Józef Tunguz-Zawiślak – Wikipedia, wolna encyklopedia

Józef Tunguz-Zawiślak

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	18 października 1890 Łowicz
Data i miejsce śmierci	30 czerwca 1961 Chicago
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Armia Krajowa
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	84 Pułk Strzelców Poleskich
Stanowiska	dowódca pułku piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Tunguz-Zawiślak (ur. 18 października 1890 w Łowiczu, zm. 30 czerwca 1961 w Chicago^[1]) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, inwalida wojenny, Komendant Główny Związku Strzeleckiego (1938–1939).

Urodził się 18 października 1890 w Łowiczu, w rodzinie Józefa i Katarzyny ze Stelmaciaków^[2]. W 1912 roku wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Był oficerem 5 pułku piechoty Legionów. W lipcu 1916 roku został ranny w bitwie pod Kostiuchnówką i dostał się do rosyjskiej niewoli. Po powrocie z niewoli, od kwietnia 1917 roku przebywał jako inwalida w szpitalu Czerwonego Krzyża w Pradze. W czasie wojny z bolszewikami sprawował funkcję szefa sztabu i równocześnie pełnił obowiązki dowódcy ochotniczych oddziałów białoruskich (od maja 1920 do maja 1921 roku w Słonimiu, Baranowiczach i w Łodzi). Od maja do września 1921 roku kierował Podkomisją Mińsko-Nieświeską Mieszanej Komisji Granicznej na Wschodzie^[3].

W latach 20. XX wieku pełnił służbę w 28 pułku piechoty w Łodzi na stanowiskach kwatermistrza, dowódcy batalionu i oficera przysposobienia wojskowego. 23 grudnia 1926 roku został przesunięty na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[4]. 21 stycznia 1930 roku został przeniesiony do 84 pułku strzelców poleskich w Pińsku na stanowisko dowódcy pułku^[5]. Od 7 lipca 1938^[6] do 1939 roku był komendantem głównym Związku Strzeleckiego. Od 1943 roku służył jako oficer w KG AK. 9 września 1944 roku, w czasie powstania warszawskiego, objął dowództwo Zgrupowania „Kuba-Sosna” po ciężko rannym mjr. Gustawie Billewiczu ps. „Sosna”. Trafił do niewoli niemieckiej. Przebywał m.in. w obozie w Bad Schwartau k. Lubeki. Obóz wyzwoliły wojska amerykańskie. Płk. Tunguz-Zawiślak zgodnie z zasadą starszeństwa objął komendę w obozie od płk. Edwarda Pfeiffera „Radwana”. Po zakończeniu wojny pozostał na Zachodzie. Przez kilka lat mieszkał w Lubece, aby ostatecznie od 1956 roku osiedlić się w USA. Przez kilka lat pełnił funkcję Prezesa Związku Legionistów i Piłsudczyków w USA.

• porucznik – 2 VII 1915
• kapitan – ?
• major – zweryfikowany 3 V 1922 ze starszeństwem z dniem 1 VI 1919
• podpułkownik – 3 V 1926 ze starszeństwem z dniem 1 VII 1925 i 7 lokatą w korpusie oficerów zawodowych piechoty
• pułkownik – 10 XII 1931 ze starszeństwem z dniem 1 I 1932 i 13 lokatą w korpusie oficerów zawodowych piechoty

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6672
• Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)^[7]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)^[8][9]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1928)^[10]
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Odznaka pamiątkowa I Brygady Legionów Polskich
• Odznaka oficerska 28 Pułku Strzelców Kaniowskich

• Białoruska Komisja Wojskowa

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 8.
• Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 192, 345.
• Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 44, 166.
• Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 19, 612.
• Elżbieta Młynarska-Kondrat, Zespół akt Związku Strzeleckiego 1919–1939, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej nr 17, Warszawa 1994.