French
DeutschChrześcijańsko-Społeczna Partia Ludowa – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lider | |
| Data założenia | 1944 |
| Adres siedziby | |
| Ideologia polityczna | |
| Członkostwo międzynarodowe | |
| Barwy | |
| Strona internetowa | |
Chrześcijańsko-Społeczna Partia Ludowa (luks. Chrëschtlech Sozial Vollekspartei, fr. Parti populaire chrétien social, niem. Christlich Soziale Volkspartei, CSV lub PCS) – luksemburska centroprawicowa i chrześcijańsko-demokratyczna partia polityczna, działająca od 1944. Największe ugrupowanie w kraju, biorące udział w większości kolejnych rządów. Opowiada się za ścisłą integracją państw członkowskich Unii Europejskiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początki partii wiążą się z powstaniem w 1914 Partii Prawicy (luks. Rietspartei), rządzącej z czternastomiesięczną przerwą w okresie międzywojennym[2]. W 1944 na bazie tego ugrupowania powołano Chrześcijańsko-Społeczną Partię Ludową. Rok później CSV wygrała wybory parlamentarne, rządziła nieprzerwanie do 1974, głównie w koalicjach z Partią Demokratyczną. W okresie tym Luksemburg uzyskał społeczną oraz gospodarczą stabilność, stał się państwem założycielskim wspólnot europejskich.
W 1974 chadecy mimo uzyskania największej liczby mandatów w wyborach przeszli do opozycji, gdy nowym premierem został Gaston Thorn z PD, która zawiązała koalicję rządową z Luksemburską Socjalistyczną Partią Robotniczą. Od 1944 był to jedyny premier nienależący do CSV, która powróciła do władzy już w 1979. Od tego czasu ponownie partia chadecka pozostawała większym koalicjantem, tworząc kolejne gabinety z demokratami lub socjalistami i wygrywając kolejne wybory krajowe[3]. W 2009 uzyskała najlepszy wynik od 50 lat[4]. Partia wygrała również wybory przedterminowe w 2013, tracąc 3 mandaty. Nowy rząd utworzyli jednak demokraci, socjaliści i zieloni, na skutek czego CSV po 34 latach rządów znalazła się w opozycji.
Chadecy powrócili do władzy w 2023, współtworząc koalicję z demokratami i rząd kierowany przez lidera CSV Luka Friedena[5].
CSV należy do Europejskiej Partii Ludowej, w Parlamencie Europejskim jej przedstawiciele dołączyli do frakcji chadeckiej.
Przewodniczący
[edytuj | edytuj kod]- 1954–1964: Émile Reuter
- 1964–1965: Tony Biever
- 1965–1972: Jean Dupong
- 1972–1974: Nicolas Mosar
- 1974–1982: Jacques Santer
- 1982–1990: Jean Spautz
- 1990–1995: Jean-Claude Juncker
- 1995–2003: Erna Hennicot-Schoepges
- 2003–2009: François Biltgen
- 2009–2014: Michel Wolter[6]
- 2014–2019: Marc Spautz
- 2019–2021: Frank Engel
- 2021–2022: Claude Wiseler
- 2022–2023: Claude Wiseler i Elisabeth Margue[7]
- 2023–2024: Elisabeth Margue[8]
- od 2024: Luc Frieden[9]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Chrześcijańsko-Społeczna Partia Ludowa na stronie Europejskiej Partii Ludowej. [dostęp 2022-09-12]. (ang.).
- ↑ Guy Thewes: Les gouvernements du Grand-Duché de Luxembourg depuis 1848. gouvernement.lu, 2011. [dostęp 2022-09-12]. (fr.).
- ↑ Parties and Elections in Europe – Luksemburg 2. [dostęp 2022-09-12]. (ang.).
- ↑ Parties and Elections in Europe – Luksemburg. [dostęp 2022-09-12]. (ang.).
- ↑ Aleksandra Krzysztoszek: Luksemburg z nowym rządem. Zmiana premiera po dziesięciu latach. euractiv.pl, 16 listopada 2023. [dostęp 2023-11-18].
- ↑ New leader for the CSV. news352.lu, 16 listopada 2009. [dostęp 2022-09-12]. (ang.).
- ↑ Elisabeth Margue elected as CSV co-president. luxtimes.lu, 6 maja 2022. [dostęp 2022-09-12]. (ang.).
- ↑ Cordula Schnuer: Parliament speaker resigns as CSV co-president. luxtimes.lu, 27 listopada 2023. [dostęp 2024-02-18]. (ang.).
- ↑ Tracy Heindrichs: Prime Minister Luc Frieden now also CSV president. luxtimes.lu, 16 marca 2024. [dostęp 2024-03-18]. (ang.).