BN-600 – Wikipedia, wolna encyklopedia

BN-600 – radziecki powielający reaktor jądrowy chłodzony ciekłym metalem o mocy elektrycznej 600 MW o charakterze badawczym; jedyny na świecie reaktor prędki wytwarzający długoterminowo energię elektryczną na skalę przemysłową^[1]; następca reaktora BN-350 i poprzednik reaktora BN-800. Stanowi blok nr 3 rosyjskiej elektrowni jądrowej Biełojarsk. Zaprojektowany przez OKBM Afrikantow^[1].

Budowa bloku nr 3 rozpoczęła się 1 stycznia 1969 roku. Reaktor osiągnął stan krytyczny 26 lutego 1980 a do sieci elektroenergetycznej ZSRR włączono go 4 sierpnia tego samego roku^[2].

Reaktor przeszedł szereg prac modernizacyjnych, dzięki czemu 7 kwietnia 2010 roku rosyjski nadzór jądrowy (Rostekhnadzor) wydał licencję na pracę reaktora do 31 marca 2020 roku^[3].

Do 2012 roku włącznie reaktor przepracował łącznie 233 631 godzin, generując 124 988,07 GWh energii elektrycznej. Łączna kolektywna dawka promieniowania wyniosła przez 32 lata 20,86 osobo-Siwertów. Przez ten czas do atmosfery wyemitowano substancje o łącznej aktywności 40 581 kiurów (większość w pierwszych 7 latach pracy). Był wyłączany nieplanowo (SCRAM) 23 razy, w tym 20 razy w ciągu pierwszych 5 lat pracy. Pozostałe nieplanowe wyłączenia miały miejsce w latach 1990, 1999 i 2000.^[3]

Reaktor miał charakter badawczy w pierwszych kilku latach pracy obciążony był szeregiem niedoskonałości, które z czasem wyeliminowano, takie jak^[3]:

• wycieki sodu z obiegu pierwotnego i wtórnego (brak wycieków od 1993)
• reakcje sód-woda w generatorach pary (nie wystąpiły od 1991)
• wyłączenia pomp sodu z powodu uszkodzeń przekładni silnika i wibracji (rozwiązane w latach 80. XX wieku)
• uszkodzenia koszulek paliwa standardowego (nie wystąpiły od 1999)
• wyłączenia generatorów z powodu powstawania wodoru (rozwiązane w latach 90. XX wieku)

W reaktorze przebadano, między innymi, parametry pracy i zachowanie się ok. 500 różnych elementów paliwowych i 72 generatorów pary^[3].

Podstawowe dane i parametry pracy^[3][4]:

• Obieg pierwotny: typu basenowego
• Paliwo: ditlenek uranu
• Chłodziwo: ciekły sód
• Moc elektryczna netto/brutto: 560 MW / 600 MW (obecnie: 610 MW; maksymalna osiągnięta wartość: 625 MW)
• Moc termiczna: 1470 MW
• Maks. strumień neutronów: 6,5 × 10¹⁵ n/cm²s
• Pętle chłodzenia: 3
• Generatory pary: jednoprzebiegowe
• Temp. chłodziwa na wlocie/wylocie rdzenia: 377 °C/550 °C
• Temp. chłodziwa na wlocie/wylocie generatorów pary: 518 °C/328 °C
• Temp. pary wodnej na wlocie/wylocie generatorów pary: 241 °C/507 °C