Antoni Szemelowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Antoni Szemelowski
Ilustracja
Antoni Szemelowski (1936)
Data urodzenia

12 czerwca 1889

Data śmierci

24 września 1948

Narodowość

polska

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Pro Ecclesia et Pontifice (od 1908)
Multimedia w Wikimedia Commons
Abiturienci seminarium nauczycielskiego w Tarnopolu 1909, na górze, trzeci po prawej A.Szemelowski.
Po lewej A.Szemelowski we Włoszech w Armii Hallera, po prawej w Armii Polskiej 18 dywizja gen.Krajowskiego podczas wojny z bolszewikami.

Antoni Alojzy Szemelowski (ur. 12 czerwca 1889, zm. 24 września 1948) – polski nauczyciel, inspektor szkolny, działacz oświatowy i społeczny, kapitan piechoty Wojska Polskiego i Armii Krajowej.

Podręcznik dla żołnierzy analfabetów La Mandria Włochy, współautor A.Szemelowski, 24.03.1919.
30-lecie pracy A.Szemelowskiego, po lewej okładka, po prawej pierwsza strona z zdjęciem.
Jubileusz 25-lecia pracy Antoniego Szemelowskiego (Sanok, 1933)
Medal nadany przez Papieża Piusa XI, 1936

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 12 czerwca 1889[1][2]. Był synem Jana (1853-1914) i Marii z domu Sataniuk (1850-1929)[2]. Jego rodzeństwem byli: Kazimierz (1883-), Joanna (1887-, po mężu Susoł), Teofila[2]. W 1909 był działaczem Towarzystwa Szkoły Ludowej w Mikulińcach[3].

Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany na stopień kapitana rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem1 czerwca 1919[4][5]. W 1923, 1924 był przydzielony jako oficer rezerwowy do 24 pułku piechoty w garnizonie Łuck[6][7]. W 1934 jako kapitan rezerwy piechoty pospolitego ruszenia był w oficerskiej kadrze okręgowej nr X jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny i był wówczas przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Sanok[8].

Jako oficer rezerwy wstąpił do służby w szkolnictwie II Rzeczypospolitej. Był nauczycielem. Został inspektorem szkolnym w strukturze Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego. W połowie 1922 został mianowany zastępcą inspektora szkolnego w Sokalu[9]. W pierwszej połowie lat 20. sprawował stanowisko powiatowego inspektora szkolnego powiatu peczeniżyńskiego z siedzibą w Peczeniżynie[1]. W tym mieście był przewodniczącym Rady Szkolnej Powiatowej[1] i pełnił funkcję prezesa koła TSL[1][10]. Przed 1924 otrzymał pochwalne odznaczenie służbowe i wojskowe[1]. Rozporządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 20 listopada 1924 został przeniesiony ze stanowiska inspektora szkolnego w Peczeniżynie na równorzędne stanowisko inspektora szkolnego powiatu śniatyńskiego z siedzibą w Śniatynie[11] i pełnił je w kolejnych latach[12]. W tym mieście był także przewodniczącym koła TSL[13]. Rozporządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 26 października 1927 został przeniesiony ze stanowiska inspektora szkolnego w Śniatynie na takież stanowisko inspektora powiatu sanockiego z siedzibą w Sanoku[14][15][16][17]. Stanowisko powiatowego inspektora szkolnego pełnił do lat 30[18][19][20][21][22][23]. Ze stanowiska inspektora szkolnego w Sanoku jesienią 1933 został mianowany inspektorem szkolnym na obwód sanocki[24][25] (na początku lat 30. jego zastępcą był Ludwik Jasiński[22]). Był przewodniczącym Rady Szkolnej Powiatowej w Sanoku[26][27]. Działał w kole TSL w Sanoku (wraz z nim także żona Maria); zasiadł w jego zarządzie[28][29] i był prezesem koła[30]. Pełnił funkcję przewodniczącego Rady Opiekuńczej kierującej Katolickim Związkiem Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, był członkiem wspierającym i został wybrany członkiem honorowym ZMRiP[31][32][33]. Zasiadł w zarządzie powołanego w maju 1929 sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, a 31 stycznia 1936 został wybrany przewodniczącym komisji rewizyjnej[34]. W 1931 został członkiem połączonej rady miejskiej Sanoka po przyłączeniu do miasta Posady Olchowskiej[35]. W 1932 został wybrany przewodniczącym zarządu Koła Rodzicielskiego przy Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku i pełnił tę funkcję w kolejnych latach[36][37]. Podczas zjazdu oświatowego w Sanoku 1 maja 1932 otrzymał dyplom uznania i pamiątkowy pierścień TSL, przyznany wcześniej przez walny zjazd TSL w Krakowie za gorliwą i owocną pracę oświatową w kilku powiatach Małopolski Wschodniej[38]. W 1933 był wiceprezesem zarządu powiatu Związku Strzeleckiego w Sanoku[39]. W połowie 1933 obchodził jubileusz 25-lecia pracy[40][41]. W latach 30. zasiadał w radzie nadzorczej Komunalnej Kasy Oszczędności Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka[42]. 25 lutego 1933, 9 lutego 1934 był wybierany II wiceprezesem sanockiego oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża[43]. Został wiceprezesem zarządu ukonstytuowanego 13 stycznia 1934 komitetu obwodowego w Sanoku Towarzystwa Popierania Budowy Publicznych Szkół Powszechnych[44].

