Ebon – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ebon
Ilustracja
Atol Ebon na zdjęciu NASA z 1984 roku
Państwo

 Wyspy Marshalla

Akwen

Ocean Spokojny

Powierzchnia

5,75 km²

Populacja (2011)
• liczba ludności
• gęstość


706
122,8 os./km²

Położenie na mapie Wysp Marshalla
Mapa konturowa Wysp Marshalla, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ebon”
Położenie na mapie Oceanii
Mapa konturowa Oceanii, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Ebon”
Ziemia4°38′N 168°43′E/4,633333 168,716667
Mapa wyspy
Multimedia w Wikimedia Commons

Ebon (marsz. Epoon[1][2]) – jeden z atoli łańcucha Ralik Chain w archipelagu Wysp Marshalla w środkowej części Oceanu Spokojnego. W jego skład wchodzą 22 wysepki, o łącznej powierzchni 5,75 km². Otaczają one lagunę o powierzchni około 103,83 km². Według danych za rok 2011 atol zamieszkiwało łącznie 706 osób.

Nazwa

[edytuj | edytuj kod]

Nazwa atolu Ebon pochodzi od marsz. Epoon oznaczającego rodzaj koszyka, który atol przypomina swoim kształtem[1][2]. W przeszłości w kartografii i księgach pokładowych funkcjonowały również nazwy: Abone (błędny zapis Ebon), Boston, Covell’s Group, Covel I, Covile Islands, Fourteen Islands czy Linnez[1][2].

Geografia

[edytuj | edytuj kod]

Atol znajduje się w łańcuchu Ralik Chain w archipelagu Wysp Marshalla w środkowej części Oceanu Spokojnego[3]. Jest najbardziej wysuniętym na południem atolem Wysp Marshalla[4][5]. Obejmuje 22 wysepki, o łącznej powierzchni 5,75 km², które otaczają lagunę o powierzchni około 103,83 km²[2][3]. Jest to czternasty co do powierzchni lądu i dwudziesty co do wielkości laguny atol Wysp Marshalla (nie licząc Eneen-Kio)[3]. Najważniejsze wysepki atolu to: Jurijer, Enijarmek, Ebon, Dereg, Enijadok, Guamaguamlap, Euer, Munjak, Taka, Enilo, Jio i Met[6][5].

Klimat atolu charakteryzuje się największymi rocznymi opadami deszczu spośród wszystkich Wysp Marshalla[4] – 4000 mm[5]. Wilgotny i ciepły klimat umożliwia obfitą wegetację[5].

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Na atolu, w 2011 mieszkało 706 osób (spadek w stosunku do 1999 roku, kiedy to liczba ta wynosiła 902)[7]. Osadnictwo skupia się w miejscowości Ebon-Ebon[4]. W XIX wieku wyspę zamieszkiwało ok. 1200 osób, a po II wojnie światowej – 747[8].

Większość mieszkańców zajmuje się rolnictwem (produkcją kopry[3], uprawą głównie taro, bananów, papai, cytryn[4]) i rybołówstwem[3]. Na atolu wytwarzane są również przedmioty rękodzieła[3].

Flora i fauna

[edytuj | edytuj kod]

Na wysepkach atolu rosną m.in. palmy kokosowe, pandany, drzewa chlebowe i rzewnie[5]. Na wysepce Toka występuje Guettarda speciosa o dziwnie uformowanych liściach oraz jeden przedstawiciel ciborowatych, które występują najprawdopodobniej jedynie na atolu Ebon[5]. Na atolu rozprzestrzeniły się następujące gatunki inwazyjne roślin, stwarzające zagrożenie dla naturalnej szaty roślinnej wysp: Alocasia macrorrhizos, Angelonia angustifolia, Asclepias curassavica, Caesalpinia pulcherrima, Cardamine hirsuta, Catharanthus roseus, Cenchrus echinatus, Centella asiatica, Citrus aurantiifolia, Colocasia esculenta, Cyanthillium cinereum, Eleocharis geniculata, Eleusine indica, Eragrostis amabilis, Euphorbia cyathophora, Ficus carica, Fuirena umbellata, Gomphrena globosa, Hemigraphis reptans, Hippeastrum puniceum, Hippobroma longiflora, Ipomoea batatas, Ipomoea violacea, Kalanchoe pinnata, Kyllinga nemoralis, Lantana camara, Leucaena leucocephala, Lindernia antipoda, Ludwigia octovalvis, Macaranga tanarius, Mirabilis jalapa, Nerium oleander, Oplismenus compositus, Phyllanthus amarus, Phyllanthus debilis, Pilea microphylla, Polyscias cumingiana, Russelia equisetiformis, Synedrella nodiflora, Tradescantia spathacea i Xanthosoma sagittifolium[9].

