Józef Konstanty Kusztelan – Wikipedia, wolna encyklopedia

Józef Konstanty Kusztelan

Data urodzenia	22 stycznia 1843
Data śmierci	4 stycznia 1907
Zawód, zajęcie	działacz gospodarczy i społeczny

Józef Konstanty Kusztelan (ur. 22 stycznia 1843, zm. 4 stycznia 1907) – działacz gospodarczy i społeczny.

Józef Konstanty Kusztelan urodził się w Strzeszkach k. Środy 22 stycznia 1834 i był synem dzierżawcy Konstantego i Jadwigi z domu Szermer^[1][2]. Był żonaty z Teodorą z Michalskich (zm. 1920), z którą miał synów: Lecha, Czecha (uczestnika powstania wielkopolskiego) i Rusa Jaremę oraz córki: Ojcumiłę (zamężna Prabucka, działaczka śląska), Izabellę i Ludomiłę (malarki), Janinę (nauczycielka, przełożona Szkoły im. Marii Brownsford w Poznaniu) i Zofię (ur. 1874, zamężna Żelazowska – malarka, jedna z pierwszych kobiet z zaboru pruskiego studiująca w charakterze hospitantki na Wydziale Filozoficznym UJ w r. akad. 1898/9)^[3][4]. W Trzemesznie^[5], Poznaniu i Inowrocławiu uczęszczał do gimnazjum. W Berlinie i Rostocku studiował po maturze matematykę, nauki przyrodnicze, filozofię i filologię klasyczną^[2].

Po uzyskaniu doktoratu, uczył w Ostrowie k. Wielenia i Poznaniu. Przez władze pruskie został usunięty ze szkoły za odmowę wykładania religii w języku niemieckim^[2]. W listopadzie 1878 w Towarzystwie Pożyczkowym dla Przemysłowców m. Poznania został członkiem zarządu i poświęcił się krzewieniu ruchu spółdzielczego w zaborze pruskim. Uważał go za szczególnie ważny środek walki z antypolską polityką. W latach 1881–1887 prezes rady nadzorczej tego towarzystwa, a w 1882 wszedł w skład komitetu Związku Spółek Zarobkowych, by w 1885 zostać jego prezesem^[2]. Zainicjował utworzenie Banku Związku i w latach 1886–1906 był jego kierownikiem^[6][7] oraz wywierał decydujący wpływ na działalność tzw. „banku Kusztelana”. Od 1890 należał również do patronatu Związku Spółek^[2]. W 1890 założył Towarzystwo Pomoc - Spółkę Budowlaną, mającą wspierać polski stan posiadania w Poznaniu^[8]. Na kongresie w Budapeszcie w 1904 wybrany został jako jeden z najwybitniejszych spółdzielców polskich do wydziału centralnego Międzynarodowego Związku Spółdzielczego w Londynie. Zajmował się kształceniem fachowym działaczy spółdzielczych i przyczynił do rozwinięcia szerokiej agitacji za składaniem depozytów w polskich spółkach^[2]. Redagował „Poradnik dla Spółek” i wydał kilkanaście sprawozdań Związku Spółek i około 10 broszur ekonomicznych. Sekretarz Wydziału Przyrodniczego PTPN, a na jego posiedzeniach wygłosił wiele referatów z zakresu fizyki i matematyki^[2]. Wspomagał towarzystwo finansowo^[2][9]. Zmarł w Poznaniu 4 stycznia 1907 i został pochowany na cmentarzu Świętomarcińskim^[10][2], a podczas ostatniej wojny grób przeniesiono na cmentarz w Poznaniu przy ulicy Samotnej^[11].

• Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 398–399. ISBN 83-01-02722-3.

• Biografia: Dr Józef Kusztelan. Szkic monografji wygłoszony na Akademji w auli W.S.H. w Poznaniu dnia 1 marca 1936 r., Poznań b.d.
• Zdjęcie portretowe w zbiorach NAC