W 1936 został odznaczony przez papieża Piusa XI złotym krzyżem Pro Ecclesia et Pontifice[45].

Później pracował w Brzeżanach, gdzie był inspektorem szkolnym (1937)[46][47], podinspektorem (1938)[48]. Był działaczem koła Związku Oficerów Rezerwy RP w Brzeżanach, 13 lutego 1938 został wybrany jego drugim wiceprezesem[49][50]. W Brzeżanach był inicjatorem powstania Sekcji Teatralnej Towarzystwa „Przyjaźń” 30 września 1937 i został jej opiekunem[51], był członkiem miejscowego koła TSL[52] (w tym w powiatowym zarządzie kół[53][54]), członkiem gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[55], Ligi Morskiej i Rzecznej[56], 7 lutego 1938 został wybrany wiceprezesem zarządu oddziału w Brzeżanach PCK i zasiadł w sekcji propagandy[57]. Działał także w harcerstwie posiadając stopień druha[58].

Podczas II wojny światowej był oficerem kontrwywiadu Obwodu Brzeżany Armii Krajowej[59].

Zmarł 24 września 1948[2]. Jego żoną była Maria z domu Helfer (1890-1985, także nauczycielka)[2][60]. Ich synami byli Mieczysław (1921–1987, oficer Wojska Polskiego i NSZ, powstaniec warszawski)[2][61][62] i Tadeusz (–2007)[2][63].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminariów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 89.
  2. ↑ a b c d e f g Antoni Szemelowski. geni.com. [dostęp 2016-05-19].
  3. ↑ Z działalności związków okręgowych. „Przewodnik Oświatowy”. 1, s. 45, 1910. 
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 483.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 424.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 195.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 183.
  8. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 1036.
  9. ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy dla Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 284, nr 9 z 25 lipca 1922. 
  10. ↑ Sprawozdanie Zarządu Głównego T. S. L. z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1924. Kraków: 1925, s. 54.
  11. ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy dla Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 374–375, nr 7 z 27 grudnia 1924. 
  12. ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 33.
  13. ↑ Sprawozdanie Zarządu Głównego T. S. L. z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1925. Kraków: 1926, s. 108.
  14. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 526, nr 14 z 1 grudnia 1927. 
  15. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 555, nr 15 z 22 grudnia 1927. 
  16. ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy dla Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 499, nr 12 z 31 grudnia 1927. 
  17. ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy dla Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 57, nr 2 z 25 lutego 1928. 
  18. ↑ Komisje kwalifikacyjne dla nauczycieli szkół powszechnych. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 25, nr 1 z 25 stycznia 1925. 
  19. ↑ Kurs gospodarczy dla nauczycieli szkół powszechnych w Rymanowie-Zdroju. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 368, nr 6-7 z 25 czerwca 1925. 
  20. ↑ Państwowa Komisja Egzaminacyjna w Sanoku. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego dla Nauczycieli Publicznych Szkół Powszechnych w Okręgu Szkolnym Lwowskim”, s. 416, nr 11 z 29 listopada 1929. 
  21. ↑ Komisje kwalifikacyjne dla nauczycieli. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 158, 162, nr 3 z 25 marca 1932. 
  22. ↑ a b Kalendarz nauczycielski na rok 1934. Warszawa: 1934, s. 56.
  23. ↑ Kronika Szkoły Podstawowej w Załużu. szkolazaluz.republika.pl. [dostęp 2016-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-03)].
  24. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 428, nr 10 z 25 października 1933. 
  25. ↑ Państwowa Komisja Egzaminacyjna w Sanoku. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 122, nr 3 z 25 marca 1935. 
  26. ↑ W sprawie urządzenia obchodu rocznicy Konstytucji 3-go Maja. „Dziennik Urzędowy Powiatu Sanockiego”, s. 2, nr 26 z 15 kwietnia 1928. 
