 1994, s. 190.
- ↑ Robertas Jurgaitis, Vilniaus seimelio veikla 1717–1795 m., Kaunas 2007, s. 221.
- ↑ Konfederacya generalna omnium ordinum Regni et Magni Ducatus Lithuaniae na konwokacyi generalney Warszawskiej uchwalona [...] 27 (słow. [...] kwietnia [...] 1733, s. 45.
- ↑ Porządek na Seymie Walnym elekcyi między Warszawą a Wolą dnia 25 Sierpnia roku Pańskiego 1733 postanowiony ; Actum in Curia Regia Varsaviensi 1733 sub tempus moderni interregni, feria tertia in crastino festi S. Matthaei Apostoli et Evangelistae anno Domini 1733, s. 58.
- ↑ Бантыш-Каменский Н.Н. Списки кавалерам российских императорских орденов Св. Андрея Первозванного, Св. Екатерины, Св. Александра Невского и Св. Анны с учреждения до установления в 1797 году орденского капитула, 2005, s. 118.