Ciotka Karola – Wikipedia, wolna encyklopedia
Ciotka Karola (ang. Charley’s Aunt) – farsa Brandona Thomasa. Prapremiera odbyła się w Bury St Edmunds w lutym 1892[1].
Treść
[edytuj | edytuj kod]Karol, student Uniwersytetu Oxfordzkiego otrzymuje wiadomość, że zamierza go odwiedzić jego ciotka, Donna Lucia d'Alvadorez, bardzo bogata wdowa z Brazylii. Wspólnie przyjacielem (Jackiem) wpadają na pomysł, by wykorzystać to wydarzenie dla własnych celów. Zapraszają na obiad dwie panienki (Amy i Kitty), w których są zakochani, aby przy okazji tego spotkania wyznać im swoje uczucia. Donna Lucia jednak nie zjawia się, a Karol otrzymuje telegram z informacją, że jej przyjazd opóźni się o parę dni. Oznacza, to, że może przepaść szansa na wizytę panienek (bez obecności damy panienki nie mogą odwiedzać mieszkania kawalerów). Studenci wpadają na szalony pomysł: namawiają swego przyjaciela, Lorda Fancourta Babberley (zwanego „Babbs”) aby wystąpił przed pannami w przebraniu, jako ciotka Karola. Prowadzi do szeregu komicznych perypetii.
Musical
[edytuj | edytuj kod]Na podstawie utworu Ciotka Karola powstał musical pt. Where's Charley? (muz. Frank Loesser). Prapremiera odbyła się na Broadway w 1948 r.[2] Musical został następnie (1952) zekranizowany przez Davida Butlera[3].
Ekranizacje (wybór)
[edytuj | edytuj kod]Filmy polskie zob. Ciotka Karola w Polsce > Spektakle telewizyjne
[edytuj | edytuj kod]Filmy amerykańskie
[edytuj | edytuj kod]- Charley's Aunt (1915)[4]
- Charley's Aunt (1925, reż. Scott Sidney)[5]
- Charley's Aunt (1930, reż. Al Christie)[6][7]
- Charley's Aunt (1941, reż. Archie Mayo)[8][9]
- Charley’s Aunt (1983, reż. William Asher)[10][11]
Filmy argentyńskie
[edytuj | edytuj kod]Filmy austriackie
[edytuj | edytuj kod]- Charley's Tante (1963, reż. Géza von Cziffra)[14]
Filmy brytyjskie
[edytuj | edytuj kod]- Charley's Aunt (1938)[15]
- Charley's (Big-Hearted) Aunt (1940, reż. Walter Forde)[16]
- Charley's Aunt (1961)[17]
- Charley's Aunt (1969, reż. John Gorrie)[18]
Filmy duńskie
[edytuj | edytuj kod]- Charles tante (1959, reż. Poul Bang)[19]
Filmy fińskie
[edytuj | edytuj kod]- Charleyn täti (1958)[20]
Filmy francuskie
[edytuj | edytuj kod]- La Marraine de Charley (1936, reż. Pierre Colombier)[21]
- La Marraine de Charley (1959, reż. Pierre Chevalier)[22]
Filmy hiszpańskie
[edytuj | edytuj kod]- La tía de Carlos en minifalda (1967, reż. Augusto Fenollar, Ignacio F. Iquino)[23]
- La tía de Carlos (1982, reż. Luis María Delgado)[24]
Filmy niderlandzkie
[edytuj | edytuj kod]- De tante van Charlie (2006, reż. Andy Daal, Eduard Huis in 't Veld)[25]
Filmy niemieckie
[edytuj | edytuj kod]- Charleys Tante (1934, reż. Robert A. Stemmle)[26]
- Charleys Tante (1956, reż. Hans Quest)[27]
- Charleys Tante (1976, reż.Volker Lechtenbrink)[28]
- Charley's Tante (1993, reż. Lothar Zibell)[29]
- Charleys Tante (1996, reż. Sönke Wortmann)[30]
- Charleys Tante (2017, reż. Thomas Kornmayer; Martin Rassau)[31]
Filmy szwedzkie
[edytuj | edytuj kod]- Charleys tant (1926, reż. Elis Ellis)[32]
Filmy węgierskie
[edytuj | edytuj kod]- Charley nénje (1986, reż. Levente Málnay)[33]
Filmy włoskie
[edytuj | edytuj kod]- La zia di Carlo (1911)[34]
- La zia di Carlo (1913)[35]
- La zia di Carlo (1943, reż. Alfredo Guarini, Achille Campanile)[36]
Pozostałe
[edytuj | edytuj kod]- A Tia de Carlitos (1951, reż. Cassiano Gabus Mendes, Jorge Ribeiro) - film brazylijski[37]
- Maskarada (1959, reż. Radivoje 'Lola' Djukic) - film jugosłowiański[38]
- Charleyova teta (1969) - serial czechosłowacki
- Здравствуйте, я ваша тётя! (1975) - film radziecki[39]
Ciotka Karola w Polsce[40]
[edytuj | edytuj kod]Przekład
[edytuj | edytuj kod]Utwór został przełożony na język polski przez Janusza Minkiewicza i Kazimierza Winklera, M. Sachorowskiego, T. Trzcińskiego oraz przez Cecylię Wojewodę[1].
