Gočárovy domky – Wikipedia, wolna encyklopedia

Gočárovy domky

Gočárovy domy

nr rej. 41218/1-1962
Restauracja
Państwo	Czechy
Miejscowość	Praga (Troja)
Adres	Ogród zoologiczny w Pradze
Typ budynku	budynki usługowe
Styl architektoniczny	rondokubizm
Architekt	Josef Gočár
Inwestor	Port lotniczy Praha-Kbely
Rozpoczęcie budowy	1920
Ukończenie budowy	1921
Zniszczono	lata 70. XX w. i 2002
Odbudowano	1978 i 2010-2011
Pierwszy właściciel	Port lotniczy Praha-Kbely
Obecny właściciel	Ogród zoologiczny w Pradze
Położenie na mapie Pragi Gočárovy domky
Położenie na mapie Czech Gočárovy domky
50°07′09,7889″N 14°23′58,7731″E/50,119386 14,399659
Multimedia w Wikimedia Commons

Gočárovy domky – zespół dwóch zabytkowych^[1], drewnianych, rondokubistycznych^[2] domów zlokalizowanych na terenie ogrodu zoologicznego w Pradze.

Budynki w łącznej liczbie pięciu zaprojektował Josef Gočár (autor m.in. kubistycznego Domu Pod Czarną Matką Bożą w Pradze^[3]) jako obiekty techniczne dla portu lotniczego Praha-Kbely. Zbudowano je w latach 1920-1921^[3], a od 3 maja 1958 objęto ochroną jako zabytek (do státního seznamu kulturních památek, czyli państwowego rejestru zabytków, wpisano je 31 grudnia 1974)^[1]. W latach 70. XX wieku zostały rozebrane, a dwa z nich przeniesiono do praskiego zoo i zmontowano w trochę zmodyfikowanej formie dopiero w 1978 przy wybiegu górskich zwierząt kopytnych, w pobliżu Wełtawy^[3]. Przed rozbiórką uratował je ówczesny dyrektor praskiego zoo, prof. Zdeněk Veselovský^[2]. Jeden służył początkowo jako miejsce zabaw z dziećmi, a następnie jako baza noclegowa. Drugi pełnił funkcję mieszkania służbowego^[4].

Wszystkie budynki lotniskowe, także dwa zachowane, reprezentują charakterystyczny tylko dla architektury czechosłowackiej styl rondokubistyczny. Forma budynków wykorzystuje typowe elementy czeskiego kubizmu architektonicznego, które jednak są znacznie bardziej dekoracyjne niż w innych realizacjach. Architekt inspirował się architekturą ludową wiejskiego baroku z południa Czech. Charakterystyczna była też odważna i pogodna kolorystyka domów^[4] (właściwe rondokubizmowi trzy kolory flagi czechosłowackiej: biel, czerwień i niebieski^[3][5]).

W 2002 powódź zalała oba domy i znacznie je uszkodziła, do tego stopnia, że nie nadawały się do użytku. Prowizorycznie je wówczas zakonserwowano i czekano na odbudowę. W kwietniu 2010 rozpoczęła się odbudowa, a domy przeniesiono wyżej, w bezpieczną część ogrodu zoologicznego (rozważano również możliwość zwrotu ich do Kbeli, czy przemieszczenia na Petřín^[3]). Rekonstrukcja odbyła się pod nadzorem Wydziału Konserwacji Zabytków Urzędu Miejskiego Pragi. Elewacje zewnętrzne przywrócono do pierwotnego wyglądu według projektu Gočára. Odtworzono także wnętrza, w tym m.in. meble, piec kaflowy i żyrandole. Obiekty oddano do użytku wraz z rozpoczęciem sezonu turystycznego w 2011. Odbudowa przebiegła według projektu inżyniera Tomáša Novotnego^[4].

Obecnie w budynkach znajduje się restauracja (tak jak pierwotnie na lotnisku), sklep oraz pomieszczenia przeznaczone na działalność kół zoologicznych^[4].