Commandos – Wikipedia, wolna encyklopedia

Commandos – seria gier komputerowych wyprodukowanych przez hiszpańską firmę Pyro Studios i wydanych przez Eidos Interactive, w których gracz wciela się w dowódcę brytyjskich komandosów. Rozgrywka odbywa się na terenach okupowanych przez państwa Osi podczas II wojny światowej i jej celem jest zwykle zniszczenie nieprzyjacielskich instalacji, co wymaga ostrożnej eliminacji jednostek wroga obdarzonych sztuczną inteligencją.

Inicjująca serię, wydana w 1998 roku na komputery osobiste, strategiczna gra czasu rzeczywistego pod tytułem Commandos: Za linią wroga zawierała grupę do sześciu bohaterów o różnych umiejętnościach, a ich wzajemna współpraca była potrzebna do zwycięstwa w misjach. Sukces gry^[1][2] spowodował powstanie w roku 1999 samodzielnego dodatku do niej pod tytułem Commandos: Zadania specjalne, który zawierał kilka nowych misji i nowe umiejętności dla kierowanych bohaterów. W sequelu Commandosów, wydanej w roku 2002 grze Commandos 2: Ludzie odwagi, kierowane postacie uzyskały ekwipunek i możliwość przejmowania uzbrojenia od pokonanych wrogów. Gra posiadała, w przeciwieństwie do poprzednich odsłon serii, trójwymiarowy silnik, aczkolwiek o ograniczonych możliwościach^[3]; była też próbą przeniesienia zasad rozgrywki na konsole Xbox i PlayStation 2. Trzecia część serii, Commandos 3: Kierunek Berlin z 2003 roku, charakteryzowała się poprawioną oprawą graficzną^[4]. W 2006 roku twórcy podjęli nieudaną próbę zmiany gatunku serii – gra Commandos: Strike Force z gatunku strzelanek pierwszoosobowych została przyjęta umiarkowanie^[5]. W 2010 nieoficjalnie informowano o pracach nad piątą częścią serii^[6], lecz dotychczas się ona nie ukazała.

 Osobny artykuł: Commando.

Po ewakuacji spod Dunkierki większości żołnierzy Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego podpułkownik Dudley Clarke z Królewskiej Artylerii przedstawił koncepcję utworzenia niewielkich oddziałów, które byłyby zdolne do przedostania się za linię frontu oraz sabotażu wrogich obiektów wojskowych, przemysłowych i komunikacyjnych. Propozycja została poparta przez Winstona Churchilla^[7].

W roku 1940 rozpoczęto tworzenie pierwszych oddziałów specjalnych spośród ochotników z brytyjskiej Armii Terytorialnej. Później na szkolenia zgłaszali się także żołnierze Korpusu Królewskiej Piechoty Morskiej oraz członkowie brytyjskich sił policyjnych^[8]. Clarke zaproponował dla nowych jednostek nazwę „Commando” (z ang. komandos), zainspirowany stylem walki burskich oddziałów kommando z czasów II wojny burskiej^[7].

Komandosi byli szkoleni w sprawności fizycznej, umiejętności przetrwania i orientacji w terenie, walce wręcz, cichym zabijaniu, sygnalizacji, operacjach desantowych, obsłudze pojazdów (także produkowanych przez wroga) i broni oraz używaniu ładunków wybuchowych. Ich główna baza szkoleniowa znajdowała się we wsi Achnacarry w Szkocji^[9].

Komandosi najczęściej działali we Francji, w Norwegii, na Bliskim Wschodzie, we Włoszech i w Birmie. Początkowo toczone na małą skalę operacje zaczepne podnosiły morale wśród wojsk sojuszniczych i cywilów^[10]. Później, w wyniku wzrostu natężenia operacji w Europie i ich coraz większej skuteczności, Adolf Hitler wydał tajny rozkaz o nazwie Kommandobefehl, w którym nakazał bezwzględną eliminację pojmanych komandosów^[11].

Oddziały brytyjskich komandosów zostały rozwiązane po zakończeniu wojny^[12].

 Osobny artykuł: Commandos: Za linią wroga.