Inscenizacje (wybór)
[edytuj | edytuj kod]Premiera polska odbyła się w Lublinie w 1892 r.[1]
- Teatr Praski w Warszawie (1917, reż. Konstanty Tatarkiewicz)
- Teatr Letni w Poznaniu (1919, reż. Władysław Łuczak)
- Teatr Miejski w Poznaniu (1920, reż. Stefan Zborowski)
- Teatr Nowy im. Heleny Modrzejewskiej w Poznaniu (1933, reż. Kazimierz Korecki)
- Teatr Miejski w Bydgoszczy (1933, reż. Kazimierz Korecki)
- Teatr Popularny w Warszawie (1933)
- Teatr Polski w Poznaniu (1934, reż. Kazimierz Szubert)
- Teatry Miejskie w Częstochowie (1945, reż. Bolesław Orliński)
- Teatr Polski w Bydgoszczy (1947, reż. Bronisław Kassowski)
- Teatr Mały w Szczecinie (1947, reż. Jan Czabanowski)
- Teatr Nowy w Poznaniu (1947, reż. Aleksander Olędzki)
- Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (1974, reż. Czesław Wołłejko)
- Teatr Powszechny w Łodzi (1993, reż. Marcin Słotwiński)
- Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (2001, reż. Ewa Mirowska)
- Teatr Syrena (2004, reż. Waldemar Matuszewski)
- Teatr Kwadrat (2013, reż. Andrzej Nejman)
Spektakle telewizyjne
[edytuj | edytuj kod]- Ciotka Karola (1977, reż. Czesław Wołłejko)[41][42]
- Ciotka Karola (1997, reż. Gustaw Holoubek)[43][44]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Ciotka Karola (Charley's Aunt), [w:] Hanna Baltyn-Karpińska , "Iskier" leksykon dramatu, Warszawa: Iskry, 2008, s. 293-294, ISBN 978-83-244-0083-6 .
- ↑ Where's Charley? [online], Music Theatre International [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Where is Charley? (1952) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley's Aunt (1915 film) [online], Filmweb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley's Aunt (1925) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley's Aunt [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley's Aunt (1930) [online], Filmweb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley's Aunt (1941) [online], Filmweb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley's Aunt (1941) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley's Aunt (1983) [online], Filmweb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley's Aunt (1983) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ La tia de Carlos (1947) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ La tía de Carlitos (1953) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley's Tante (1963) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley's Aunt (TV Movie 1938) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley's (Big-Hearted) Aunt (1940) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ BBC Sunday-Night Play "Charley's Aunt" (1961) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ BBC Play of the Month "Charley's Aunt" [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charles tante (1959) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charleyn täti [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ La marraine de Charley (1936) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ La marraine de Charley (1959) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ La tía de Carlos en minifalda [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ La tía de Carlos (1982) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ De tante van Charlie (TV Movie) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charleys Tante (1934) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charleys Tante (1956) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charleys Tante (TV Movie 1976) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charleys Tante (TV Movie 1993) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charleys Tante (TV Movie 1996) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Heißmann + Rassau - Komödie aus Franken: Charleys Tante [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charleys tant (1926) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Charley nénje (TV Movie 1986) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ La zia di Carlo (short 1911) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ La zia di Carlo (Short 1913) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ La Zia di Carlo (1943) [online], Filmweb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ A Tia de Carlitos [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Maskarada (TV Movie 1959) [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Zdravstvuyte, ya vasha tyotya! [online], IMDb [dostęp 2024-01-19] .
- ↑ Ciotka Karola, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2024-01-18] .
- ↑ Ciotka Karola [online], FilmPolski.pl [dostęp 2024-01-18] .
- ↑ Ciotka Karola, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2024-01-18] .
- ↑ Ciotka Karola, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2024-01-18] .
- ↑ Ciotka Karola [online], FilmPolski.pl [dostęp 2024-01-18] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ciotka Karola, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2024-01-18] .
- Ciotka Karola : krotochwila w trzech aktach (ca 1920) [w:] Bibliotece Cyfrowej Polona [online] [dostęp 2024-01-18]
- Ciotka Karola (afisz teatralny, 1905) [w:] Bibliotece Cyfrowej Polona [online] [dostęp 2024-01-18]
- Ciotka Karola (afisz teatralny, 1946) [w:] [w:] Bibliotece Cyfrowej Polona [online] [dostęp 2024-01-18]