W 1969 roku stwierdzono występowanie na Ebonie trzech gatunków i podgatunków ptaków: Gallus gallus, Anous tenuirostris i Ptilinopus porphyracaeus hernsheimi, przy czym już wówczas podejrzewano, że ostatni podgatunek wyginął[8]. Badania przeprowadzone w 1992 roku, bazujące zarówno na obserwacjach poczynionych w tym czasie, jak i zgłoszeniach mieszkańców, wykazały występowanie większej liczby ptaków – stwierdzono wówczas obecność takich gatunków jak: Anous tenurostris, Arenaria interpres, Columba livia, Egretta sacra, Gallus gallus, Gygis alba, Sterna sumatrana i Sula leucogaster, a także rzadziej obserwowanych Fregata ariel, Fregata minor i Limosa lapponica[3]. Baza danych Avibase podaje (stan na 2017), że na atolu występuje 35 gatunków ptaków, w tym dwa narażone na wyginięcie: Hydrobates leucorhous i Ardenna bulleri[10].

Atol Ebon to także jedyne miejsce występowania na Wyspach Marshalla mięczaka Lyncina aurantium[5].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Spennemann podaje, że jako pierwszy przybył tu 27 grudnia 1799 roku amerykański kapitan na statku handlowym Ann & Hope – Christopher Bently[11]. Inni autorzy podają, że odkrywcą atolu był amerykański wielorybnik George Joy w 1824[12]. Kronika z 1863 roku podaje natomiast, że pierwsza wysepka atolu została zobaczona w 1788 roku, a ostatnia w 1824 roku[13].

Na Ebonie założono pierwszy stały ośrodek misyjny Bostońskiego Kościoła Kongregacyjnego w 1857 roku[4][14]. W tym samym roku atol został zdewastowany przez tajfun, mieszkańcy cierpieli głód i 800 (z ok. 1300) przeniosło się na atol Jaluit[15].

W 1994 roku na Ebonie zbudowano lotnisko[4] (kod IATA: EBO)[16].

30 stycznia 2014 roku na plaży atolu wylądował rozbitek Jose Salvador Alvarenga, salwadorski rybak pracujący w Meksyku, który zaginął podczas sztormu i przeżył na oceanie 438 dni, dryfując w niewielkiej łodzi i pokonując 10800 kilometrów[17][4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Marshallese-English Dictionary – Place Name Index. Marshallese-English Dictionary. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  2. ↑ a b c d Digital Micronesia-An Electronic Library & Archive is: Marshall Islands Atoll Information Ebon Atoll. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g Dirk HR Spennemann & Hemley Benjamin: Notes on the Avifauna of Ebon Atoll, Marshall Islands. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g Ebon Atoll. [w:] Ebon Atoll [on-line]. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g Michael L. Terlep: Archaeological and Historical Survey of Ebon Atoll, Republic of the Marshall Islands. Republic of the Marshall Islands Historic Preservation Office. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  6. ↑ William T. Bringham: An Index to the Islands of the Pacific Ocean. Honolulu: Bishop Museum Press, 1900, s. 59. [dostęp 2017-06-18].
  7. ↑ Economic Policy, Planning, and Statistics Office, Office of the President: The RMI 2011 Census of Population and Housing. Summary and Highlights Only. U.S. Department of the Interior, 2017-06-18. [dostęp 2017-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  8. ↑ a b A. Binion Amerson Jr.: Atoll Research Bulletin No. 127: Ornitology of the Marshall and Gilbert Islands. Waszyngton, U.S.A.: The Smithsonian Institute, 1969, s. 205–206. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  9. ↑ Plant Threats to Pacific Ecosystems: Ebon (Epoon) Atoll. Hawaiian Ecosystems at Risk project. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  10. ↑ Denis Lepage: Avibase – Bird Checklists of the World Ebon Atoll. [w:] Avibase – Bird Checklists of the World [on-line]. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  11. ↑ Dirk HR Spennemann & Hemley Benjamin: Ships visiting the Marshall Islands (until 1885)Ebon Atoll. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  12. ↑ Max Quanchi, John Robson: Historical Dictionary of the Discovery and Exploration of the Pacific Islands. Lanham, Maryland; Toronto; Oxford: The Scarecrow Press, Inc., 2005, s. XIX. ISBN 0-8108-5395-7. [dostęp 2017-06-18].
  13. ↑ The Nautical Magazine and Naval Chronicle for 1863. Cambridge University Press, 2013, s. 454. ISBN 978-1-108-05454-6. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  14. ↑ Francis X. Hezel: The First Taint of Civilization: A History of the Caroline and Marshall Islands in Pre-colonial Days, 1521-1885. University of Hawaii Press, 1994, s. 201–205. ISBN 978-0-8248-1643-8. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  15. ↑ Devleena Ghosh, Heather Goodall, Stephanie Hemelryk Donald: Water, Sovereignty and Borders in Asia and Oceania. Routledge, 2009, s. 60. ISBN 978-1-134-07487-7. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  16. ↑ EBO – Ebon Atoll, MH – Airport – Great Circle Mapper. Great Circle Mapper. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
  17. ↑ Jonathan Franklin: Lost at sea: the man who vanished for 14 months. [w:] The Guardian [on-line]. 2015-11-07. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
Wyspy i atole Wysp Marshalla
Ratak Chain („Wschód Słońca”, Wschodnie)
Ralik Chain („Zachód Słońca”, Zachodnie)

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ebon&oldid=74575324”