Gaspar Noé – Wikipedia, wolna encyklopedia

Gaspar Noé
	; Gaspar Noé (2012)
Data i miejsce urodzenia	27 grudnia 1963 ; Buenos Aires, Argentyna
Zawód	reżyser, scenarzysta, operator, montażysta, producent filmowy
Współmałżonek	Lucile Hadžihalilović
Lata aktywności	od 1985
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Gaspar Noé (ur. 27 grudnia 1963^[1] w Buenos Aires) – argentyńsko-francuski^[2] reżyser, scenarzysta, operator, montażysta i producent filmowy^[3]. Autor głośnego thrillera z Monicą Bellucci i Vincentem Casselem Nieodwracalne (2002)^[4], a także Wkraczając w pustkę (2009), Love (2015) czy Climax (2018).

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Buenos Aires^[5] w Argentynie jako syn argentyńskiego artysty malarza Luisa Felipe Noé'go (ur. 26 maja 1933)^[6]^[7]^[8]. Jego matka, nauczycielka języka angielskiego w Argentynie, miała irlandzkie korzenie. Jego rodzice byli ateistami^[9].

W 1976 wraz z rodziną wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, aby w tym czasie uniknąć niebezpiecznej sytuacji politycznej w Argentynie. Przez krótki czas przebywał w Nowym Jorku, zanim wraz z rodziną przeniósł się do Francji. Zamieszkał w Paryżu, gdzie w wieku 17 lat ukończył tamtejsze École Louis-Lumière.

Kariera

Zaczynał od filmów krótkometrażowych, m.in. Carne (1991), za które otrzymał nagrody na festiwalach w Avignon i Cannes. W 1998 wyreżyserował swój pełnometrażowy debiut fabularny Sam przeciw wszystkim, będący sequelem Carne. Bardzo głośny okazał się jego drugi film, czyli Nieodwracalne (2002)^[10]. Kontrowersje wzbudzała głównie kilkunastominutowa scena brutalnego gwałtu, a także ukazanie morderstwa za pomocą gaśnicy^[11].

Jednym źródłem inspiracji Noé'go był film 2001:Odyseja kosmiczna Stanleya Kubricka^[12], do którego czasami nawiązywał w swoich pracach^[13].

W 2003 wyreżyserował teledysk do piosenki „Protège Moi” zespołu Placebo. Klip nie został oficjalnie wydany ze względu na odważne sceny erotyczne.

W 2013 był autorem projektu okładki debiutanckiego albumu Night Time, My Time amerykańskie piosenkarki Sky Ferreira^[14]^[15].

W 2015 zrealizował w 3D film Love, który premierowo pokazano na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes. Tam też, trzy lata później, Noé pokazał w sekcji Quinzaine des Réalisateurs film Climax, zdobywając Art Cinema Award.

Życie prywatne

Poślubił Lucile Eminę Hadžihalilović, francuską reżyserkę i scenarzystkę.

W 2019 doznał niemal śmiertelnego krwotoku śródmózgowego, co częściowo zainspirowało fabułę jego dramatu Vortex (2021)^[16].

Nagrody i nominacje

Rok	Nagroda	Kategoria	Tytuł	Rezultat
1991	Avignon Film Festival	Prix Tournage	Carne	Wygrana
1991	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes	SACD Award		Wygrana
1992	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Porto	Najlepszy film		Nominacja
1998	Kataloński Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Sitges	Najlepszy scenariusz	Sam przeciw wszystkim (Seul contre tous)	Wygrana
	Kataloński Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Sitges	Najlepszy film		Nominacja
	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes	Mercedes-Benz Award		Wygrana
	Międzynarodowy Festiwal Filmowy Molodist w Kijowie	Najlepszy fikcyjny film pełnometrażowy		Nominacja
	Międzynarodowy Festiwal Filmów Frankofońskich w Namurze	Złoty Bayard		Nominacja
	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Sztokholmie	Brązowy Koń		Nominacja
	Festiwal Filmowy w Sarajewie	Międzynarodowa Federacja Krytyków Filmowych		Wygrana
1999	Buenos Aires International Festival of Independent Cinema	Najlepszy film		Nominacja
2001	Boston Underground Film Festival	Najlepszy film festiwalowy		Wygrana
2002	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Sztokholmie	Brązowy Koń	Nieodwracalne (Irreversible)	Wygrana
2002	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes	Złota Palma		Nominacja
2004	Bodil Awards	Najlepszy nieamerykański film		Nominacja
2009	Kataloński Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Sitges	Nagroda specjalna Jury	Wkraczając w pustkę (Enter the Void)	Wygrana
	Kataloński Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Sitges	Najlepszy film		Nominacja
	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes	Złota Palma		Nominacja
2015	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes	Queerowa Palma	Love	Nominacja
2015	Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage	Najlepszy film 3D	Love	Wygrana
2018	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes	Art Cinema Award	Climax	Wygrana

