French
DeutschJakob Stainer – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
 | |
Jakob Stainer, także Jacob[1][2] Steiner[3] (ur. przypuszczalnie 14 lipca 1617 w Absam[1][2], zm. październik/listopad 1683 tamże[1][2][3]) – austriacki lutnik.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W dzieciństwie był chórzystą, następnie terminował w zakładzie lutniczym[1]. Kształcił się we Włoszech[1][2]. Styl jego instrumentów nawiązuje do dzieł mistrzów regionu południowoniemieckiego i wskazuje na związki z tym ośrodkiem[3]. Najstarsze wykonane przez niego skrzypce noszą datę 1638[3]. Przed 1655 rokiem dużo podróżował, odwiedził m.in. Salzburg, Monachium i Wenecję, oferując swoje usługi jako instrumentalista i budowniczy instrumentów na dworach i w klasztorach[1][3]. W 1658 roku podjął służbę na dworze księcia Tyrolu Ferdynanda Karola Habsburga, uzyskał też tytuł szlachecki[3]. W 1669 roku oskarżony o sprzyjanie luteranizmowi, został jako heretyk osadzony na kilka miesięcy w więzieniu[1][3]. Po uwolnieniu realizował liczne zamówienia m.in. z Norymbergi, wykonywał też instrumenty dla bawarskiego klasztoru w Rottenbuch[3]. Po 1675 roku zapadł na zdrowiu psychicznym, nie zaprzestał jednak pracy[1]. Ostatnie wykonane przez niego skrzypce noszą datę 1682[3].
Należał do najwybitniejszych budowniczych skrzypiec, był twórcą tyrolskiej szkoły lutniczej[3]. Poza skrzypcami budował też wiole altowe, tenorowe i basowe, wiolonczele i kontrabasy[1][2][3]. Znawcy wyróżniają trzy modele instrumentów Stainera, różniące się wymiarami[3]. Płyty wykonanych przez niego instrumentów są wysoko sklepione i dość gwałtownie opadają, po czym wznoszą się nieznacznie w pobliżu krawędzi, w skrzypcach wykonanych po 1660 roku sklepienia płyt uległy nieznacznemu spłaszczeniu[3]. Ślimak zazwyczaj wykonywany był z drewna gruszy, dość płytki, lecz o szerokim przekroju, otwory rezonansowe są małe i rozmieszczone niekiedy niesymetrycznie[3]. Instrumenty Stainera cenione były za precyzję wykonania i wyraźną, miękką barwę brzmienia[1][3]. John Hawkins cenił jego skrzypce wyżej od tych wytwarzanych w ośrodku w Cremonie[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3444. ISBN 0-02-865571-0.
- ↑ a b c d e f The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 861. ISBN 0-674-37299-9.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 10. Część biograficzna sm–ś. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 71. ISBN 978-83-224-0866-7.