Jan Mikołajowicz Hajko – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jan Mikołajowicz Hajko
Herb
Ogończyk
Rodzina

Hajkowie herbu Ogończyk

Data śmierci

ok. 1580

Ojciec

Mikołaj Fedorowicz Hajko

Żona

Katarzyna Dowojno

Dzieci

Adam Hajko
x Zofia Agata Sapieżanka
II voto Mikołajowa Pacowa

Jan Mikołajowicz Hajko, znany jako Hajka, Hayka herbu Ogończyk[1] (ur. ok. 1510, zm. ok. 1580[2][3][4][5][6]) − dworzanin królewski (1546), pisarz wielkoksiążęcy (1554), marszałek hospodarski, koniuszy grodzieński, dzierżawca oszmiański (1555, 1563) i uciański (1558), wilkiejski (1563), krasnosielski (1563), trąbski (1568–1575), kasztelan brzeski (1566–po 1577[7])[8].

Był synem ziemianina brzeskiego Mikołaja Fedorowicza Hajki, który w 1527 r. otrzymał od króla Zygmunta Starego pięć niezasiedlonych wsi w powiecie wasiliskim[8].

Za panowania Zygmunta Augusta wielokrotnie posłował do Moskwy (1552, 1556, 1558 i 1559) w sprawie tytułu Iwana Groźnego i ułożenia pokojowych relacji z Rosją. Za pierwszym razem, wobec oporu przed uznaniem tytulatury carskiej, został nawet uwięziony, ale powrócił w 1553 roku[8].

Na sejmie bielskim 1564 roku był świadkiem wydania przywileju bielskiego przez króla Zygmunta II Augusta[9]. Był zwolennikiem zacieśnienia związku Polski i Litwy i w 1569 r. podpisał akt unii lubelskiej jako koniuszy grodzieński, dzierżawca trąbski i kasztelan brzeski[8].

W czasie pierwszego bezkrólewia poparł kandydaturę Henryka Walezego, którego elekcję potwierdził[10]. Podczas drugiego interregnum, jak wielu innych Litwinów, głosował za Ernestem Habsburgiem[11][8].

Prawdopodobnie przeszedł z prawosławia na kalwinizm[12], a następnie na katolicyzm[13][14][8]. W 1575 roku w czasie wolnej elekcji głosował na cesarza Maksymiliana II Habsburga[15].

Poślubił Katarzynę Dowojno, córkę Jana i Anny Piotrówny Niemirowiczówny, siostrzenicę Jana Niemirowicza Pieńki i siostrę cioteczną wojewody połockiego Stanisława Dowojno[16].

Miał syna Adama (koniuszego grodzieńskiego), ożenionego z Zofią Agatą Sapiehą II voto za Mikołajem Pacem (córką wojewody mińskiego Bogdana oraz matką Samuela i Stefana Paców)[17].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Rodzina, herbarz szlachty polskie, t. V, Warszawa 1908, s. 92.
  2. ↑ Zmarł w 1576: Samuel Orgelbrand: Encyklopedyja powszechna. T. 11. Warszawa: Samuel Orgelbrand, 1862, s. 149.
  3. ↑ Zmarł w 1577 według Adam Boniecki: Herbarz polski: Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1904, s. 230.
  4. ↑ W 1577 r. Jan Hajko występuje jako pozwany przez sąsiada właściciel Zbirogów: Alina Wawrzyńczyk: Rozwój wielkiej własności na Podlasiu w XV i XVI wieku. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, 1951, s. 103, 253.
  5. ↑ Marek Jerzy Minakowski: HAJKO Jan (ok. 1520- ok. 1580) kasztelan brzeski, litewski. [dostęp 2011-04-07].
  6. ↑ W 1580 r. mianowano Bohdana Sapiehę jako następcę Hajki na dożywotnim urzędzie kasztelana brzeskiego.
  7. ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1904, s. 230.
  8. ↑ a b c d e f S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów, XIX i pocz. XX wieku (może wymagać uaktualnienia).
  9. ↑ Statut Litewski : drugiej redakcyi (1566) = Statutum Lituanicum : alterius editionis, Archiwum Komisji Prawniczej t. VII, Kraków 1900, s. 312.
  10. ↑ Świętosława Orzelskiego bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572-1576, Kraków 1917, s. 150
  11. ↑ Świętosław Orzelski: Bezkrólewia ksiąg ośmioro, czyli dzieje Polski od zgonu Zygmunta Augusta r. 1572 aż do r. 1576. T. 2. Warszawa: Maurycy Wolff, 1856, s. 235.
  12. ↑ Zarys dziejów powstania i upadku reformacji w Polsce, Tom 1
  13. ↑ 1573, podpisał protestacyą przeciwko Dyssydentom: Kasper Niesiecki: Herbarz polski,. Lipsk: Breitkopf i Hertel, 1839, s. 279.
  14. ↑ Ta okoliczność i druga, że syna posłał do Brunsbergi (Kolegium Jezuitów w Braniewie) pokazują, że Hajko był gorliwym katolikiem:Samuel Orgelbrand: Encyklopedyja powszechna. T. 11. Warszawa: Samuel Orgelbrand, 1862, s. 149.
  15. ↑ Ewa Dubas-Urwanowicz, Koronne zjazdy szlacheckie w dwóch pierwszych bezkrólewiach po śmierci Zygmunta Augusta, Białystok 1998, s. 294.
  16. ↑ T. Jaszczołt, Ród Niemiry z Wsielubia – Niemirowiczowie i Szczytowie herbu Jastrzębiec do połowy XVI wieku, [w:] Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich, S.Górzynski (red.), Wydawnictwo DiG, Warszawa 2015, s. 236-237
  17. ↑ A, Tłomacki, Sapiehowie kodeńscy: historia rodu od kolebki do współczesności, 2009, s. 40
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Mikołajowicz_Hajko&oldid=74333607”