Fort VIIa w Poznaniu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Fort VIIa
Zwischenwerk VIIa
Zabytek: nr rej. A-245 z 25 maja 1983[1]
Ilustracja
Wejście do fortu w czasie weekendu fortecznego[2]
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Adres

ul. Marcelińska[1]
ob. 38 ark. 9 dz. 4/6[3]

Typ budynku

fort

Architekt

Komitet Inżynieryjny Głównego Inspektoratu Twierdz

Rozpoczęcie budowy

1887

Ukończenie budowy

1890

Ważniejsze przebudowy

1913-1914, 1939

Właściciel

wł. prywatna[3]

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Fort VIIaZwischenwerk VIIa”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Fort VIIaZwischenwerk VIIa”
Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Fort VIIaZwischenwerk VIIa”
Ziemia52°24′22″N 16°51′33″E/52,406111 16,859167

Fort VIIa (Strotha, Zygmunta Zielińskiego) (oryg. Zwischenwerk VIIa) – jeden z 18 fortów wchodzących w skład Twierdzy Poznań. Znajduje się na Marcelinie przy ul. Marcelińskiej[1][4].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Film przedstawiający rekonstrukcję historyczną zajęcia fortu przez żołnierzy radzieckich[2]

Zbudowany został w latach 1887–1890 w drugim etapie budowy twierdzy fortowej[5]. Fort otrzymał nazwę Strotha na cześć Karla von Strotha (do 1902 nazwę tę nosił Nadszaniec IV Strotha). W 1931 zmieniono patronów na polskich, Fort VIIa otrzymał imię generała Zygmunta Zielińskiego.

Po II wojnie światowej fort był użytkowany przez wojska lotnicze. Mieścił się w nim tajny Zapasowy Węzeł Łączności[6]. Następnie obiekt został sprzedany prywatnej firmie[3][6].

Teren fortu wchodzi w skład obszaru Natura 2000 (obszar specjalnej ochrony SOO „Fortyfikacje w Poznaniu”, symbol PLH300005)[7].

Lokalizacja i konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]
Zdjęcie lotnicze fortu (1965)

Dojazd do fortu drogą forteczną (ul. Marcelińska) i drogą rokadową (ul. Bułgarska)[8]. W okolicy osiedle domków jednorodzinnych, Lasek Marceliński, hale i budynki biurowe (m.in. wieżowiec PGK Centrum II, d. zakłady WZT Teletra).

Kaponiery były połączone poterną biegnącą pod fosą.

Przebudowy

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1913–1914 na przeciwskarpie zbudowano dwa betonowe schrony oraz przemurowano niektóre wejścia[9]. We wrześniu 1939 roku wybudowano dwa betonowe schrony oraz dwa pancerne stanowiska obserwacyjne ze stalowo-betonową kopułą[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Miasto Poznań, System Informacji Przestrzennej, Miejski Konserwator Zabytków: Zespół Fortów Zewnętrznego Pierścienia Fortyfikacji Pruskich. [dostęp 2013-06-24]. (pol.).
  2. a b poznan.naszemiasto.pl: V Weekend Forteczny w Poznaniu: Ostatnia wycieczka po forcie VIIa. 2013-04-27. [dostęp 2016-03-19]. (pol.).
  3. a b c Geopoz: Przeglądarka danych SIP. Miasto Poznań. [dostęp 2013-06-24]. (pol.)., warstwa: Grunty Miasta Poznania
  4. Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych województwa wielkopolskiego (31-03-2013). Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013. s. 160. [dostęp 2013-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-12)]. (pol.).
  5. Maria Strzałko, Raport o stanie zabytków miasta Poznania, Miasto Poznań, 2007.
  6. a b mmpoznan.pl: Fort VIIa otworzył swoje wrota... po raz pierwszy!. 2010-06-06. [dostęp 2013-06-29]. (pol.).
  7. Instytut na rzecz ekorozwoju: Natura 2000: „Fortyfikacje w Poznaniu”. [dostęp 2013-06-25]. (pol.).
  8. Biesiadka 2006 ↓, s. 211.
  9. a b Biesiadka 2006 ↓, s. 214.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jacek Biesiadka: Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku.. Poznań: 2006.
  • Jarosław Hutyra. Fort VIIa w Poznaniu i jego wykorzystanie - Geneza i działalność Biura Meteorologicznego Dowództwa Wojsk Lotniczych w Poznaniu w latach 1967-1990. „Wojskowość – bezpieczeństwo – wychowanie. Księga jubileuszowa profesora Lecha Wyszczelskiego w 70. rocznicę urodzin”. t. II, s. 197-201, 2012. (pol.). 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]