  27. ↑ W sprawie święta pieśni. „Dziennik Urzędowy Powiatu Sanockiego”, s. 1, nr 28 z 15 maja 1928. 
  28. ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 599.
  29. ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 195. ISBN 83-909787-0-9.
  30. ↑ Niedzielny Uniwersytet w Sanoku. „Nasza Praca”, s. 4, nr 2 z 31 maja 1936. 
  31. ↑ Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, 1934, s. 17, 18, 22, 30, 33, 34.
  32. ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 603.
  33. ↑ Edward Zając: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. W stulecie konsekracji 1897-1997. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1997. ISBN 83-905046-4-2.
  34. ↑ Jerzy Kapłon: Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku. cotg.pttk.pl. [dostęp 2015-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)].
  35. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 41, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  36. ↑ XLVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1932/33. Sanok: 1933, s. 19.
  37. ↑ XLVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1934/1935. Sanok: 1935, s. 7.
  38. ↑ Kronika sanocka. Zjazd oświatowy T. S. L. w Sanoku. „Ilustrowany Kuryer Codzienny”, s. 12, Nr 126 z 8 maja 1932. 
  39. ↑ Skład Zarządu Powiatu Związku Strzeleckiego Sanok. W: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21 maja 1933, s. 40.
  40. ↑ Jubileusz w Sanoku. „Ilustrowany Kuryer Codzienny”, s. 2, nr 196 z 17 lipca 1933. 
  41. ↑ Wojciech Sołtys, Stosunki społeczno-polityczne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 558.
  42. ↑ Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu. Warszawa: 1934, s. Nr 10186.
  43. ↑ Starostwo powiatowe w Sanoku. Stowarzyszenia i związki 1930-1939 (zespół 23, sygn. 17, nr mikr. 160760). Archiwum Państwowe w Przemyślu, s. 356, 359.
  44. ↑ Starostwo powiatowe w Sanoku. Stowarzyszenia i związki 1930-1939 (zespół 23, sygn. 17, nr mikr. 160760). Archiwum Państwowe w Przemyślu, s. 184, 311.
  45. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej O.Ł.”. Z. 6, s. 197, 1936. 
  46. ↑ Obchód Święta Niepodległości miał w tym roku imponujący przebieg. „Głos Brzeżański”, s. 1, nr 22 z 15 listopada 1937. 
  47. ↑ Wzorowa praca społeczna w zaniedbanej wiosce Wolicy. „Głos Brzeżański”, s. 5, nr 23 z 1 grudnia 1937. 
  48. ↑ Państwowe Komisje Egzaminacyjne dla nauczycieli zdających egzamin praktyczny. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 70, nr 2 z 28 lutego 1938. 
  49. ↑ Oficerowie rezerwy dadzą.... „Głos Brzeżański”, s. 6, nr 10 z 15 maja 1938. 
  50. ↑ Z życia naszej wsi. Z Kurzan. „Głos Brzeżański”, s. 6, nr 10 z 15 maja 1938. 
  51. ↑ Olbrzymi bilans prac Sekcji Teatralnej Towarzystwa „Przyjaźń”. „Głos Brzeżański”, s. 3–4, nr 8 z 15 kwietnia 1938. 
  52. ↑ Sejmik Towarzystwa Szkoły Ludowej w Potutorach i w Brzeżanach. „Głos Brzeżański”, s. 1, nr 5 z 1 marca 1938. 
  53. ↑ Narajów rozpoczął intensywną pracę społeczną. „Głos Brzeżański”, s. 5, nr 23 z 1 grudnia 1937. 
  54. ↑ Odrodzenie pracy Towarzystwa Szkoły Ludowej w Brzeżanach. „Głos Brzeżański”, s. 2, nr 8 z 15 kwietnia 1938. 
  55. ↑ Manifestacyjny wiec w Sokole. „Głos Brzeżański”, s. 5, nr 6 z 18 marca 1938. 
  56. ↑ Liga Morska buduje w Brzeżanach ośrodek sportów wodnych. „Głos Brzeżański”, s. 5, nr 5 z 1 marca 1938. 
  57. ↑ Nowi ludzie w P. C. K.. „Głos Brzeżański”, s. 5, nr 6 z 18 marca 1938. 
  58. ↑ Z życia harcerskiego Brzeżan. „Głos Brzeżański”, s. 6, nr 4 z 15 lutego 1938. 
  59. ↑ Inspektorat Rejonowy Brzeżany. dws-xip.pl. [dostęp 2016-05-19].
  60. ↑ Maria Helfer. geni.com. [dostęp 2016-05-19].
  61. ↑ Mieczysław Szemelowski. geni.com. [dostęp 2016-05-19].
  62. ↑ Mieczysław Szemelowski. 1944.pl. [dostęp 2016-05-19].
  63. ↑ Tadeusz Szemelowski. geni.com. [dostęp 2016-05-19].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Antoni_Szemelowski&oldid=71965120”