Niedźwiedziówka kaja – Wikipedia, wolna encyklopedia

Niedźwiedziówka kaja
Arctia caja[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Imago, samiec
Ilustracja
Gąsienica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

motyle

Nadrodzina

Noctuoidea

Rodzina

mrocznicowate

Podrodzina

niedźwiedziówkowate

Plemię

Arctiini

Podplemię

Arctiina

Rodzaj

Arctia

Gatunek

niedźwiedziówka kaja

Podgatunki[2]
  • Arctia caja tshimgana Sheljuzhko, 1935
  • Arctia caja utahensis Edwards, 1886
  • Arctia caja virginivir Dyar, 1923
  • Arctia caja waroi Barnes & Benjamin, 1927
Multimedia w Wikimedia Commons

Niedźwiedziówka kaja[3], niedźwiedziówka nożówka[4][5], niedźwiedziówka gosposia (Arctia caja) – gatunek nocnego motyla z rodziny mrocznicowatych (Erebidae) i podrodziny niedźwiedziówkowatych (Arctiinae). Występuje w całej Europie od Fennoskandii do basenu Morza Śródziemnego, w Azji do granic Japonii i Rosji na wschodzie oraz sporadycznie w Ameryce Północnej[6]. Spotykany w lasach liściastych i mieszanych, zaroślach, parkach, sadach oraz ogrodach[7].

Gąsienica jest czarna, kosmata, z rdzawoczerwonymi włoskami na spodzie i pierwszych segmentach ciała[5]. Poczwarka jest czarna lub brązowa i zamknięta w pęcherzyku[8]. Imagines mają brunatną głowę i tułów oraz czerwony odwłok z czarnymi plamkami w tylnej, grzbietowej części. Ich przednie skrzydło jest białe z ciemnnobrunatnymi plamami, a tylne – pomarańczowoczerwone z czarnymi, niekiedy połyskującymi, plamami tworzącymi dwie przepaski. Rozpiętość skrzydeł wynosi 65–72 mm[7].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Osobniki dorosłe tego gatunku są pożywieniem dla ptaków i nietoperzy. W obronie przed drapieżnikami motyle te wydzielają toksyny składających się z biogennych amin, pirazyny, polifenoli oraz glikozydów irydoidowych. Są one endogenne lub izolowane ze spożywanych roślin, które zawierają pirolizydynowe alkaloidy[9].

Samica składa około 250 jaj na spodzie liścia rośliny, którą się żywi. Gąsienice żerują od października do lipca następnego roku na różnych roślinach zielnych i krzewach. Po wylęgu żyją gromadnie i rozpraszają się na wiosnę, kiedy są aktywne głównie nocą, choć mogą być spotykane na roślinach w ciągu dnia[6]. Gąsienice są bardzo żarłoczne i szybko rosną, dlatego w niedługim czasie zamykają się w oprzędzie[10]. Przepoczwarczenie ma miejsce w ściółce lub blisko ziemi między pędami roślin. Gatunek zimuje w stadium gąsienicy[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Arctia caja, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Arctia caja Linnaeus, 1758. Catalogue of Life. [dostęp 2016-03-21]. (ang.).
  3. ↑ Christopher Jonko: Arctia caja. [w:] Motyle Europy [on-line]. [dostęp 2015-01-07].
  4. ↑ Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000, s. 288.
  5. ↑ a b David Carter: Motyle. Warszawa: Wiedza i Życie, 1993, s. 274. ISBN 83-85231-90-0.
  6. ↑ a b c Jarosław Buszko, Janusz Masłowski: Motyle nocne Polski. Macrolepidoptera: Część I. Wydawnictwo „Koliber”, 2012.
  7. ↑ a b Jarosław Buszko: Atlas motyli Polski, cz. 2, Prządki, zawisaki, niedźwiedziówki. Warszawa: Wydawnictwo „Image”, 1997. ISBN 83-85461-43-4.
  8. ↑ Thomas Brown: The book of butterflies, sphinges and moths; illustrated by one hundred and forty-four engravings, coloured after nature. Londyn: Whittaker & Co., 1832. (ang.).
  9. ↑ R.T. Cardé, J.G. Millar, W.E. Conner, S.J. Weller: Advances in Insect Chemical Ecology. Cambridge: Cambridge University Press, 2004. (ang.).
  10. ↑ František Severa, Ivo Novák: Motyle. Leksykon przyrodniczy. Warszawa: Wydawnictwo Oświatowe Delta W-Z, 1995. ISBN 83-85817-76-X.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Niedźwiedziówka_kaja&oldid=72988477”