Bażant pstry – Wikipedia, wolna encyklopedia

Bażant pstry
	Phasianus versicolor
	Vieillot, 1825
	; samiec
	; samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	kurowate
Podrodzina	bażanty
Plemię	Phasianini
Rodzaj	Phasianus
Gatunek	bażant pstry
Podgatunki
	P. v. robustipes Kuroda, 1919; P. v. tohkaidi Momiyama, 1922; P. v. tanensis Kuroda, 1919; P. v. versicolor Vieillot, 1825;
	P. v. robustipes Kuroda, 1919; P. v. tohkaidi Momiyama, 1922; P. v. tanensis Kuroda, 1919; P. v. versicolor Vieillot, 1825;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bażant pstry^[3] (Phasianus versicolor) – gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae). Występuje endemicznie w Japonii. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Louis Pierre Vieillot w 1825. Błędnie wskazał miejsce odłowienia holotypu jako Jawę. Nadał nowemu gatunkowi nazwę Phasianus versicolor^[4]. Jest ona obecnie (2020) podtrzymywana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC), który wyróżnia 4 podgatunki^[5]. Możliwe, że bażanty: pstry i zwyczajny (P. colchicus) tworzą jeden gatunek. W Japonii, dokąd introdukowano bażanty zwyczajne, przedstawiciele obydwu gatunków nie krzyżują się. Z powodzeniem czynią to na Hawajach, gdzie przedstawicieli obydwu gatunków introdukowano. Odnotowano dziko żyjące hybrydy bażantów pstrych i japońskich (Syrmaticus soemmerringii)^[4].

Podgatunki i zasięg występowania

IOC wyróżnia następujące podgatunki^[5]:

P. v. robustipes Kuroda, 1919 – północno-zachodnia wyspa Honsiu i Sado
P. v. tohkaidi Momiyama, 1922 – centralne i zachodnie Honsiu, Sikoku
P. v. tanensis Kuroda, 1919 – południowe Honsiu, Kiusiu
P. v. versicolor Vieillot, 1825 – zachodnie Honsiu i Kiusiu

Morfologia

Długość ciała wynosi około 81,5 cm u samców (z tego 27–42,5 cm przypada na ogon) i około 58 cm u samic (z czego na ogon przypada 21–27,5 cm). Samce ważą 900–1400 g, samice 692–970 g^[4]. Występuje dymorfizm płciowy w upierzeniu. Samce wyróżniają się w większości ciemnozielonym upierzeniem (z daleka wyglądającym na czarne), kontrastującym z niebieskoszarymi pokrywami skrzydłowymi i kuprem. U samców występuje po bokach głowy naga, czerwona skóra, zaś z tyłu głowy po bokach dostrzec można wystające pęczki piór, które ptak może stawiać, jeśli zechce. Dziób ma barwę zielonawą u samców i żółtawą u samic. Ogon jest krótszy, niż u bażantów zwyczajnych; składa się z 18 sterówek. Tęczówka brązowożółta, pomarańczowobrązowa lub brązowa (u samic). Lotki ciemnobrązowe, pokryte nieregularnymi płowymi pasami i kropkami. Sterówki oliwkowobrązowe, po bokach u nasady z różowym nalotem; ozdobione są wyraźnymi, czarnymi pasami. Samice podobne są do samic bażantów zwyczajnych, wyróżniają się intensywniejszym czarnym kropkowaniem. Wierzch ciała pokrywają pióra czarne z brązowopłowymi paskami biegnącymi przez środek i zielonawymi zakończeniami. Boki głowy, szyję i pierś pokrywają wyraźne ciemne wzory. Boki ciała pokryte łuskowatym wzorem, wyraźniejszym niż u bażantów zwyczajnych^[6].

Ekologia i zachowanie

Bażanty pstre zamieszkują różnorodne środowiska położone na nizinach i u podnóży gór, do wysokości 1100 m n.p.m. Występują na niższych wysokościach niż bażanty japońskie. Preferują zakrzewione stoki, obszary z luźnymi zadrzewieniami w okolicach upraw, plantacje herbaty, zapuszczone parki i ogrody oraz nadrzeczne zarośla. Głos podobny jest do głosu bażantów zwyczajnych, jednak zawołanie samca jest krótsze. Bażanty pstre przebywają zarówno samotnie, jak i parami i w grupach; większe grupy gromadzą się zimą przy źródłach pokarmu. Zimą często formują się także stada jednopłciowe. Podczas chłodniejszych zim bażanty te przenoszą się na farmy, gdzie żerują razem z kurczakami. Najaktywniejsze są wczesnym rankiem i późnym popołudniem^[6].

Lęgi

Prawdopodobnie bażanty pstre mogą być i monogamiczne, i poligamiczne; najprawdopodobniej wskutek różnych lokalnych proporcji płci. Gniazdo umieszczone jest zwykle na ziemi w okolicy niskich krzewów, okazjonalnie pod nasadą drzewa. Samica znosi 6–15 jaj (zwykle 7–9) o oliwkowoszarej skorupce (bez wzorów). Na południowej wyspie Kiusiu zniesienia przypadają na środek marca, na Honsiu na kwiecień i maj. Inkubacja trwa 23–28 dni^[6].

Status

IUCN uznaje bażanta pstrego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2014 (stan w 2017). BirdLife International ocenia trend populacji jako spadkowy ze względu na odstrzał i niszczenie środowiska; populacja jest jednak regularnie uzupełniana osobnikami z niewoli^[7].

Przypisy

↑ Phasianus versicolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Phasianus versicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Phasianini Horsfield, 1821 (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-20].
↑ ^a ^b ^c McGowan, P.J.K., Kirwan, G.M. & Boesman, P.: Green Pheasant (Phasianus versicolor). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2013. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-06)].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Steve Madge, Phil McGowan: Pheasants, Partridges and Grouse. A Guide to the Pheasants, Partridges, Quails, Grouse, Guineafowl, Buttonquails and Sandgrouse of the world. Christopher Helm, 2002, s. 325–326. ISBN 978-1-4081-3565-5.
↑ Green Pheasant Phasianus versicolor. BirdLife International. [dostęp 2017-02-23].

[itis-1] Phasianus versicolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Phasianus versicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Phasianini Horsfield, 1821 (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-20].

[hbwa-4] McGowan, P.J.K., Kirwan, G.M. & Boesman, P.: Green Pheasant (Phasianus versicolor). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2013. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-06)].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-20]. (ang.).

[pdf-6] Steve Madge, Phil McGowan: Pheasants, Partridges and Grouse. A Guide to the Pheasants, Partridges, Quails, Grouse, Guineafowl, Buttonquails and Sandgrouse of the world. Christopher Helm, 2002, s. 325–326. ISBN 978-1-4081-3565-5.

[birdlife-7] Green Pheasant Phasianus versicolor. BirdLife International. [dostęp 2017-02-23].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]