Dżafar al-Askari – Wikipedia, wolna encyklopedia

Dżafar al-Askari
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 września 1887
Bagdad

Data i miejsce śmierci

29 października 1936
Bagdad

Minister obrony Iraku
Okres

od 17 maja 1935
do 29 października 1936

Przynależność polityczna

Przymierze Irackie

Poprzednik

Raszid al-Chaudża

Następca

Abd al-Latif Nuri

Minister spraw zagranicznych Iraku
Okres

od 19 października 1931
do 3 listopada 1932

Przynależność polityczna

Przymierze Irackie

Poprzednik

Abd Allah ad-Damludżi

Następca

Abd al-Kadir Raszid

Minister obrony Iraku
Okres

od 23 marca 1930
do 19 października 1931

Przynależność polityczna

Przymierze Irackie

Poprzednik

Nuri as-Sa’id

Następca

Raszid al-Chaudża

Premier Iraku
Okres

od 21 listopada 1926
do 31 grudnia 1927

Przynależność polityczna

Przymierze Irackie

Poprzednik

Abd al-Muhsin as-Sadun

Następca

Abd al-Muhsin as-Sadun

Premier Iraku
Okres

od 22 listopada 1923
do 3 sierpnia 1924

Przynależność polityczna

Przymierze Irackie

Poprzednik

Abd al-Muhsin as-Sadun

Następca

Jasin al-Haszimi

minister obrony Iraku
Okres

od 23 października 1920
do 16 listopada 1922

Przynależność polityczna

Przymierze Irackie

Poprzednik

powstanie funkcji

Następca

Nuri as-Sa’id

Dżafar al-Askari
‏جعفر العسكري‎
generał generał
Data i miejsce urodzenia

15 września 1885
Bagdad

Data śmierci

30 października 1936

Przebieg służby
Lata służby

1904–1936

Siły zbrojne

Armia Osmańska
Siły Zbrojne Wielkiej Syrii
Siły Zbrojne Iraku

Jednostki

6 Armia

Główne wojny i bitwy

I wojna bałkańska,
II wojna bałkańska,
I wojna światowa,
powstanie arabskie

Dżafar al-Askari (ur. 1887 w Bagdadzie, zm. 29 października 1936 tamże) – iracki wojskowy i polityk.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był oficerem w armii Imperium Osmańskiego. Należał do organizacji oficerów arabskich Sprzysiężenie, która w 1913 postanowiła podjąć walkę o uniezależnienie się wilajetów arabskich od Turcji[1]. W czasie powstania arabskiego dołączył do sił dowodzonych przez szarifa Mekki[2].

Wziął udział w tworzeniu struktur nowo powstającego państwa irackiego. Był członkiem irackiej delegacji na iracko-brytyjską konferencję w Kairze w 1921, na której zdecydowano o utworzeniu w Iraku monarchii konstytucyjnej i mianowaniu królem Fajsala I[2]. Al-Askari został pierwszym ministrem obrony nowo powstałego państwa i skłonił ok. 600 oficerów armii tureckiej do przybycia do Iraku i wstąpienia do jego sił zbrojnych. Tym samym wojsko irackie zdominowali arabscy sunnici[2]. W listopadzie 1923 został premierem Iraku. Sprzeciwiał się postanowieniom traktatu brytyjsko-irackiego i gdy jego przyjęcie zostało przez Wielką Brytanię wymuszone w maju 1924, zrezygnował z kierowania rządem[3].

Uważany za znakomitego administratora i rozważnego polityka, w 1926 po raz drugi stanął na czele rządu. Objął również tekę ministra spraw zagranicznych[4]. Jego gabinet upadł dwa lata później z powodu niezdolności rozwiązania problemów wewnętrznych: niepokojów wśród szyitów, nieudanego wdrażania ustawy o powszechnym poborze do wojska, niezadowolenia z powodu rozwoju relacji iracko-brytyjskich. W styczniu 1928 al-Askari sam podał się do dymisji[5]. Dwa lata później wszedł do rządu Nuriego as-Sa’ida jako minister obrony; gabinet upadł po siedmiu miesiącach od utworzenia[6].

Po raz ostatni stanowisko ministerialne objął w 1935, wchodząc do rządu Jasina al-Haszimiego jako minister obrony[7]. W czasie zamachu stanu Bakra Sidkiego bezskutecznie usiłował przekonać zamachowców, by zatrzymali marsz wojsk na stolicę kraju wobec faktu, że król Ghazi I był już gotów przystać na ich żądania i zabronił wiernym sobie siłom stawiania oporu. Sidki uznał jego wystąpienie za próbę uniemożliwienia przejęcia władzy i nakazał jego zabójstwo[8].

Jego szwagrem był Nuri as-Sa’id[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 55–56. ISBN 978-83-05-13567-2.
  2. a b c d Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 72–73. ISBN 978-83-05-13567-2.
  3. Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 84. ISBN 978-83-05-13567-2.
  4. Ghareeb E., Dougherty B.: Historical Dictionary of Iraq. Scarecrow Press, 2004, s. 238. ISBN 978-0-8108-6568-6.
  5. Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 91. ISBN 978-83-05-13567-2.
  6. Ghareeb E., Dougherty B.: Historical Dictionary of Iraq. Scarecrow Press, 2004, s. 341. ISBN 978-0-8108-6568-6.
  7. Ghareeb E., Dougherty B.: Historical Dictionary of Iraq. Scarecrow Press, 2004, s. 343. ISBN 978-0-8108-6568-6.
  8. Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 119. ISBN 978-83-05-13567-2.