Dom Gotycki w Nowym Sączu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Dom Gotycki (zwany też Kanonicznym) — budynek w Nowym Sączu przy ulicy Lwowskiej 3, wzniesiony około 1448^[1] w obrębie miasta lokacyjnego. Wpisany do rejestru zabytków pod nr rej.: A-776 z 30.05.1995

Kamienicę zbudowano w stylu gotyckim w 1448 roku. Powstanie kamienicy przypuszczalnie można wiązać z erygowaniem przez kardynała Zbigniewa Oleśnickiego kapituły kolegiackiej przy kościele farnym. Kardynał kupił budynek mieszczący się obok kościoła i przeznaczył go na siedzibę członków kapituły. Dawniej budynki były rozdzielone i w jednym z nich mieszkał dziekan, a w drugim ośmiu wikarych^[2]. W 1608 roku podczas wizytacji wspomniano, że w budynku znajduje się refektarz, biblioteka i osiem cel dla wikarych^[2]. Do 1791 był użytkowany przez kanoników kolegiaty św. Małgorzaty^[1]. Sprzedany po kasacie na rzecz skarbu zaborczej Austrii przeszedł w prywatne ręce.

Po II wojnie światowej przejęty przez państwo, poddany został kapitalnej renowacji w latach 1959–1965. Od tej chwili służy jako siedziba muzeum, obecnie Muzeum Ziemi Sądeckiej w Nowym Sączu. 9 listopada 1993 roku budynek zwrócony został na własność parafii św. Małgorzaty, która na 30 lat pozostawiła go do dyspozycji Muzeum.

Jest to obiekt złożony z dwóch jednopiętrowych bloków, murowany, częściowo oszkarpowany i podpiwniczony. Każdy z bloków nakryty jest osobnym dachem. Portale i obramienia okien są późnogotyckie, renesansowe i barokowe^[1]. W południowej elewacji zachował się późnogotycki portal z 1505 roku, z licznymi rozetkami (wpływ renesansu)^[2]. Drugi portal późnogotycki został odnaleziony w gruzie koło kolegiaty w 1907 r. i w 1913 roku umieszczony w fasadzie kamienicy^[2]. Na parterze północnej fasady znajduje się okno z obramieniem i inskrypcją INRI i datą 1525. Obramienie to porównywane z warsztatami rodem ze słowackiego Bardiowa i Sabinowa^[2].

Dom Gotycki jest miejscem stałej ekspozycji dawnej sztuki z terenów ziemi sądeckiej oraz wystaw czasowych z takich dziedzin, jak historia, sztuka, kultura. Wystawa stała pn. „Dawna sztuka Sądecczyzny” obejmuje tematy: Zamek królewski w Nowym Sączu, Sakralna sztuka cechowa XIV - XIX w., Sztuka ludowa XVIII - początek XX w., Sztuka dworska XVII - XIX w., Sztuka cerkiewna XV - XIX w. (m.in. kolekcja ikon zachodniołemkowskich)^[1].

• 
• 
  Okno z datą 1525
• 
  Portal z datą 1505
• 
• 
• 

• Łukasz Połomski: Długa historia Domu Gotyckiego. twojsacz.pl, 2017-12-10. [zarchiwizowane z tego adresu].