Iwan V Romanow – Wikipedia, wolna encyklopedia

Iwan V Romanow

Car Rosji (razem z Piotrem I)
Okres	od 7 maja 1682 do 8 lutego 1696
Koronacja	25 czerwca 1682
Poprzednik	Fiodor III Romanow
Następca	Piotr I Wielki
Dane biograficzne
Dynastia	Romanowowie
Data i miejsce urodzenia	27 sierpnia?/6 września 1666 Moskwa
Data i miejsce śmierci	29 stycznia?/8 lutego 1696 Moskwa
Ojciec	Aleksy Romanow
Matka	Maria Miłosławska
Rodzeństwo	m.in. Zofia Fiodor III Romanow Piotr Wielki, Aleksy
Żona	Praskowia Sałtykowa od 19 stycznia 1684 do 8 lutego 1696
Dzieci	Maria Teodozja Katarzyna Anna Praskowia

Iwan V Aleksiejewicz (ros. Иван V Алексеевич) (ur. 27 sierpnia^?/6 września 1666^[1], zm. 29 stycznia^?/8 lutego 1696^[1]) – car rosyjski od 1682 r., najmłodszy syn cara Aleksego Michajłowicza i Marii Miłosławskiej, ojciec cesarzowej Anny.

Urodził się 27 sierpnia^?/6 września 1666 jako dwunaste dziecko Aleksego I Romanowa i Marii Miłosławskiej^[2]. Jego ojciec był carem Rosji od 1645 r.^[3] Dziadkami ojczystymi Iwana byli Michał I, który wyniósł na tron dynastię Romanowów i Eudoksja Strieszniewa, pochodząca z ubogiego rodu dworian^[4].

Iwan miał dwanaścioro rodzeństwa (m.in. Zofię), lecz pięcioro z nich nie przeżyło dzieciństwa^[5]. W 1674 r. Aleksy ogłosił oficjalnie, że jego dziedzicem jest Fiodor, jedyny pozostały przy życiu brat Iwana^[5]. W 1669 r. w połogu zmarła caryca Maria; dwa lata później Aleksy poślubił Natalię Naryszkinę, z którą doczekał się trójki dzieci^[6].

Iwan, podobnie jak reszta swego rodzeństwa (w odróżnieniu od dzieci urodzonych przez macochę, zwłaszcza Piotra) był chorowity i nieatrakcyjny^[7][8]. Najprawdopodobniej był upośledzony umysłowo^[8]. Miał słaby wzrok^[9].

Iwan Aleksiejewicz Romanow został wyniesiony na tron w 1682 po śmierci Fiodora III przez powstanie strzelców moskiewskich inspirowane polityką dynastyczną jego starszej siostry Zofii Romanowej. Od początku panował wspólnie z młodszym bratem Piotrem I. W diarchii tej nie odgrywał jednak żadnej roli. Ograniczony umysłowo, przez całe życie pozostawał na uboczu życia politycznego w Rosji. Poświęcał się życiu rodzinnemu.

W styczniu 1684 r. Zofia i Iwan Miłosławski^[10] zorganizowali casting na carycę^[11]. Wybór padł na 20-letnią Praskowię Sałtykową, którą odrzucono 3 lata wcześniej, gdy poszukiwano drugiej żony dla Fiodora^[11]. Praskowia była córką bojara^[9]. Nie chciała ślubu z Iwanem, jednak została do niego zmuszona^[11]. Małżeństwo zostało zawarte 9 stycznia^?/19 stycznia 1684 r. w Moskwie^[12].

Praskowia urodziła pięć córek, z których trzy przeżyły dzieciństwo:

• Maria^[2] (ur. 21 marca 1689^[11], zm. 13 lutego 1692)
• Teodozja^[2] (ur. 4 czerwca 1690, zm. 12 maja 1691).
• Katarzyna (ur. 29 października 1691, zm. 14 czerwca 1733), matka regentki Anny Leopoldowny, babka cesarza Iwana VI,
• Anna (ur. 28 stycznia 1693, zm. 17 października 1740), od 1730 cesarzowa Rosji^[11],
• Praskowia^[2] (ur. 24 września 1694, zm. 8 października 1731).

Z uwagi na stan zdrowia Iwana na dworze carskim pojawiły się plotki, jakoby biologicznym ojcem dzieci urodzonych przez carycę był jej kochanek Wasilij Juszkowow^[11].

Iwan pod koniec życia nie mógł samodzielnie się poruszać i był prawie niewidomy^[9]. Zmarł 29 stycznia^?/8 lutego 1696^[1] Jego śmierć przyjęto obojętnie^[9]. Piotr wyprawił mu tradycyjny pogrzeb i nakazał pochować w Soborze Archangielskim^[9].

Wdowa po Iwanie żyła jeszcze 27 lat i pozostawała w poprawnych relacjach z Piotrem Wielkim^[11]. Czwarta z córek Iwana w 1730 r. została cesarzową Rosji. Po jej śmierci w 1740 r. jedyny prawnuk Iwana - Iwan VI - został cesarzem, ale jego losy były tragiczne: został obalony przez córkę Piotra Wielkiego Elżbietę i został zamordowany jako więzień twierdzy w Szlisselburgu za rządów Katarzyny II.

• Carstwo Rosyjskie