Fryderyk Scherfke – Wikipedia, wolna encyklopedia

Fryderyk Scherfke
Friedrich Egon Scherfke
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Fryderyk Eugeniusz Scherfke

Data i miejsce urodzenia

7 września 1909
Poznań

Data i miejsce śmierci

15 września 1983
Bad Soden am Taunus

Wzrost

182 cm

Pozycja

środkowy napastnik

Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole
1924 Unia Poznań
1925–1939 Warta Poznań 236 (129)
1939–1940 DFC Posen
1940 1. FC Posen
1941–1942 SG SS Posen
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole
1932–1938 Polska 12 (1)
1936 Polska IO 2 (0)
W sumie: 14 (1)
  1. ↑ Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.

Fryderyk Eugeniusz Scherfke (niem. Friedrich Egon Scherfke, ur. 7 września 1909 w Poznaniu, zm. 15 września 1983 w Bad Soden am Taunus) – polski piłkarz niemieckiego pochodzenia występujący na pozycji napastnika, reprezentant Polski w latach 1932–1938, olimpijczyk.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w niemieckiej rodzinie jako syn Gustawa Fryderyka i Albertyny z d. Krenz[1]. Jego brat Günther był zawodnikiem Warty Poznań. Miał syna, Michała.

W okresie swej gry piłkarskiej wykazywał się bramkostrzelnością, przebojowością, siłą i szybkością. Wychowanek poznańskiej Warty, w której występował na pozycji środkowego napastnika oraz pomocnika. Mając 17 lat grał w pierwszej drużynie zielonych. Jako 20-letni zawodnik wywalczył w 1929 roku pierwsze w historii klubu mistrzostwo Polski oraz wicemistrzostwo w 1938 roku. Fryderyk Scherfke będąc zawodnikiem Warty, rozegrał 236 meczów ligowych, strzelając w nich 129 goli, dzięki czemu jest do dziś (lipiec 2012) najlepszym snajperem tego zespołu oraz zajmuje 11. miejsce na liście „Klub 100”.

W trakcie igrzysk olimpijskich w 1936 r. doznał poważnej kontuzji w meczu z Wielką Brytanią w postaci złamania żeber, w związku z czym nie wystąpił w półfinałowym meczu, który drużyna Polski przegrała. Jako możliwą przyczynę porażki wskazywano nieobecność w meczu Scherfkego. Wkrótce potem napisał podręcznik dla młodych piłkarzy[2].

Podczas Mistrzostw Świata 1938 rozgrywanych we Francji wystąpił w pierwszym meczu mundialowym reprezentacji Polski. Było to spotkanie z reprezentacją Brazylii, w którym strzelił pierwszego w historii gola dla Polski w turnieju finałowym mistrzostw świata[2]. Strzał nastąpił z rzutu karnego, po faulu na Erneście Wilimowskim w 23. minucie spotkania. 25 września 1938 wystąpił po raz ostatni w karierze w reprezentacji Polski, w spotkaniu z Łotwą. Zagrał z opaską kapitana zespołu.

Od lutego 1940 roku grał w nowym klubie niemieckim 1. FC Posen[3], w którym występował do października tego samego roku, kiedy to klub przekształcił się w Luftwaffen SV Posen[2]. Wiosną 1940 roku na kilka miesięcy został też kierownikiem zespołu 1. FC Posen i tymczasowym kierownikiem działu piłki nożnej w urzędzie ds. sportu[2]. W okresie reprezentowania barw tego klubu był również kapitanem drużyny Kraju Warty w Pucharze Regionów Niemieckich (Reichsbundpokal)[4]. W 1940 roku strzelił bramkę w przegranym 1:2 meczu przeciwko Śląskowi[2]. Latem 1941 r. wstąpił do nowo utworzonego Sportgemeinschaft SS Posen, choć jak większość zawodników nie był członkiem SS[5]. Wraz z rozwiązaniem SG w lutym 1942 r. zakończył karierę piłkarską w wieku 32 lat.

W lutym 1940 roku został tymczasowym kierownikiem wydziału piłki nożnej w urzędzie ds. sportu nowej administracji niemieckiej. Według relacji jego kolegów z czasów gry w piłkę, wykorzystywał wszystkie swoje kontakty, aby chronić ich przed prześladowaniami nazistów. Udało mu się wyciągnąć z niewoli kolegów, z którymi grał w Warcie Poznań, Mariana Fontowicza[6], a także aresztowanego Bolesława Genderę. Scherfke pomagał głównie kolegom z drużyny i ich rodzinom, niektóre osoby udało mu się wykreślić z listy przeznaczonych do wywózki na roboty przymusowe, rodzinę mecenasa Bolesława Dembeckiego uchronił przed wysiedleniem do Generalnego Gubernatorstwa, a piłkarza i żołnierza podziemia Michała Fliegera dwukrotnie ostrzegł przed aresztowaniem. Z czasem stał się obiektem obserwacji Gestapo z powodu częstego interweniowania w sprawie zagrożonych Polaków[2].