Filmografia

1985: Tanga dla Gardela (El exilio de Gardel: Tangos) - obsada aktorska
1985: Tintarella di luna (film krótkometrażowy) - reżyseria
1987: Pulpe amère (film krótkometrażowy) - reżyseria
1991: Carne - scenariusz, reżyseria
1995: Le rocher d'Acapulco - obsada aktorska - jako Jean-Marc (głos)
1996: Doberman (Dobermann) - obsada aktorska
1998: Sodomici (Sodomites; film krótkometrażowy) - scenariusz, reżyseria
1998: Sam przeciw wszystkim (Seul contre tous) - scenariusz, reżyseria, montaż
2002: Nieodwracalne (Irreversible) - scenariusz, reżyseria, zdjęcia, montaż
2006: We Fuck Alone, segment filmu Destricted
2009: Wkraczając w pustkę (Enter the Void) - scenariusz, reżyseria, montaż
2009: 42, segment filmu 42 One Dream Rush
2012: 9 meses... ¡De condena!
2012: Ritual, segment filmu 7 dni w Hawanie (7 días en la Habana),
2015: Love - scenariusz, reżyseria, producent, montaż, obsada aktorska
2018: Climax - scenariusz, reżyseria, montaż
2019: Lux Æterna - scenariusz, reżyseria
2021: Vortex - scenariusz, reżyseria

Teledyski

Rok	Tytuł	Artysta
1998	„Insanely Cheerful”	Bone Fiction
2002	„Stress”	Thomas Bangalter (ze ścieżki dźwiękowej Irréversible)
2003	„Outrage”	Thomas Bangalter (ze ścieżki dźwiękowej Irréversible)
2004	„Je Suis si Mince”	Arielle
2004	„Protège-Moi”	Placebo
2012	„Applesauce”	Animal Collective
	„Love in Motion”	SebastiAn
	„We No Who U R”	Nick Cave and the Bad Seeds

Przypisy

↑ Gaspar Noé. AlloCiné. [dostęp 2016-08-22]. (fr.).
↑ Gaspar Noé. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).
↑ Gaspar Noé. Listal. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).
↑ Gaspar Noé. MYmovies. [dostęp 2016-08-22]. (wł.).
↑ Gaspar Noé. SensaCine.com. [dostęp 2016-08-22]. (hiszp.).
↑ Luis Felipe Noé. Fundación Konex. [dostęp 2019-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-13)]. (hiszp.).
↑ Biografia de Luis Felipe Noé. Biografías y Vidas. [dostęp 2016-08-22]. (hiszp.).
↑ Luis Felipe Noé (Argentinian, 1933). MutualArt.com. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).
↑ Olympia Le-Tan: Interview Gaspar Noe. Purple. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).
↑ Interview: Talking Sex & Cinema With ‘Love 3D’ Director Gaspar Noé. Indie Wire. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).
↑ 3D hardcore porn film featuring explicit orgies, nudity and a transvestite prostitute. „Daily Mail”. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).
↑ Top 10 Favorite Films of Mind-Bending Director Gaspar Nóe. Nofilmschool. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).
↑ Seven Things That Inspire Gaspar Noé. „The New York Times”. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).
↑ Sky Ferreira's Sex Appeal Is What Pop Music Needs Right Now. La Weekly. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).
↑ Get to know Gaspar Noe, the most controversial film-maker of modern times. HungerTV. [dostęp 2016-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-05)]. (ang.).
↑ Gaspar Noé ujawnił, że był bliski śmierci. Reżyser przeżył udar mózgu. Onet.pl. [dostęp 2021-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-20)]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Gaspar Noé w bazie IMDb (ang.)
Gaspar Noé w bazie Filmweb

[1] Gaspar Noé. AlloCiné. [dostęp 2016-08-22]. (fr.).

[2] Gaspar Noé. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).

[3] Gaspar Noé. Listal. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).

[4] Gaspar Noé. MYmovies. [dostęp 2016-08-22]. (wł.).

[5] Gaspar Noé. SensaCine.com. [dostęp 2016-08-22]. (hiszp.).

[6] Luis Felipe Noé. Fundación Konex. [dostęp 2019-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-13)]. (hiszp.).

[7] Biografia de Luis Felipe Noé. Biografías y Vidas. [dostęp 2016-08-22]. (hiszp.).

[8] Luis Felipe Noé (Argentinian, 1933). MutualArt.com. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).

[9] Olympia Le-Tan: Interview Gaspar Noe. Purple. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).

[10] Interview: Talking Sex & Cinema With ‘Love 3D’ Director Gaspar Noé. Indie Wire. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).

[11] 3D hardcore porn film featuring explicit orgies, nudity and a transvestite prostitute. „Daily Mail”. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).

[12] Top 10 Favorite Films of Mind-Bending Director Gaspar Nóe. Nofilmschool. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).

[13] Seven Things That Inspire Gaspar Noé. „The New York Times”. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).

[14] Sky Ferreira's Sex Appeal Is What Pop Music Needs Right Now. La Weekly. [dostęp 2016-08-22]. (ang.).

[15] Get to know Gaspar Noe, the most controversial film-maker of modern times. HungerTV. [dostęp 2016-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-05)]. (ang.).

[16] Gaspar Noé ujawnił, że był bliski śmierci. Reżyser przeżył udar mózgu. Onet.pl. [dostęp 2021-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-20)]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

1990–99	Sam przeciw wszystkim (1998)
2000–09	Nieodwracalne (2002) Destricted (2006, segment) 8 (2008, segment) Wkraczając w pustkę (2009)
2010–19	42 One Dream Rush (2010, segment) 7 dni w Hawanie (2012, segment) Love (2015) Climax (2018) Lux Æterna (2019)
2020-29	Vortex (2021)