French
DeutschJan Chrystian Schuch – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 1752 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 28 czerwca 1813 |
| Zawód, zajęcie | architekt, ogrodnik |
| Alma Mater | Akademia Sztuk Pięknych w Dreźnie |
Jan Chrystian Schuch, właśc. Johann Christian Schuch (ur. 1752 w Dreźnie, zm. 28 czerwca 1813 w Warszawie) – niemiecki architekt i ogrodnik działający w Warszawie od 1775, wolnomularz[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ogrodnictwa uczył się początkowo od swego ojca, nadwornego ogrodnika dynastii saskiej, potem wstąpił na Akademię Sztuk Pięknych w Dreźnie, gdzie uczył się malarstwa i inżynierii cywilnej. Dla pogłębienia wiedzy wiele podróżował, odwiedził m.in. Kew, Grand Trianon i Schönbrunn. Po przybyciu do Polski w 1775 pracował dla księżnej Izabeli Lubomirskiej i hrabiego Michała Jerzego Mniszcha – jego pierwsze prace w Polsce to ogrody ks. Lubomirskiej na Mokotowie i Mniszchów w Dęblinie[2].
Od 1781 intendent ogrodów królewskich Stanisława Augusta Poniatowskiego. Razem z Dominikiem Merlinim i Janem Chrystianem Kamsetzerem jest autorem przebudowy Łazienek Królewskich w stylu angielskim, bowiem poprzedni ogrodnicy utrzymywali go w stylu geometrycznym[2]. Był również autorem projektu ogrodu w Wilanowie.
Projektował osie architektoniczne w postaci placów gwiaździstych (dzisiejsze plac Zbawiciela i plac Unii Lubelskiej w Warszawie). Założył również ogród angielski w dobrach Michała Wandalina Mniszcha w Dęblinie. Zaprojektował także park pałacowy w Pęcicach. Dla zabezpieczenia majątkowego król nadał mu dużą posiadłość graniczącą od zachodu z Łazienkami, która pozostała własnością rodziny do 1831 i została skonfiskowana przez władze carskie za udział Adolfa Schucha w powstaniu listopadowym.
Schuch założył również pierwszą szkółkę drzew owocowych w Polsce, gdzie eksperymentował z różnymi nowymi metodami osłaniania drzew od mrozu, aż do niezwykle ciężkiej zimy 1802/1803, która spowodowała znaczne straty finansowe.
Po abdykacji króla w 1795 pracował dla wielu polskich arystokratycznych rodzin. W 1811 został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, gdzie przedstawił kilka rozpraw naukowych na różnorodne tematy.
Poślubił Ludwikę Wolską, z którą miał wiele dzieci, lecz tylko jeden syn, Adolf Schuch (1792–1880), architekt, jest znany z imienia, wnukiem jego był Stanisław Grzegorz Schuch (1892–1982, hipolog), prawnukiem Jan Schuch (1884-1941, inżynier i policjant)[3].
Jan Chrystian Schuch zmarł w Warszawie i tu został pochowany na cmentarzu ewangelickim (al. 7 nr 15), gdzie spoczywają też jego potomkowie[4]. Niektórzy Schuchowie zaczęli używać spolszczonej pisowni nazwiska – Szuch – już w XIX wieku.
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ludwik Hass, Sekta farmazonii warszawskiej, Warszawa 1980, s. 225.
- ↑ a b Władysław Tatarkiewicz: Łazienki Królewskie i ich osobliwości. Warszawa: Arkady, 1986, s. 24. ISBN 83-213-3162-9.
- ↑ Paweł Ostaszewski. Korzenie saskie, serce polskie. „Policja 997”, s. 30, Nr 12 (45) z grudnia 2008. ISSN 1734-1167.
- ↑ śp. JAN CHRISTIAN SCHUCH
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 351. ISBN 83-86619-97X.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Polski Słownik Biograficzny, T. 36.
- Eugeniusz Szulc, Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie, Warszawa 1989.