Cerkiew Trójcy Świętej w Żółkwi – Wikipedia, wolna encyklopedia

cerkiew Trójcy Świętej
Церква Пресвятої Трійці (Жовква)
Zabytek: nr rej. 46-227-0015[1]
cerkiew parafialna
Ilustracja
Państwo

 Ukraina

Obwód

 lwowski

Miejscowość

Żółkiew

Wyznanie

katolickie

Kościół

greckokatolickie

Wezwanie

Święta Trójca

Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „cerkiew Trójcy Świętej”
Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „cerkiew Trójcy Świętej”
Położenie na mapie Żółkwi
Mapa konturowa Żółkwi, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „cerkiew Trójcy Świętej”
Ziemia50°03′19,1″N 23°58′55,4″E/50,055306 23,982056

Cerkiew Trójcy Świętej[2] (ukr. Церква Пресвятої Трійці) – zabytkowa, drewniana cerkiew greckokatolicka, wzniesiona w 1720, znajdująca się w Żółkwi w obwodzie lwowskim na zachodniej Ukrainie.

Ikonostas w tej świątyni zaliczany jest do najcenniejszych na Ukrainie zachowanych in situ.

W 2013 cerkiew została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z innymi drewnianymi cerkwiami w Polsce i na Ukrainie.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza świątynia w tym miejscu stała od 1610, ale spłonęła w pożarze w 1719. Już rok później z inicjatywy szlachcica Konstantego Władysława Sobieskiego wybudowano nową cerkiew. W czasach sowieckich świątynia została zamieniona w magazyn. Odrestaurowana w latach 1778-78[3]. W 1993 cerkiew zwrócono grekokatolikom.

Architektura i wyposażenie

[edytuj | edytuj kod]

Jest to budowla konstrukcji zrębowej, orientowana, trójdzielna z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium, węższym od nawy. W XIX w. do prezbiterium, na osi dobudowano niską murowaną zakrystią z renesansowym obramowaniem okna przeniesionym z żółkiewskiego zamku. Całość zwieńczona trzema okazałymi kopułami osadzonymi na ośmiobocznych bębnach zakończonymi hełmami z latarniami. Ściany i kopuły pokryte gontem. Wokół cerkwi biegnie szeroki okap wsparty na wystających belkach konstrukcji[3].

Wewnątrz polichromia z XVIII w. i piękny ikonostas z 1728, ze wspaniale rzeźbionymi carskimi wrotami zawierający około 50 ikon. Autorstwo ikon przypisuje się żółkiewskiemu malarzowi w służbie Sobieskich Bazylemu Petranowiczowi[3].

Otoczenie

[edytuj | edytuj kod]

Obok cerkwi stoi murowana dzwonnica parawanowa z 1891[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Zabytków Nieruchomych Ukrainy
  2. Polski egzonim uchwalony na 124. posiedzeniu KSNG
  3. a b c d Grzegorz Rąkowski: Ziemia Lwowska. Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2007, s. 128. ISBN 978-83-89188-66-3.