Jan Śpiewak (poeta) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy polskiego poety. Zobacz też: Jan Śpiewak – jego wnuk, działacz społeczny i samorządowy.

Jan Śpiewak

Jan Śpiewak, lata 60. XX w.
Data i miejsce urodzenia	18 lipca 1908 Hoła Prystań
Data i miejsce śmierci	22 grudnia 1967 Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	literatura
Ważne dzieła
Zstąpienie do krateru Anna
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Jan Śpiewak, pierwotnie Jakub Spiwak^[1] (ur. 18 lipca 1908 w Hołej Prystani, zm. 22 grudnia 1967 w Warszawie) – polski poeta, eseista i tłumacz^[1] pochodzenia żydowskiego^[2]. Mąż poetki Anny Kamieńskiej, ojciec socjologa Pawła Śpiewaka, dziadek działacza społecznego Jana Śpiewaka.

Urodził się w ukraińskiej wsi Hoła Prystań koło Chersonia^[1] w rodzinie żydowskiej^[2], jako syn adwokata Leona Spiwaka i Klary z d. Messer^[1]. Ok. 1920 r. wraz z rodziną zamieszkał we Lwowie, gdzie w 1926 r. zdał maturę, a następnie studiował filologię polską, historię i historię sztuki na Uniwersytecie Jana Kazimierza. W 1931 r. przeniósł się do Warszawy, gdzie w 1936 r.^[1] na Wydziale Humanistycznym^[3] Uniwersytetu Warszawskiego uzyskał tytuł magistra^[1]. Związany był z grupą poetów lewicujących, którzy swoje wiersze drukowali w pismach socjalistycznych, „Sygnałach” i „Lewym Torze”. Okres II wojny światowej spędził w Związku Sowieckim^[1]. Jego rodzice zginęli w Holocauście^[2].

W 1948 ożenił się z Anną Kamieńską (1920–1986), poetką. Mieli dwóch synów: Jana Leona (1949–1988), dziennikarza („Powściągliwość i Praca”), pisarza i działacza społecznego, oraz Pawła, socjologa (1951–2023).

Do Polski wrócił w 1946 r., początkowo do Łodzi, a od 1950 r. mieszkał w Warszawie^[1]. Był członkiem redakcji miesięcznika literackiego „Współczesność”. Wydał wiele tomów poezji, również przekłady utworów literatury rosyjskiej i bułgarskiej. Razem z żoną, Anną Kamieńską, tłumaczył dramaty Gorkiego, zaś we współpracy z Sewerynem Pollakiem opublikował w 1955 dorobek literacki Józefa Czechowicza. Jest autorem antologii, szkiców literackich, esejów, wspomnień o innych poetach (m.in. o Gałczyńskim, Piętaku, Ginczance). Otrzymał w 1966 Order Cyryla i Metodego I klasy za tłumaczenia z języka bułgarskiego zawarte w antologii Oj, lesie, lesie zielony. Jego wiersze znalazły się w kilkunastu antologiach poezji polskiej wydanych w językach obcych.

Zmarł na nowotwór^[4][2] w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C2, rząd 4, grób 11)^[5].

Od 1968 w Świdwinie co roku odbywa się ogólnopolski konkurs poetycki imienia Jana Śpiewaka i – od roku 2005 – także Anny Kamieńskiej, jeden z najstarszych konkursów w Polsce. Jest także patronem tamtejszej Miejskiej Biblioteki Publicznej^[6].

• 1938: Wiersze stepowe
• 1953: Doświadczenia
• 1957: Karuzela
• 1958: Zielone ptaki
• 1960: Dialogi naiwne
• 1963: Zstąpienie do krateru
• 1966: Źrenice piasku: poezje wybrane (1933–1963)
• 1967: Anna
• 1969: Ugory

• 1965: Przyjaźnie i animozje
• 1971: Pracowite zdziwienia

• BarbaraB. Marzęcka BarbaraB., Jan Śpiewak (1908-1967), [w:] JadwigaJ. Czachowska, AlicjaA. Szałagan (red.), Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, t. 8, Ste–V, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2003, s. 264-267, ISBN 83-02-08697-5 [dostęp 2023-07-19] .