Pierwsza gra z serii, Commandos: Za linią wroga (ang. Commandos: Behind Enemy Lines), ukazała się 20 maja 1998 roku^[13]. Została zaprojektowana przez Gonzalo Suáreza^[14]. Zawierała dwuwymiarową grafikę^[15]. Gracz kierował oddziałem do sześciu ludzi o różnych umiejętnościach, których współpraca była potrzebna do wykonania wytycznych misji, takich jak zniszczenie wrogich obiektów przemysłowych^[16][17]. Wrogowie posiadali zaawansowaną sztuczną inteligencję – w przypadku zauważenia postaci gracza nie tylko strzelali w jego stronę, ale też wzywali posiłki^[18]. Niewielka liczba dostępnych komandosów i ograniczone uzbrojenie wymuszały stosowanie taktyki cichego eliminowania nieprzyjaciela bądź jego unikania^[15]. Kampania dla jednego gracza zawierała 20 misji rozgrywanych na terenach okupowanych przez III Rzeszę^[19], zaś w trybie wieloosobowym misje z kampanii były rozgrywane w trybie współpracy^[19]. Na całym świecie do końca 2000 roku gra została sprzedana w liczbie miliona egzemplarzy^[2].

 Osobny artykuł: Commandos: Zadania specjalne.

Samodzielny dodatek do Commandos: Za linią wroga, zatytułowany Commandos: Zadania specjalne (ang. Commandos: Beyond the Call of Duty), ukazał się 31 marca 1999 roku^[20] i rozszerzył podstawową grę o 8 misji^[21]. Bohaterowie zyskali umiejętność odwracania uwagi wroga poprzez rzut kamieniem lub pozostawienie paczki papierosów^[22]. Umożliwione zostało także obezwładnianie wrogich żołnierzy i zmuszanie ich do wykonania określonej czynności^[23]. Poprawie uległa oprawa graficzna^[24].

 Osobny artykuł: Commandos 2: Ludzie odwagi.

Kontynuacja Za linią wroga, Commandos 2: Ludzie odwagi (ang. Commandos 2: Men of Courage), miała premierę 20 września 2001 roku na komputery osobiste^[25], a na przełomie sierpnia i września 2002 roku ukazały się jej wersje na konsole PlayStation 2 i Xbox^[26][27]. Również jej autorem był Gonzalo Suárez^[28]. Druga część serii została wyposażona w silnik trójwymiarowy^[29], który miał jednak ograniczone możliwości – mapę w grze można było obracać jedynie skokowo, o 90°^[30]. Liczba kierowanych postaci zwiększyła się do dziewięciu^[31], a one same zyskały ekwipunek, w którym mogły się znaleźć m.in. broń i apteczki^[32]. W związku z tym pojawiła się możliwość odebrania uzbrojenia i munduru przeciwnikowi. Bohaterowie zyskali umiejętność obsługiwania wrogiej broni^[33], przebierania się w mundury obezwładnionych lub zabitych strażników^[34], a także przenoszenia zwłok i używania pojazdów^[35][36]. Stanowiło to nowość w stosunku do poprzedniej części, w której zakres działań bohaterów był ograniczony. Poprawione też zostało zachowanie sztucznej inteligencji komputerowych strażników^[37]. Commandos 2 oferowała 12 misji mających miejsce nie tylko w Europie, ale również na Dalekim Wschodzie^[38].

 Osobny artykuł: Commandos 3: Kierunek Berlin.

Trzecia część serii, Commandos 3: Kierunek Berlin (ang. Commandos 3: Destination Berlin, została wydana 13 października 2003 roku na komputery osobiste^[39]. Jej autorami byli Gonzalo Suárez i Ignacio Pérez Dolset^[40]. Podobnie jak Commandos 2, gra posiadała widok izometryczny z trójwymiarowymi wnętrzami^[41]. Liczba kierowanych postaci została zredukowana do sześciu, a zestaw 12 misji podzielono na trzy kampanie w Normandii, Europie Środkowej i Stalingradzie^[42]. Commandos 3, w przeciwieństwie do poprzednich części serii, nie obsługiwała skrótów klawiaturowych^[4].

 Osobny artykuł: Commandos: Strike Force.

