Ignacy Chmieleński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ignacy Chmieleński

Ignacy Jakub Chmieleński

Data urodzenia	1837
Data śmierci	1871
Multimedia w Wikimedia Commons

Ignacy Jakub Chmieleński albo Chmieliński (ur. 1837, zm. 1871) – szef Rządu Narodowego w czasie powstania styczniowego, działacz stronnictwa czerwonych, zwany Małym Robespierrem. Brat Zygmunta Chmieleńskiego.

Uczęszczał na wydział filologiczno-historyczny na uniwersytecie w Kijowie, gdzie zetknął się z postępowymi kołami młodzieży. W 1861 przyjechał do Warszawy i związał się z lewym skrzydłem organizacji czerwonych. We współpracy z Apollem Korzeniowskim powołał Komitet Miejski, który zajął się przygotowaniem wybuchu powstania. Pod wpływem Chmieleńskiego i Jarosława Dąbrowskiego Komitet Centralny Narodowy ustalił pierwotnie datę wybuchu powstania na 26 czerwca 1862. To zaniepokoiło organizację białych, którzy doprowadzili do obalenia komitetu. Był zwolennikiem koncepcji Dąbrowskiego powiązania powstania zbrojnego z rewolucją społeczną, oraz terroru indywidualnego. W 1862 był inicjatorem przeprowadzenia zamachu na namiestnika wielkiego księcia Konstantego. Zwany był Małym Robespierrem, ale jego fanatyzm powodował wśród czołowych członków stronnictwa czerwonych duże zaniepokojenie^[1]. W czasie powstania był w opozycji do kolejnych rządów powstańczych. Zorganizował Oddział V Żandarmerii Narodowej tzw. sztyletników, którzy terroryzowali rosyjskie władze okupacyjne. 19 września 1863 został szefem Rządu Narodowego i naczelnikiem wojskowym miasta stołecznego Warszawy. Tego też dnia przeprowadził zamach na namiestnika Fiodora Berga. Po 1863 wyemigrował; mieszkał we Francji i w Szwajcarii. Przypisuje się mu autorstwo broszury Sąd i wyrok poezji przeciw polityce, wydanej w Nowym Jorku w 1865. Zginął prawdopodobnie w czasie Komuny Paryskiej^[2].

• Edmund Oppman: Chmieleński Ignacy. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 320–321. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.
• Mała Encyklopedia Wojskowa. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.
• Marcin Szymaniak: Polskie zamachy. Od zbrodni w Gąsawie do tragedii w Gdańsku. Kraków: 2019. ISBN 978-83-240-5729-0.