GJ 1214 – Wikipedia, wolna encyklopedia

GJ 1214
Gwiazdozbiór	Wężownik
Rektascensja	17h 15m 18,934s
Deklinacja	+04° 57′ 50,07″
Paralaksa (π)	68,299 ± 0,065″
Odległość	47,755 ± 0,046 ly; 14,642 ± 0,014 pc
Wielkość obserwowana ; (pasmo V)	14,71m
Ruch własny (RA)	580,202 ± 0,059 mas/rok
Ruch własny (DEC)	−749,713 ± 0,047 mas/rok
Prędkość radialna	16 ± 5 km/s
	Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	czerwony karzeł
Typ widmowy	M4,5 V
Masa	0,178 ± 0,010 M☉
Promień	0,215 ± 0,008 R☉
Gęstość	25,4 +3,5−3,0 g cm-3 kg/m³
Metaliczność [Fe/H]	0,29 ± 0,12
Jasność	0,046 +0,0007−0,0006 L☉
Okres obrotu	124,7 +5,0−4,8 d
Wiek	6 ± 3 mld lat
Temperatura	3250 ± 100 K
Alternatywne oznaczenia
	2MASS: J17151894+0457496
	Katalog Gliesego: GJ 1214
	Orkaria; LHS 3275, NLTT 44431 USNO 256, GEN# +9.80139021, LSPM J1715+0457, UBV M 53793, [RHG95] 2724, G 139-21, USNO-B1.0 0949-00280047

GJ 1214 – gwiazda w gwiazdozbiorze Wężownika. Znajduje się w odległości około 48 lat świetlnych od Słońca. Ma układ planetarny.

Nazwa

Gwiazda ma nazwę własną Orkaria, która została wybrana w konkursie NameExoWorlds zorganizowanym w 2022 roku przez Międzynarodową Unię Astronomiczną. Nazwa ta w języku masajskim oznacza czerwoną ochrę, używaną przez Masajów w ceremoniach i nawiązuje do barwy gwiazdy. Spośród nadesłanych propozycji zwyciężyła nazwa Orkaria dla gwiazdy i Enaiposha dla planety^[4].

Charakterystyka

Jest to czerwony karzeł, gwiazda ciągu głównego o typie widmowym M4,5^[1]. Ma temperaturę ok. 3030 K, masę równą 15% masy Słońca i promień 0,22 promienia Słońca^[2].

Układ planetarny

W 2009 roku odkryta została planeta pozasłoneczna okrążająca GJ 1214^[5]. Obiekt oznaczony GJ 1214 b to planeta o masie ponad 8 mas Ziemi, krążąca po ciasnej orbicie i tranzytująca przed tarczą gwiazdy. Jest to jeden z mini-Neptunów, których odległość umożliwia badania widma planety przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba^[6]. W 2023 roku opublikowano wyniki tych obserwacji, które wykazały obecność aerozoli w wysokiej atmosferze planety. Temperatura jasnej, dziennej strony to 533 ± 9 K, a po nocnej stronie jest to 437 ± 19 K^[7].

Nie wiadomo, czy jest to jedyna planeta okrążająca tę gwiazdę; obserwacje wykluczają obecność planet o masie ponad 3 M_🜨 na orbitach o okresie poniżej 10 dni, oraz planet o masie ponad 5 w ekosferze^[3].

Towarzysz	Masa [M_🜨]	Promień [R_🜨]	Okres orbitalny [d]	Półoś wielka [au]	Ekscentryczność
b^[3]	8,17 ± 0,43	2,742 ^+0,005_−0,053	1,580404497 ± 3 ×10⁻⁸	0,01411 ± 0,00032^[2]	<0,063 (poziom ufności 95%)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h G 139-21 w bazie SIMBAD (ang.)
↑ ^a ^b ^c ^d GJ 1214 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ RyanR. Cloutier RyanR. i inni, A More Precise Mass for GJ 1214 b and the Frequency of Multi-Planet Systems Around Mid-M Dwarfs, „The Astronomical Journal”, 162, 2021, s. 174, DOI: 10.3847/1538-3881/ac1584, arXiv:2107.14732 (ang.).
↑ NameExoWorlds 2022 Approved Names. [dostęp 2023-07-30].
↑ DavidD. Charbonneau DavidD. i inni, A super-Earth transiting a nearby low-mass star, „Nature”, 462, 2009, s. 891–894, DOI: 10.1038/nature08679, arXiv:0912.3229 .
↑ NASA's James Webb Space Telescope Primed to Lift the Haze Surrounding Sub-Neptunes [online], NASA, 17 listopada 2021 [dostęp 2023-07-30] (ang.).
↑ Eliza M.-R.E.M.R. Kempton Eliza M.-R.E.M.R. i inni, A reflective, metal-rich atmosphere for GJ 1214b from its JWST phase curve, „Nature”, 2023, DOI: 10.1038/s41586-023-06159-5, arXiv:2305.06240 (ang.).

[simbad-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h G 139-21 w bazie SIMBAD (ang.)

[exo_b-2] GJ 1214 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)

[Cloutier2021-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ RyanR. Cloutier RyanR. i inni, A More Precise Mass for GJ 1214 b and the Frequency of Multi-Planet Systems Around Mid-M Dwarfs, „The Astronomical Journal”, 162, 2021, s. 174, DOI: 10.3847/1538-3881/ac1584, arXiv:2107.14732 (ang.).

[NameExoWorlds2022-4] NameExoWorlds 2022 Approved Names. [dostęp 2023-07-30].

[Charbonneau2009-5] DavidD. Charbonneau DavidD. i inni, A super-Earth transiting a nearby low-mass star, „Nature”, 462, 2009, s. 891–894, DOI: 10.1038/nature08679, arXiv:0912.3229 .

[lift-6] NASA's James Webb Space Telescope Primed to Lift the Haze Surrounding Sub-Neptunes [online], NASA, 17 listopada 2021 [dostęp 2023-07-30] (ang.).

[Kempton2023-7] Eliza M.-R.E.M.R. Kempton Eliza M.-R.E.M.R. i inni, A reflective, metal-rich atmosphere for GJ 1214b from its JWST phase curve, „Nature”, 2023, DOI: 10.1038/s41586-023-06159-5, arXiv:2305.06240 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]