Belweder (telewizor) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy telewizora. Zobacz też: inne znaczenie tego słowa.

Belweder

Muzealne odtworzenie wnętrza z lat 50. XX w. wyposażonego m.in. w telewizor „Belweder”
Konstruktor	Warszawskie Zakłady Telewizyjne
Dane techniczne
Zasilanie	220 V
Pobór mocy	przy odbiorze telewizyjnym 120 do 140 VA przy odbiorze radiofonicznym 90-110 VA
Czułość	poniżej 500 µV
Wymiary	51×41×37 cm

Belweder – marka odbiornika telewizyjnego o symbolu OT1471, produkowanego pod koniec lat 50. XX wieku (od listopada 1957) przez Warszawskie Zakłady Telewizyjne. Był to drugi (po „Wiśle”) produkowany w Polsce i pierwszy opracowany w całości w Polsce odbiornik.

Pierwsze założenia techniczne i model laboratoryjny wykonano w WZT w 1955 roku, prace projektowe i próby prowadzono do lipca 1957^[1][a]. Przed konstruktorami postawiono zadanie opracowania nowoczesnej konstrukcji z wykorzystaniem technologii dostępnej w kraju, tzw. „antyimportowej”. Warto zaznaczyć, że poprzednia konstrukcja, telewizor „Wisła”, w znacznej mierze opierała się na licencyjnych opracowaniach radzieckich i elementach sprowadzanych z ZSRR. W „Belwederze” założono zastosowanie nowoczesnych na owe czasy lamp elektronowych na dziewięcionóżkowych cokołach noval tzw. serii europejskiej oraz, w niewielkim zakresie, jednego z najnowszych ówczesnych wynalazków – elementów półprzewodnikowych. Zastosowano w nim również inne elementy, dotychczas nieprodukowane w Polsce, m.in. oporniki miniaturowe o obciążalności 0,1 W, kondensatory ceramiczne o wysokiej stałej dielektrycznej, rdzenie ferrytowe i przewody symetryczne.

W zasilaczu zastosowano rozwiązanie bez użycia dużego i ciężkiego transformatora sieciowego. Włókna żarzenia prawie wszystkich^[b] lamp włączone były w szereg i zasilane prądem 0,3 A z sieci prądu przemiennego 220 V. Odbiornik zbudowany był przy użyciu 16 lamp (z lampą PL81 jako wzmacniaczem końcowym linii, PY81 jako diodą usprawniającą i EY86 w obwodzie prostownika wysokiego napięcia) oraz lampy kineskopowej MW36-44 lub polskiej, produkcji zakładów Zelos 35MK-1^[c]. W układzie różnicowego detektora częstotliwości, w detektorze wizji, w układzie automatycznej regulacji wzmocnienia oraz w prostownikach napięć anodowych zastosowano w nim germanowe diody półprzewodnikowe (produkcji polskiej, DGC13, DGC12 i DZG7). Transformator wysokiego napięcia (odchylania linii) – nowatorska konstrukcja polska – wytwarzał dla kineskopu napięcie od 11 do 13 kV.

Był to jedyny polski telewizor, w którym głowica była wyposażona w dwie lampy typu PCC85. Charakterystyczne dla tego telewizora jest także to, że mógł pracować on jak zwykły odbiornik radiofoniczny, przystosowany do odbioru sygnału FM: przy odpowiednim ustawieniu bębna przełącznika kanałów była włączana dodatkowa heterodyna na lampie ECL80 z jednoczesnym wyłączeniem generatora odchylania poziomego (co skutkowało wyłączeniem kineskopu)^[2]. Telewizor wyposażony był w gniazdko przeznaczone do podłączania przewodowego pilota zdalnego sterowania.

Czułość odbiornika telewizyjnego była nie gorsza niż 500 µV, pobór mocy przy odbiorze programu TV wynosił do ok. 150 VA^[3][4][d], radiowego – do ok. 110 VA^[3]. Aparat miał rozmiary 51×41×37 cm (przekątna ekranu ok. 35 cm^[e] – rozmiar 29x22 cm) i ważył ok. 23 kg^[3].

Odbierał program telewizyjny na jednym z ośmiu kanałów TV lub program radiofoniczny UKF FM. Jak praktycznie we wszystkich ówczesnych telewizorach, tak również i w „Belwederze” przełącznik kanałów nie był wyposażony we wszystkie obwody dla wszystkich ośmiu dostępnych kanałów, a tylko do czterech z nich: inna wersja telewizora sprzedawana była w północnej części Polski (nadajniki: Warszawa, Gdańsk, Poznań, Szczecin – kanały 2, 3, 7, 9), a inna w południowej (Ostrawa i Praga w Czechach, Łódź, Katowice, Wrocław – 1, 6, 8, 12).

„Belweder” kosztował w 1958 roku 7 tys. ówczesnych złotych, przy czym średnia pensja w Polsce w owym czasie oscylowała pomiędzy 1 a 2 tysiącami złotych^[1]. Pomimo wysokiej ceny jednak to od telewizora „Belweder” rozpoczęła się w Polsce era telewizji na skalę masową. W roku 1958 poziom jego produkcji sięgnął blisko 60 tysięcy sztuk^[1][f]. W ciągu kilku następnych lat w Warszawskich Zakładach Telewizyjnych i w innych fabrykach opracowano całą serię odbiorników 35- i 43-centymetrowych^[e][1] (oprócz „Wisły” i „Belwedera” – OTV „Wawel” i całą rodzinę „kamieni szlachetnych”: „Turkusa”, „Jantara”, „Szmaragda” i następne, a także później rodzinę „planet”, rozpoczynającą się pierwszą wersją, 35-centymetrowego jeszcze, „Neptuna”).

Produkcja telewizorów już od końca lat 50. była traktowana jako coś znacznie poważniejszego niż zaspokajanie modnych zachcianek (choć i takich głosów nie brakowało). Władze komunistyczne szybko zorientowały się, że telewizja jest doskonałym medium propagandowym^[1], toteż na jej rozwój przeznaczały ogromne środki. Na potrzeby konstruktorów między innymi Zakładów Telewizyjnych stworzono na przykład nieznaną do tej pory branżę w przemyśle chemicznym – produkcję tworzyw sztucznych. Nawet konstrukcja podstawy („chassis”) aparatu, umożliwiająca montaż zarówno mniejszego, jak i większego kineskopu, wymagała wyprodukowania niestosowanych do tej pory materiałów.

• W. Trusz, J. Dombrowicki: Radio i telewizja w domu. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacyjne, 1958. Brak numerów stron w książce
• Jan Różycki: Telewizor Belweder, obsługa i naprawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Techniczne, 1960. Brak numerów stron w książce
• Jerzy Galotzy. Przegląd schematów – odbiornik telewizyjny „Belweder. „Radioamator”. 4/58. s. 16–18. 
• Jerzy Galotzy, Ryszard Kujalnik. Odbiorniki telewizyjne. „Biuletyn informacyjny Instytutu Łączności”. 4-5, s. 35–42, 1994. Warszawa. ISSN 0209-1046. Rozwój produkcji odbiorników monochromatycznych, s. 35–39. (pol.). 

• Strona poświęcona 17-calowej wersji (OT1782) odbiornika Belweder