Hermann Dunger – Wikipedia, wolna encyklopedia

Hermann Dunger

Data i miejsce urodzenia	2 kwietnia 1843 Plauen
Data i miejsce śmierci	21 września 1912 Drezno
Zawód, zajęcie	nauczyciel, filolog, historyk, purysta językowy, etnograf
Narodowość	niemiecka
Edukacja	1865 doktorat
Alma Mater	Uniwersytet Lipski

Hermann Dunger (ur. 2 kwietnia 1843 w Plauen, zm. 21 września 1912 w Dreźnie) – niemiecki purysta, nauczyciel, filolog, historyk, autor słowników purystycznych i prac na temat zapożyczeń w języku niemieckim^[1].

Uczęszczał do szkoły w Plauen. W latach 1861–1865 studiował archeologię, filologię klasyczną i germanistykę na Uniwersytecie w Lipsku. W marcu 1865 po uzyskaniu doktoratu pracował jako pomocniczy nauczyciel w Lipsku. Rok później został nauczycielem łaciny, greki i historii starożytnej w gimnazjum (Wettiner Gymnasium) w Dreźnie. W roku 1885 został profesorem i dyrektorem tegoż gimnazjum. W uznaniu za swoją pracę pedagogiczną i naukową nadano mu cywilny Krzyż Rycerski Pierwszej Klasy (Ritterkreuz Erster Klasse des Zivildienstordens)^[1].

Współzałożyciel Powszechnego Niemieckiego Stowarzyszenia Językowego (1885) i przewodniczący pierwszej filii Stowarzyszenia w Dreźnie. Był też członkiem stowarzyszeń literackich i etnograficznych. Autorem i współautorem dwóch słowników zniemczających^[2]. Jest autorem prac na temat historii zapożyczeń w języku niemieckim, w tym rozprawy na temat anglicyzmów. Opublikował wiele artykułów w Czasopiśmie Powszechnego Niemieckiego Stowarzyszenia Językowego^[3].

W swojej krytyce wyrazów obcych kierował się głównie motywami narodowymi: nadmierne używanie wyrazów obcych stanowi zagrożenie tożsamości narodowej Niemców^[4]. Pozostawił po sobie obszerne zbiory pieśni ludowych z regionu Vogtland oraz zbiory pieśni żołnierskich^[1].

• Die Sage vom trojanischen Kriege in den Bearbeitungen des Mittelalters und ihre antiken Quellen (1869).
• Ueber Dialect und Volkslied des Vogtlands. Ein Vortrag, gehalten zu Plauen am 3. Jan. 1870.
• Kinderlieder und Kinderspiele aus dem Vogtlande. Eingeleitet durch einen Vortrag, Über volksthümliche Kinderpoesie‘ (1874).
• Wörterbuch von Verdeutschungen entbehrlicher Fremdwörter mit besonderer Berücksichtigung der von dem Großen Generalstabe, im Postwesen und in der Reichgesetzgebung angenommen Verdeutschungen (1882).
• Das Fremdwörterunwesen in unserer Sprache. Von Zeitfragen des christlichen Volkslebens (1884).
• Die Sprachreinigung und ihre Gegner. Eine Erwiderung auf die Angriffe von Gildemeister, Grimm, Rümelin und Delbrück (1887).
• Wider die Engländerei in der deutschen Sprache (1899).
• Die Deutsche Sprachbewegung und der Allgemeine Deutsche Sprachverein 1885–1910. Festschrift zur Fünfundzwanzigjahrfeier des Allgemeinen Deutschen Sprachvereins, 10. September 1910.
• (współautor: Ernst Lößnitzer) Deutsche Speisekarte. Verdeutschung der in der Küche und im Gasthofswesen gebräuchlichen entbehrlichen Fremdwörter = Verdeutschungsbücher des Allgemeinen Deutschen Sprachvereins. 4. wyd. (1915).
• Zur Schärfung des Sprachgefühls, 8. wyd. (1929).

• Joachim Heinrich Campe
• Eduard Engel

• Heier, Anke: Deutsche Fremdwortlexikografie zwischen 1800 und 2007. Zur metasprachlichen und lexikografischen Behandlung äußeren Lehnguts in Sprachkontaktwörterbüchern des Deutschen. Berlin, Boston: Walter de Gruyter, 2012. ISBN 978-3-11-028254-2.
• Ryszard Lipczuk: Geschichte und Gegenwart des Fremdwortpurismus in Deutschland und Polen. Frankfurt/M.: Peter Lang, 2007. ISBN 978-3-631-57388-4.
• Ryszard Lipczuk: Walka z wyrazami obcymi w Niemczech – historia i współczesność. Kraków: Universitas, 2014. ISBN 97883-242-2332-9.
• Biografie von Hermann Dunger (1843–1912) (niem.)