Ikunum – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ikunum (akad. Ikūnum^[1], w jego własnych inskrypcjach zapisywane i-ku-nu-um^[2]) – władca miasta-państwa Aszur, syn i następca Eriszuma I, wymieniony w Asyryjskiej liście królów jako 34. władca Asyrii^[3]. Jego panowanie datowane jest na lata ok. 1934–1921 p.n.e.^[4] lub ok. 1932–1918 p.n.e.^[5]

Ikunum w swoich własnych inskrypcjach, podobnie jak jego ojciec Eriszum I w swych inskrypcjach, nosi tytuł „zarządcy/namiestnika (boga) Aszura” (énsi ^da-šùr)^[2].

Ikunum jest piątym znanym władcą Aszur należącym do tzw. „dynastii Puzur-Aszura I”. W jednej ze swych inskrypcji przedstawia on siebie jako „syna Eriszuma”^[1], natomiast Sargon I, jego następca, we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Ikunuma”^[6]. W jednej z inskrypcji Ikunuma wspomniany jest też jego drugi syn o imieniu Aszur-imitti^[7].

Długość panowania Ikunuma podana była pierwotnie w Asyryjskiej liście królów, ale zachowane jej kopie B i C są niestety uszkodzone w tym właśnie miejscu^[3]. Ustalenie długości panowania tego władcy stało się możliwe dzięki odnalezieniu w asyryjskiej kolonii handlowej w Kanesz tekstu Kt 92/k 0193, który okazał się być jedną z kopii tzw. listy eponimów z Kültepe (ang. Kültepe Eponym List, w skrócie KEL)^[5][11]. W tekście tym, znanym jako KEL A, panowaniu Ikunuma przyporządkowanych zostało 14 zmieniających się co rok asyryjskich urzędników limmu (eponimów)^[12]. W oparciu o informacje pochodzące z listy eponimów z Kültepe (KEL) oraz kroniki eponimów z Mari (ang. Mari Eponym List, w skrócie MEL), w korelacji z informacjami pochodzącymi z Asyryjskiej listy królów, Veenhof zaproponował 14-letni okres panowania Ikunuma i wydatował go na lata 1934-1921 p.n.e. (chronologia średnia)^[4]. Z kolei Barjamovic, Hertel i Larsen, w swej poprawionej liście eponimów (ang. Revised Eponym List, w skrócie REL), zaproponowali 15-letni okres panowania Ikunuma, przypisując mu 16 eponimów i datując jego panowanie na lata 1932-1918 p.n.e. (chronologia średnia)^[5].

Ikunum znany jest z czterech swych inskrypcji, z których trzy są niestety mocno uszkodzone^[13]. Zgodnie z jedną z nich, umieszczoną na glinianych cegłach, kontynuował on prace budowlane przy świątyni boga Adada w Aszur rozpoczęte jeszcze przez jego ojca Eriszuma I:

„Ikunum, zarządca boga Aszura, syn Eriszuma, zarządcy boga Aszura. Eriszum zbudował świątynię boga Adada i uczynił trwałym [swe] dzieło. Iku[num], jego syn, całkowicie ... świątynię boga [Adada] i [... tekst uszkodzony ...]”^[2]

inna jego inskrypcja umieszczona jest na fragmencie szkatułki (nr inwent. VA 8830, Ass 4587), wykonanym z twardego białego materiału (porcelany?), znalezionym w świątyni Aszura w Aszur:

„Ikunum, zarządca boga Aszura, dedykował (tą) kamienną szkatułkę bogu Aszurowi swemu panu, swemu boskiemu pomocnikowi, a Aszur-imitti, jego syn, umieścił ją (w świątyni Aszura) za jego życie”^[14]

Dwie pozostałe, mocno uszkodzone inskrypcje, też znaleziono w Aszur. Pierwszą z nich, umieszczoną na fragmencie kamiennego przedmiotu (nr inwent. Ass 13329), znaleziono w świątyni boga Nabu, a drugą, umieszczoną na fragmencie naczynia (nr inwent. VA Ass 2267, Ass 21341), znaleziono w świątyni boga Sina^[15].

W inskrypcjach dwóch późniejszych władców asyryjskich Aszur-rem-niszeszu (1408-1401 p.n.e.) i Salmanasara III (858-824 p.n.e.) Ikunum wymieniany jest wśród wczesnych budowniczych murów obronnych miasta Aszur^[16][17]. Wzmianka obu królów o Ikunumie sugeruje, iż w trakcie własnych prac budowlanych przy murach obronnych Aszur znaleźć oni musieli jakąś jego inskrypcję budowlaną, być może cegłę inskrybowaną jego imieniem^[18].

• A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia BC (to 1115 BC), tom I z serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods (RIMA 1), University of Toronto Press 2002.
• A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC II (858-745 BC), tom 3 serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods, University of Toronto Press, 1996.
• A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s.86-135.
• K.R. Veenhof, J. Eidem, Mesopotamia. The Old Assyrian Period, Academic Press Fribourg 2008.