French
DeutschHrabstwo iwienieckie – Wikipedia, wolna encyklopedia
Hrabstwo iwienieckie – klucz, zespół majątków ziemskich, prywatna jednostka terytorialno-administracyjna utworzona przez podskarbiego wielkiego litewskiego Jana Michała Sołłohuba po zakończonym sukcesem w 1743 r. długoletnim procesie o Iwieniec.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Miasteczko Iwieniec stanowiło własność Sołłohubów już w XVI wieku. Po zakończeniu procesu sądowego w 1743 r. oraz po dokupieniu sąsiednich Starzynek Iwinieckich (1745 r.) i wykupieniu szeregu majątków szlacheckich powstały rozległe dobra ziemskie, których centrum znajdowało się w Iwieńcu, a które nazywano hrabstwem iwienieckim.
Hrabstwo iwienieckie było zarządzane przez syna Jana Michała, Antoniego Sołłohuba, generała artylerii litewskiej, żonatego z Brygidą z Radziwiłłów (córka Mikołaja Faustyna Radziwiłła). Po śmierci ojca Antoni Sołłohub odziedziczył hrabstwo. Z kolei po śmierci Antoniego w 1759 r. zarządzane było przez wdowę, a następnie stało się własnością wnuka podskarbiego, Jerzego Sołłohuba[1], posła na sejm 1776 r., starosty ejszyskiego. Hrabstwo odziedziczyła w 1777 r. wdowa Marianna, 2-vo Brühlowa, starościna warszawska, żona Alojzego Fryderyka Brühla[2]. Po jej przedwczesnej śmierci (1782) Iwieniec stał się dziedzictwem nieletniej prawnuczki podskarbiego Sołłohuba, Józefy Sołłohubówny[3]. W 1783–1784 r. toczył się proces w Trybunale Głównym Litewskim w Wilnie i proces eksdywizorski[4][5] w Iwieńcu w sprawie uregulowania zadłużeń powstałych jeszcze za życia Jerzego Sołłohuba.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Według stanu z 1784 r. hrabstwo obejmowało następujące wsie i folwarki:
- w parafii Iwieniec:
- Abramowszczyzna
- Ambrożeje
- Borowikowszczyzna
- Czesnoki
- Dziakowszczyzna
- Grabowszczyzna
- Iwieniec
- Królewszczyzna
- Konapliszcze
- Kozarezy
- Klepaczszczyzna
- Kichicki
- Mazulewszczyzna
- Mądrowszczyzna
- Miedziewszczyzna
- Mieszkucie
- Moskalewszczyzna
- Pupki
- Rudnia
- Rodziejowszczyzna
- Staniuszki
- Szykucie
- Tołkany
- Tkacze
- Wasiszki
- Woytkowszczyzna
- Zamościany
- w parafii Kamień:
- Adamki
- Pohorełka
- Siwica dwór
- Siwica wioska
- Skiporowce
- Uhły
Jednocześnie na terenie hrabstwa odnotowane zostały następujące majątki należące do Kościoła rzymskokatolickiego:
- Jurżyszki, folwark proboszcza iwienieckiego (na gościńcu mińskim, mil 3 mierne, na wschodzie letnim)
- Korduny, klasztoru franciszkanów w Iwieńcu (wioska i karczma, na samą północ, mila duża).
- Pokucie, klasztoru franciszkanów w Iwieńcu (folwark, karczma, stawek, 2 młynów i kilku osad, na północy, ½ mili)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jerzy Sołłohub h. Prawdzic. genealogia.plewako.pl. [dostęp 2013-07-18].
- ↑ Marianna Potocki h. Pilawa. genealogia.plewako.pl. [dostęp 2013-07-18].
- ↑ Józefa Sołłohub h. Prawdzic. genealogia.plewako.pl. [dostęp 2013-07-18].
- ↑ Eksdywizja. W: Zygmunt Gloger: Encyklopedia staropolska ilustrowana. T. II. Warszawa: P. Laskauer i W. Babicki, 1901. Cytat: Eksdywizja w prawie litewskiem, a potioritas w pr. polskiem, była to nazwa postępowania sądowego, które pomiędzy wierzycieli wydzielało z majątku dłużnika ziemię w naturze, długami przeładowaną. Podział taki dopełniały sądy eksdywizorskie, a zdarzało się nieraz, że całe fortuny pańskie szły w podział pomiędzy licznych wierzycieli..
- ↑ Stanisław J. Plewako: Dekret eksdywizyjny Hrabstwa Iwienieckiego z 1784 r.. iwieniec.eu. [dostęp 2013-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-18)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław J. Plewako: Inwentarz Iwieńca 1780 r.. iwieniec.eu. [dostęp 2013-07-18].
- Stanisław J. Plewako: Herb Hrabstwa Iwienieckiego. iwieniec.eu. [dostęp 2013-07-18].
- Uchwała Towarzystwa Rodu Plewako nr 2/2011 z dnia 26 września 2011 r. w sprawie ustanowienia herbu Hrabstwa Iwienieckiego i warunków jego używania (dostęp 2013-07-18)