Bunt łódzki – Wikipedia, wolna encyklopedia

Bunt łódzki

Państwo	Królestwo Polskie
Miejsca wystąpień	Łódź
Początek wystąpień	2 maja 1892
Koniec wystąpień	8 maja 1892
Ofiary śmiertelne	ok. 100 osób
Ranni	ok. 300 osób
Charakter wystąpień	strajk
Położenie na mapie Guberni Królestwa Polskiego (1904) Bunt łódzki
51°46′36″N 19°27′17″E/51,776667 19,454722

Bunt łódzki – strajk powszechny i masowe manifestacje, do których doszło w Łodzi w dniach 2-8 maja 1892^[1]

Jeszcze przed 1 maja 1892 łódzcy socjaliści opublikowali odezwę, w której żądano ośmiogodzinnego dnia pracy, podwyżki zarobków i swobód politycznych, a od 2 maja (1 maja wypadał w niedzielę) rozpoczęły się strajki, które objęły największe łódzkie fabryki^[1]. Szybko zaczęło dochodzić do wybuchów przemocy – policja biła strajkujących, natomiast robotnicy podejmowali się ataków na fabrykantów, pobito m.in. syna Izraela Poznańskiego, Ignacego. Skłoniło to część przemysłowców do pewnych ustępstw: fabryka Scheiblera zaproponowała podwyżkę o 8% i skrócenie czasu pracy o godzinę^[2], jednak inni, tacy jak Izrael Poznański czy Juliusz Kunitzer byli temu przeciwni^[1].

Robotnicy w czasie wiecu na dzisiejszym placu Wolności wybrali na przywódcę krawca Kazimierza Wachowicza, którego okrzyknięto „królem polskim”. Został on jednak aresztowany przez Kozaków i nie pokierował strajkiem. 5 maja doszło na Bałutach do pogromu Żydów, od którego socjaliści się później odcięli^[1][2][3].

Ostatecznie, rozruchy skończyły się krwawą interwencją carskiego wojska i policji, w czasie której zginęło około 100 osób, a rannych zostało 300^[3][2].

• Adam Leszczyński, Ludowa historia Polski, Warszawa 2020.
• Igor Rakowski-Kłos, Nie można aresztować połowy miasta. 125. rocznica buntu łódzkiego, „Gazeta Wyborcza”, 9 maja 2017 [dostęp 2021-04-17].
• Stanisław Wrzosek: Bunt łódzki w roku 1892 Lewicowo.pl [dostęp 2021-04-17]