Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy

Wydanie z 1909
Autor	Adam Jarzębski
Typ utworu	przewodnik wierszem
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Warszawa
Język	polski
Data wydania	1643

Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy – najstarszy przewodnik turystyczny napisany w języku polskim^[1] i najstarszy przewodnik po Warszawie^[2][3]. Utwór został napisany wierszem przez Adama Jarzębskiego w 1643^[1].

Dzieło stanowi bardzo istotny dokument historyczny dla varsavianistów^[1] i obfite źródło wiedzy o Warszawie połowy XVII wieku. W oparciu o nie napisanych zostało wiele prac naukowych, w tym monografia Jerzego Lileyki Życie codzienne Warszawy za Wazów z 1984^[2]. Oprócz opisu miasta autor nakreślił w swoim dziele sylwetki mieszczan, rzemieślników, przekupek, zakonników, księży, wysokich urzędników państwowych, czy dworzan królewskich^[3].

Ostatnie wydania przewodnika pochodzą z 1909 (tekst opracował Ignacy Chrzanowski) i 1974 (opracowanie Władysława Tomkiewicza)^[2].

Niezależnie od wartości historiograficznej przewodnika, ma on, zdaniem Juliusza Wiktora Gomulickiego, liczne mankamenty literackie, w tym nieudolne rymy, które stały się przedmiotem krytyki ze strony edytorów, komentatorów oraz czytelników. Julian Ursyn Niemcewicz, który uznał utwór za niedbały i nudny, przedrukował go w 1822, przerabiając na prozę. Wincenty Korotyński stwierdził, że Jarzębski w swoim dziele rymuje w sposób okropny. Bronisław Chlebowski znalazł w Gościńcu niedołęstwo i niejasność prostaka, plączącego się w zamęcie mglistych i mylnych pojęć^[2].

Tamci leżą mazowieckie

Książęta strute, niemieckie

(fragment na temat książąt mazowieckich, Stanisława i Janusza)^[2]

• Wydanie przewodnika z 1909 w zbiorach Biblioteki Narodowej na portalu Polona.