Kopytne – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kopytne

Ungulata
Linneusz, 1766
lama
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
(bez rangi)	Ungulatomorpha
Nadrząd	kopytne

Kopytne^[1] (Ungulata) – nadrząd ssaków łożyskowych pochodzących od prakopytnych. Tradycyjnie do kopytnych zalicza się zwierzęta, których kończyny zakończone są kopytami. Dawniej klasyfikowane były jako gromada Ungulata (kopytne), a obecnie w rzędach:

• parzystokopytne
• nieparzystokopytne

oraz wymarłe:

• notoungulaty

Obecnie do grupy kopytnych zalicza się również, oprócz wyżej wymienionych, blisko spokrewnione z nimi rzędy pochodzące od wspólnego przodka, choć nie posiadające kopyt. Są to: trąbowce, rurkozębne, góralkowce, brzegowce i walenie^[2].

Współcześnie ich pokrewieństwo (w szczególności pokrewieństwo wszystkich grup) jest wątpliwe. Uproszczony kladogram jednej z hipotez zakładających je za Mikko's Phylogeny Archive^[3]:

o Ungulatomorpha |== †Zhelestidae `--o Ungulata    |?- Tubulidentata (rurkozębne)    |?- †Dinocerata    |--o Altungulata (Paenungulata)    |  |--o „Perissodactylomorpha”    |  |  |-- †Meniscotheriidae    |  |  `--+-- †Phenacodontidae    |  |     `-- Perissodactyla (nieparzystokopytne)    |  `--o Altungulata sensu stricto    |     |-- †Loxolophidae    |     `--+-- †Phenacolophidae    |        `--o Uranotheria    |           |-- †Embrithopoda    |           `--+-- Hyracoidea (góralkowce)    |              `--o Tethytheria    |                 |-- Sirenia (brzegowce)    |                 `--o Behemota    |                    |-- †Desmostylia    |                    `-- Proboscidea (trąbowce)    `--o Eparctocyona       |== †Procreodi       `--+--o †Bulbulodentata          |  |-- †Apheliscidae          |  |?- †Tricuspiodontidae          |  `--+-- †Periptychidae          |     `--+-- †Hyopsodontidae          |        `--o †Panameriungulata          |           `--o †Mioclaenidae          |              |-- †Pleuraspidotheriinae          |              `--o †Meridiungulata          |                 |?- †Amilnedwardsiidae          |                 |-- †Kollpaniinae          |                 `--+?- †Xenungulata (w tym †Pyrotheria)          |                    |?- †Astrapotheria          |                    |?- †Notoungulata          |                    `--o †Didolodontidae          |                       |...          |                       `-- †Litopterna          `--+-- †Arctostylopida             `--o "Paraxonia"                `--+--o †Triisodontidae                   `--+-- †Mesonychia                      `-- Cetartiodactyla (parzystokopytne i walenie) 

Ewolucja ssaków kopytnych

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• HalinaH. Komosińska HalinaH., ElżbietaE. Podsiadło ElżbietaE., Ssaki kopytne – przewodnik, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, ISBN 83-01-13806-8, OCLC 749423644 . Brak numerów stron w książce