Aster lancetowaty – Wikipedia, wolna encyklopedia

Aster lancetowaty

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	Symphyotrichum
Gatunek	aster lancetowaty
Nazwa systematyczna
Symphyotrichum lanceolatum (Willd.) G.L.Nesom Phytologia 77(3): 284. 1995[3][4]
Synonimy
Aster lanceolatus Willd.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]
najmniejszej troski
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Aster lancetowaty (Symphyotrichum lanceolatum (Willd.) G.L.Nesom) – gatunek byliny z rodziny astrowatych. Jako rodzimy występuje w Ameryce Północnej od północnego Meksyku po północną Kanadę^[4]. Poza tym obszarem rozprzestrzeniony został szeroko w Europie, na Kaukazie, w Kraju Nadmorskim na Rosyjskim Dalekim Wschodzie i na Wyspach Kanaryjskich^[4]. W Polsce spotykany jest nad rzekami w całym kraju^[6].

Gatunek zaliczany był tradycyjnie do lat 90. XX wieku do rodzaju aster jako Aster lanceolatus. Z tego czasu zachowana jest nazwa zwyczajowa, mimo przeklasyfikowania gatunku do rodzaju Symphyotrichum, należącego do odmiennego podplemienia niż Aster^[7][8][9].

Pokrój

Roślina zielna z długimi, pełzającymi kłączami, z których wyrastają łodygi osiągające do 150 cm wysokości, w dolnej części nagie, w górze z szeregami włosków^[6] (owłosione w dole łodygi występują u var. hirsuticaule, której zasięg obejmuje rejon Wielkich Jezior w Ameryce Północnej)^[10].

Liście

Bez uszek u nasady lub z niewielkimi uszkami, nie obejmującymi łodygi. Blaszki równowąsko lancetowate do lancetowatych, o długości do 15–18 cm i szerokości do 2 cm. Liście są całobrzegie lub z nielicznymi ząbkami, nagie, tylko na brzegu blaszki z przylegającymi, krótkimi i sztywnymi włoskami^[6].

Kwiaty

Zebrane w koszyczki szerokości około 1,5–2 cm, które tworzą wiechowaty kwiatostan złożony. Okrywa koszyczków osiąga 5–6 mm długości i tworzą ją listki wyrastające w 2–3 szeregach. Zewnętrzne listki okrywy krótsze od wewnętrznych. Kwiaty języczkowe są białe do jasnofioletowych, o języczkach szerokości 1–1,5 mm. Kwiaty rurkowate są żółte i mają rurkę do 3,5 mm długości zwieńczoną 5 ząbkami długości ok. 1 mm^[6].

Owoce

Jajowate niełupki o długości ok. 2 mm z białawym lub płowym puchem kielichowym o długości ok. 6 mm^[10].

Gatunki podobne

Mieszaniec tego gatunku z astrem nowobelgijskim Symphyotrichum novi-belgii – aster wierzbolistny S. × salignum różni się większymi koszyczkami (ponad 2,5 cm średnicy), liśćmi w połowie blaszki ostro piłkowanymi, listkami wewnętrznymi i zewnętrznymi okrywy w szczytowych kwiatostanach o bardzo zbliżonej długości. Aster drobnokwiatowy S. tradescantii ma drobniejsze koszyczki (do 1,5 cm średnicy), niższą wysokość (do 0,8 m) i węższe liście (do 1 cm szerokości). Inne północnoamerykańskie „astry” dziczejące w Europie Środkowej (rozrastające się kłączowo, osiągające ponad 1 m wysokości i mające liczne koszyczki zebrane w wiechowate kwiatostany złożone) różnią się zwykle fioletowymi lub różowymi kwiatami (rzadko zdarzają się u nich kwiaty białe), uszkowatą nasadą liści, aster nowoangielski S. novae-angliae wyróżnia się też owłosioną w dole łodygą^[6].

Bylina, hemikryptofit. Rośnie nad rzekami. Kwitnie od sierpnia do października^[6]. Gatunek charakterystyczny związku Senecion fluviatilis^[11].

Gatunek zróżnicowany na pięć odmian, spośród których var. hesperium wyodrębniana jest w podgatunek subsp. hesperium, a pozostałe zaliczane są do podgatunku nominatywnego – subsp. lanceolatum^[4][10]:

• Symphyotrichum lanceolatum var. hesperium (A.Gray) G.L. Nesom – koszyczki wsparte są podobnymi do innych liści, a więc dość dużymi podsadkami; listki okrywy wewnętrzne i zewnętrzne zbliżone długością; rośnie w środkowej i zachodniej części Ameryki Północnej;
• Symphyotrichum lanceolatum var. hirsuticaule (Semple & Chmiel.) G.L. Nesom – liście w obrębie kwiatostanu nie wspierają koszyczków, łodyga tęga, owłosiona w dolnej części; rośnie w rejonie Wielkich Jezior;
• Symphyotrichum lanceolatum var. interior (Wiegand) G.L. Nesom – liście w obrębie kwiatostanu nie wspierają koszyczków; łodyga w dole naga; koszyczki skupione na końcach rozgałęzień kwiatostanu, okrywa krótka – 3–4 mm długości;
• Symphyotrichum lanceolatum var. lanceolatum – liście w obrębie kwiatostanu niewiele mniejsze od niższych liści łodygowych, ale nie wspierają koszyczków; łodyga w dole naga; koszyczki nie skupione na końcach rozgałęzień kwiatostanu, okrywa ok. 4–5 mm długości, liście równowąskie do wąskolancetowatych, kwiaty białe lub mniej lub bardziej fioletowe; jedyny gatunek rozprzestrzeniony poza Amerykę Północną;
• Symphyotrichum lanceolatum var. latifolium (Semple & Chmiel.) G.L. Nesom – liście w obrębie kwiatostanu wyraźnie mniejsze od niższych liści łodygowych i nie wspierają koszyczków; łodyga w dole naga; koszyczki nie skupione na końcach rozgałęzień kwiatostanu, okrywa ok. 4–5 mm długości, liście szeroko lancetowate, kwiaty zawsze białe.