Czerwona Wola (województwo podkarpackie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Czerwona Wola
wieś
Ilustracja
Kaplica filialna
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

przeworski

Gmina

Sieniawa

Liczba ludności (2021)

489[2]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-530[3]

Tablice rejestracyjne

RPZ

SIMC

0611028[4]

Położenie na mapie gminy Sieniawa
Mapa konturowa gminy Sieniawa, na dole znajduje się punkt z opisem „Czerwona Wola”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Czerwona Wola”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Czerwona Wola”
Położenie na mapie powiatu przeworskiego
Mapa konturowa powiatu przeworskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Czerwona Wola”
Ziemia50°08′24″N 22°41′08″E/50,140000 22,685556[1]
Świetlica wiejska
Szkoła podstawowa
Krzyż przydrożny w przysiółku Słoty, przy DW 870

Czerwona Wolawieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Sieniawa[5][4].

Położona 8 km na południowy wschód od Sieniawy, powierzchnia 1422 ha. Ze względu na dogodną lokalizację oraz unikatowy mikroklimat (bory sosnowe) intensywnie rozwija się budownictwo letniskowe[6].

Integralne części wsi

[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Czerwona Wola[5][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0611034 Byki część wsi
0611040 Drzewieckie część wsi
0611057 Krupki część wsi
0611061 Myszkówka część wsi
0611070 Słoty część wsi
0611086 Sochy część wsi
0611092 Szmule część wsi
0611100 Zarada część wsi

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość pierwotnie nazywała się Manastyrska Wola i została założona prawdopodobnie przez napływowych osadników. Później od czerwonych ziem występujących na jej terenie przyjęła nazwę Czerwona Wola.

W latach 1853–1975 wieś administracyjnie należała do powiatu jarosławskiego. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Początki wsi należy wiązać z przywilejem Zofii ze Sprowy z 26 marca 1571 dla mieszkańców Jarosławia i okolicznych osadników[7]. Pierwsze wzmianki o wiosce Czerwona Wola znajdujemy w Rejestrze poborowym z 1578 roku (rękopis), gdzie są podane dwie nazwy: Manastirska Wolija i Wolijcza Manastirska[8]. Prawidłową nazwę miejscowości podaje drukowany Rejestr poborowy z 1589 roku i jest to Manastyrszka Wola[9]. Kopia dokumentu z 1639 roku znajdującego się w archiwum parafii w Manasterzu już podaje współczesną nazwę Czerwona Wola.

Prywatna wieś szlachecka, położona w województwie ruskim, w 1739 roku należała do klucza Jarosław Lubomirskich[10].

Czerwona Wola była własnością pełkińskiej linii Czartoryskich. Należała do księcia Jerzego Konstantego Czartoryskiego, przedstawiciela młodszej linii rodu (książę i jego żona, Maria, są pochowani w krypcie Książąt Czartoryskich w Sieniawie). We wsi w 1892 roku, ich córka, Wanda Czartoryska założyła ochronkę Służebniczek starowiejskich[11] z kaplicą półpubliczną[12]. Ochronka była siedliskiem oświaty i polskości. W 1910 roku zakończono budowę murowanej Ochronki, z kaplicą i salą szkolną.

W XX wieku z północnej części wyodrębniła się osobna wieś Czerce. W 1921 roku w Czerwonej Woli było 261 domów.

Oświata

[edytuj | edytuj kod]

W 1889 roku w przysiółku Czerce należącym do Czerwonej Woli została założona szkoła ludowa[13].

Mieszkańcy Czerwonej Woli mieli utrudniony dostęp do szkoły w Czercach z powodu rozległych bagien. W 1913 roku władze szkolne zezwoliły na założenie 1-klasowej szkoły. Szkolę umieszczono w budynku ochronki w Czerwonej Woli, która była filią szkoły w Czercach. W latach 1913–1950 nauczycielką szkoły była s. Apolonia Muszyńska.

W latach 1958–1961 wybudowano obecny budynek szkolny, do którego przeniesiono szkołę z ochronki. W 1999 roku patronem szkoły został św. Jan Paweł II.

W Czerwonej Woli istniała też Szkoła Koszykarska (pod nadzorem wydziału krajowego). Najpierw w 1879 roku powstała w Jarosławiu, a w 1891 roku przeniesiono ją do Czerwonej Woli. W 1909 roku kierownikiem administracyjnym był Józef Dąbrowski, a instruktorem Franciszek Gondek[14].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 20432
  2. Wieś Czerwona Wola w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-12-27], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 182 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Czerwona Wola na stronie Urzędu Gminy. [dostęp 2017-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-11)].
  7. Archiwum Państwowe w Przemyślu, https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ru/kolekcje/-/kolekcje/48847635, 4 lutego 2023.
  8. Archiwum Akt Dawnych, Rejestry poborowe województwa ruskiego, karta 393; http//szukajwarchiwach.gov.pl, [dostęp 2021-12-31].
  9. A. Jabłonowski, Źródła dziejowe, Tom XVIII, część I. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Tom VII, część 1. Ziemie Ruskie, Ruś Czerwona, Warszawa 1902, s. 5.
  10. Adam Homecki, Rozwój terytorialny latyfundium Lubomirskich (starszej gałęzi rodu) w latach 1581–1754, w: Studia Historyczne, rok V, zeszyt 3 (58), 1972, s. 436.
  11. Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902 (s. 116) [dostęp 2016-06-14]
  12. Schematismus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Rit(us) Lat(ini) Premisliensis pro Anno Domini 1934 (s. 73) (łac.) [dostęp 2017-06-14]
    [Cytat: In loco p. asylum parv. sub cura ŚS. Servul. B.M.B. et alterum in Czerwona Wola cum capella semipublica.]
  13. Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902 (s. 139) [dostęp 2017-06-14]
  14. Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1909 (s. 780) [dostęp 2023-09-19

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]