W 1942 roku został wcielony do Wehrmachtu, służył na froncie wschodnim, a potem w Jugosławii[2]. W maju 1945 roku dostał się do brytyjskiej niewoli[2], z której został zwolniony 25 lipca 1945. Po wojnie na stałe osiadł w Senftenbergu w południowej Brandenburgii, a później w Berlinie Zachodnim[2], gdzie założył sklep meblowy[7]. Był aktywnym działaczem polonijnego towarzystwa Strzecha Polska w Senftenbergu. W latach 80. sprzedał sklep i osiadł w rejonie Frankfurtu nad Menem[2].

Mecze w reprezentacji

[edytuj | edytuj kod]
Lp. Data Miejsce Gospodarz Wynik Gość Mecz Uwagi Źródło
Stadion Miasto
1. 2 października 1932 Wojska Polskiego Warszawa  Polska 2:1 Łotwa  towarzyski [8]
2. 12 maja 1935 Prater Wiedeń  Austria 5:2 Polska  towarzyski [9]
3. 15 września 1935 Schlesierkampfbahn Wrocław Niemcy 1:0 Polska  towarzyski [10]
4. 3 listopada 1935 ONEF Bukareszt  Rumunia 4:1 Polska  towarzyski [11]
5. 16 lutego 1936 du Jubilé Bruksela  Belgia 0:2 Polska  towarzyski [12]
6. 6 września 1936 Beogradski SK Belgrad  Jugosławia 9:3 Polska  towarzyski [13]
7. 13 września 1936 Wojska Polskiego Warszawa  Polska 1:1 Niemcy towarzyski [14]
8. 4 października 1936 Idrætsparken Kopenhaga  Dania 2:1 Polska  towarzyski [15]
9. 23 czerwca 1937 Wojska Polskiego Warszawa  Polska 3:1 Szwecja  towarzyski [16]
10. 25 maja 1938 Wojska Polskiego Warszawa  Polska 6:0 Irlandia  towarzyski [17]
11. 5 czerwca 1938 de la Meinau Strasburg  Brazylia 6:5 Polska  Mundial 1938 Gol [18]
12. 25 września 1938 ASK Ryga  Łotwa 2:1 Polska  towarzyski [19]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ D. Matelski, Mniejszość niemiecka w Wielkopolsce w latach 1919–1939, Poznań 1997, s. 307; tenże, Niemcy w Polsce w XX wieku, op. cit., s. 138, za: „Konferencja. Udział mniejszości narodowych w różnych formacjach wojskowych w czasie kampanii wrześniowej 1939 r.” Warszawa 2009, s. 42.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Radosław Nawrot, Fryderyk Scherfke, strzelec pierwszego gola dla reprezentacji Polski. Tajemnica z czasu wojny, „wyborcza.pl”, 11 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-12] (pol.).
  3. ↑ Der Kicker, 18.6.1940, s. 23.
  4. ↑ Ostdeutscher Beobachter, 7 października 1940, s. 6.
  5. ↑ Ostdeutscher Beobachter, 28 lipca 1941, s. 5.
  6. ↑ Radosław Nawrot, Sylwetka Fryderyka Scherfkego. Był miejscowy, w: Gazeta Wyborcza (Wielkopolska), 14.9.2001, s. 20.
  7. ↑ Thomas Urban: Czarny orzeł biały orzeł. Piłkarze w trybach polityki. Katowice 2012, s. 127.
  8. ↑ International football MATCH report: 02.10.1932 Poland vs Latvia. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  9. ↑ International football MATCH report: 12.05.1935 Austria vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  10. ↑ International football MATCH report: 15.09.1935 Germany vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  11. ↑ International football MATCH report: 03.11.1935 Romania vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  12. ↑ International football MATCH report: 16.02.1936 Belgium vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  13. ↑ International football MATCH report: 06.09.1936 Yugoslavia vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  14. ↑ International football MATCH report: 13.09.1936 Poland vs Germany. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  15. ↑ International football MATCH report: 04.10.1936 Denmark vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  16. ↑ International football MATCH report: 23.06.1937 Poland vs Sweden. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  17. ↑ International football MATCH report: 22.05.1938 Poland vs Rep. of Ireland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  18. ↑ International football MATCH report: 05.06.1938 Brazil vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  19. ↑ International football MATCH report: 25.09.1938 Latvia vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Skład reprezentacji Polski na Igrzyskach Olimpijskich 1936

Skład reprezentacji Polski na Mundialu 1938

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fryderyk_Scherfke&oldid=74839802”