French
DeutschJózef Joachim Grzyb – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
 kapitan piechoty | |
| Pełne imię i nazwisko | Józef Joachim Grzyb |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 20 marca 1895 |
| Data i miejsce śmierci | wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | pułk piechoty „Góra Stracenia” |
| Stanowiska | dowódca kompanii |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
      | |
Józef Joachim Grzyb (ur. 20 marca 1895 we Lwowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 20 marca 1895 we Lwowie, w rodzinie Feliksa i Anieli z Riedlów[1]. Przed wybuchem I wojny światowej należał do Związku Strzeleckiego[1]. W 1914 wstąpił do Legionów, walczył w 1 pułku piechoty Legionów Polskich. 24 grudnia 1914 w bitwie pod Łowczówkiem został ranny. Po kryzysie przysięgowym wcielony do armii austriackiej, walczył na froncie włoskim.
W 1918 wstąpił na ochotnika Wojska Polskiego, został przydzielony do 5 pułku piechoty Legionów, w którego szeregach walczył w wojnie polsko-bolszewickiej najpierw jako dowódca plutonu, a następnie kompanii. 30 lipca 1920 został mianowany z dniem 1 maja tego roku porucznikiem[2]. Wyróżnił się 20 sierpnia 1920 w bitwie pod Ostrożanami, w trakcie której został ciężko ranny. Rozkazem Dowództwa 2 Armii L.1517/I z 1 września 1920 został odznaczony Orderem Virtuti Militari.
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 5 pp Leg.[3] 19 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[4]. W tym samym roku został odkomenderowany z pułku jako słuchacz wojskowych kursów maturalnych w Wilnie. Tam ukończył naukę w zakresie siódmej i połowy ósmej klasy gimnazjum. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 1140. lokatą w korpusie oficerów piechoty[5][6][7]. Później został przeniesiony do 58 pułku piechoty w Poznaniu[8], a w 1923 do 40 pułku piechoty we Lwowie[9]. Z dniem 31 lipca 1927 został przeniesiony w stan spoczynku[10][11]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „w dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I”[12].
W czasie mobilizacji w 1939 został powołany do wojska, walczył w kampanii wrześniowej 1939. Był dowódcą 2. kompanii batalionu ON „Sokal”, a 19 września został wyznaczony na stanowisko dowódcy 5. kompanii pułku piechoty „Góra Stracenia”[13]. Na czele tych pododdziałów walczył w obronie Lwowa. Po 22 września dostał się do niewoli sowieckiej i został osadzony w obozie w Starobielsku[1]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[14]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 807[1].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[15][16][17]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[18][19][20].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 356 – 16 lutego 1921[21]
- Krzyż Niepodległości – 9 listopada 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[22][23][24]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[11]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
- Odznaka za Rany i Kontuzje z dwiema gwiazdkami
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 153.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 34 z 8 września 1920, s. 816.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 35.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1921, s. 197.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 57.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 414.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 358.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 290.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 224.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 25 czerwca 1927, s. 192.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 904.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 328, 845.
- ↑ Dokumenty 1997 ↓, s. 192.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 36 [dostęp 2024-10-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 26 lutego 1921, s. 340.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-06-03].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-06-03].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Dokumenty obrony Lwowa 1939. Artur Leinwand (oprac.). Warszawa: Instytut Lwowski, 1997. ISBN 83-910659-0-1.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.