French
DeutschJózef Winter – Wikipedia, wolna encyklopedia
 porucznik | |
| Data i miejsce urodzenia | 9 września 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 22 lub 23 kwietnia 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1918–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | 3 Batalion Strzelców Sanockich |
| Stanowiska | dowódca plutonu łączności |
| Główne wojny i bitwy | wojna polsko-ukraińska |
| Późniejsza praca | sędzia |
| Odznaczenia | |
  | |
Józef Karol Winter (ur. 9 września 1900 w Sanoku, zm. 22 lub 23 kwietnia 1940 w Katyniu) – prawnik, sędzia, porucznik rezerwy artylerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie jako syn Józefa (zm. 1913, urzędnik prokuratorii) i Marii z domu Kmiotek[1]. Miał siostrę Janinę Michalinę (ur. 1906, w 1926 jej mężem został sierż. WP Franciszek Piróg)[2].
Od 1911 uczęszczał do Gimnazjum Męskiego w Sanoku. U kresu I wojny światowej będąc uczniem klasy maturalnej, wraz z innymi gimnazjalistami w październiku 1918 ochotniczo zgłosił się do milicji, a 3 listopada do 3 Batalionu Strzelców Sanockich, w szeregach którego od 15 listopada uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej, w tym w walkach w okolicach Chyrowa. W marcu 1919 zachorował na zapalenie płuc i pod koniec miesiąca został odesłany do Sanoka. 8 kwietnia został zwolniony z wojska, po czym dokończył edukację zdając 18 stycznia 1919 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum w Sanoku[3][4].
Następnie w roku akademickim 1919/1920 rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W czerwcu 1920 ochotniczo zgłosił się do wojska i wziął udział w walkach podczas wojny polsko-bolszewickiej w szeregach 6 pułku artylerii ciężkiej (za co został odznaczony). W lipcu 1920 został oddelegowany do Obozu Akademickiego Podchorążych Rezerwy Artylerii w Poznaniu. Kurs ukończył 11 listopada tego roku, uzyskując stopień podchorążego.
Następnie kontynuował studia prawnicze na UJ, które w 1926 ukończył. Przeprowadził się do Tarnowa, zamieszkiwał przy ulicy Katedralnej 2. Początkowo był asesorem notarialnym. W 1930 zdał egzamin sędziowski i został zatrudniony jako sędzia w sądzie grodzkim w Tarnowie.
13 maja 1925 został awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 grudnia 1920. Wówczas został przydzielony do 6. pułku artylerii polowej w Krakowie, w którym w 1925 odbył ćwiczenia wojskowe. Wkrótce przydzielony do 3 pułku artylerii polowej w Zamościu, 29 stycznia 1929 do 7 pułku artylerii polowej[5]. W 1930 odbył kurs łączności w Centrum Wyszkolenia Łączności. 29 stycznia 1932 został awansowany na stopień porucznika w korpusie oficerów rezerwy artylerii ze starszeństwem z dniem 2 stycznia 1932 i 140. lokatą[6]. W tym roku odbył ćwiczenia wojskowe w 7 pułku artylerii lekkiej jako dowódca plutonu łączności.
Po wybuchu II wojny światowej uczestniczył w kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę w dniu 17 września został aresztowany przez Sowietów, po czym był przetrzymywany w obozie w Kozielsku[7]. Prawdopodobnie 21 lub 22 kwietnia został przetransportowany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Jest pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.
Był żonaty, miał dziecko.
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia kapitana[8]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[9].
18 kwietnia 2009, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w tzw. Alei Katyńskiej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku zostało zasadzonych 21 Dębów Pamięci[10][11][12], w tym upamiętniający Józefa Wintera (zasadzenia dokonał ks. prałat dr Andrzej Skiba, proboszcz parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku)[13][14].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
- kampania wrześniowa
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 151 (poz. 148).
- ↑ Księga małżeństw (1924–1936). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 106.
- ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 34.
- ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-06].
- ↑ Okręg Tarnowski. katynpamietamy.pl. [dostęp 2014-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 marca 2014)].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 1 lutego 1932 roku, s. 112.
- ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 253. ISBN 83-7001-294-9.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
- ↑ Krystyna Chowaniec, Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski, Rocznik Sanocki Tom X – Rok 2011, Sanok 2011, s. 17.
- ↑ Krystyna Chowaniec. Uroczystości dnia Katyńskiego w Sanoku. „Góra Przemienienia”, s. 4-13, Nr 17 (299) z 26 kwietnia 2009. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku.
- ↑ Marian Struś. Sanok nie zapomni. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 6, Nr 17 (911) z 24 kwietnia 2009.
- ↑ Uroczystości Dnia Katyńskiego w Sanoku. ko.rzeszow.pl. [dostęp 2014-02-25].
- ↑ Krystyna Chowaniec: Dęby Pamięci. Sanok: Komenda Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, 2010, s. 44. ISBN 978-83-931109-3-3.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. s. 689. [dostęp 2017-02-18].
- Andrzej Brygidyn: Sanocka Lista Katyńska. Jeńcy Kozielska, Ostaszkowa, Starobielska oraz innych obozów i więzień Polski kresowej pomordowani w Rosji Sowieckiej. Sanok: 2000, s. 63-64.
- Krystyna Chowaniec: Dęby Pamięci. Sanok: Komenda Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, 2010, s. 15-16. ISBN 978-83-931109-3-3.
- Józef Winter. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 lutego 2014)].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].