Czwarta część serii, Commandos: Strike Force, ukazała się 17 marca 2006 roku na platformach Windows, PlayStation 2 i Xbox^[43]. Jej twórcami byli Ignacio Pérez i Jorge Rosado de Álvaro^[44]. W przeciwieństwie do pozostałych części serii, które były strategicznymi grami czasu rzeczywistego, Commandos Strike Force należy do gatunku strzelanek pierwszoosobowych^[45]. Liczbę bohaterów ograniczono do trzech. Można się jednak swobodnie pomiędzy nimi przełączać^[46]. Gra jest podzielona na trzy kampanie w ZSRR, Norwegii i Francji^[47].

21 sierpnia 2009 roku holenderski serwis Gamer.nl opublikował informację, jakoby w Pyro Studios miały trwać prace nad piątą częścią serii Commandos^[48]. Jeden z przedstawicieli studia zdementował jednak tę plotkę^[49]. 12 kwietnia 2010 roku serwis Blue's News, na podstawie informacji w życiorysach zawodowych byłego pracownika Pyro Studios – Marcosa Domenecha oraz obecnego – Jose Ramona Diaza Martina, wysnuł hipotezę o tym, że trwają ukryte prace nad kolejną częścią serii na PlayStation 3 i Xboksa 360^[6][50].

Akcja serii gier Commandos ma miejsce podczas II wojny światowej. Misje są możliwe do wykonania w różnych terenach okupowanych przez państwa Osi; w Commandos: Za linią wroga bohaterowie działają w Norwegii, Afryce Północnej, Francji i Niemczech^[19]. W dodatku do tej gry wśród nowych scenerii znalazły się Wyspy Normandzkie, Jugosławia, Holandia i wyspa Kreta^[51]. Commandos 2: Ludzie odwagi przeniosła akcję głównie do Azji – misje wykonywano w takich krajach jak Birma, Indie, Tajlandia i Japonia, a wśród przeciwników znaleźli się żołnierze japońscy^[52]. W Commandos 3: Kierunek Berlin dodano dwie nowe lokalizacje: Europę Środkową i Stalingrad^[42].

W kwestii realizmu twórcy luźno podchodzili do prawdy historycznej i geograficznej, co znalazło swój wyraz w instrukcji do Commandos 2, w której udzielono sprostowania do nieścisłości w grze^[53].

Odbiór gier z serii Commandos był zróżnicowany. Pierwsza część, Za linią wroga uzyskała głównie wysokie noty wśród recenzentów i pochwały za nowatorski sposób rozgrywki, sztuczną inteligencję^[18] i oprawę graficzną^[15], krytykowano natomiast wysoki poziom trudności^[18][15]. Z takimi samymi pochwałami i zarzutami spotkały się Zadania specjalne^[21][22][23]. Druga część serii, najwyżej oceniana przez krytyków według agregatorów GameRankings i Metacritic, zyskała pozytywne oceny za wprowadzenie nowego silnika graficznego, natomiast krytykowano występujące w niej usterki techniczne i zbyt wysoki poziom trudności^[30][35][31]. Porażką zakończyła się próba przeniesienia zasad rozgrywki na konsole PlayStation 2 i Xbox – występowały odmienne zdania co do wygody obsługi gamepada^{[67][68][69][70]}, a krytykowana była niewyraźna na telewizorach oprawa graficzna^[67][71].

Od tego czasu nastąpił regres w jakości gier z serii. Trzecia część serii spotkała się z krytyką ze względu na bardzo wysoki poziom trudności, a wśród zauważonych wad znalazł się brak obsługi skrótów klawiaturowych^[39][41]. Do serii przylgnęła wówczas etykieta gier niemożliwych do przejścia; do Commandosów była porównywana w negatywnym tonie gra Soldiers: Ludzie honoru^[72]. Próba uczynienia rozgrywki przystępniejszą, podjęta w Commandos: Strike Force, nie powiodła się – mimo spadku poziomu trudności^[73] krytykowano grę za niskiej jakości sztuczną inteligencję i niedokładne przeniesienie zasad rozgrywki z poprzednich części^[45][46].

Do 2003 sprzedano około 3 milionów egzemplarzy gier z serii Commandos^[74][75].

• Commandos 2: Men of Courage PC Manual. Eidos Interactive: 2001.