Jan Heine – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jan Tytus Klemens Heine
Ilustracja
podpułkownik dyplomowany artylerii podpułkownik dyplomowany artylerii
Data i miejsce urodzenia

25 sierpnia 1889
Warszawa

Data i miejsce śmierci

12 lutego 1973
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1912, 1914–1946

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Centralna Komisja Regulaminowa

Stanowiska

szef wydziału

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Multimedia w Wikimedia Commons
Grób Jana Heinego na cmentarzu Powązkowskim

Jan Tytus Klemens Heine[a] (ur. 25 sierpnia[b] 1889 w Warszawie, zm. 12 lutego 1973 tamże) – podpułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 25 sierpnia 1889 w Warszawie, w rodzinie Stefana (1859–1921) i Walentyny z Kotarskich (zm. 1944)[3][4][5]. Był wyznania rzymskokatolickiego, a jego rodzina należała do szlachty powiatu słupeckiego guberni kaliskiej[1]. Uczył się w gimnazjum rosyjskim w Warszawie[6]. W 1905 jako uczeń klasy IV wziął udział w strajku szkolnym[6]. Po zakończeniu strajku kontynuował naukę w polskim Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego[6]. W 1909, w celu uzyskania prawa do odbycia jednorocznej służby wojskowej, zdał eksternistycznie rządowy egzamin maturalny w Korpusie Kadetów w Orle[6]. W 1910 rozpoczął studia w Szkole Politechnicznej we Lwowie[6]. Po roku przerwał studia i wyjechał do Paryża, gdzie przygotowywał się do konkursowego egzaminu wstępnego do Ecole Nationales des Ponts et Chaussees[6]. Z uwagi na to, że nie otrzymał odroczenia od służby wojskowej, zmuszony był wyjechać z Paryża[6]. 30 września 1911 wstąpił do 5. baterii 8 Brygady Artylerii w Warszawie na prawach wolontariusza (ros. Вольноопределяющийся), w stopniu kanoniera[7][c]. 15 października tego roku został przydzielony do brygadowego oddziału szkolnego[7]. 24 lutego 1912, po ukończeniu kursu, został awansowany na bombardiera, a 7 maja na młodszego fajerwerkera[7]. 10 lipca zdał egzamin na chorążego rezerwy, a 17 lipca 1912 został zwolniony do rezerwy artylerii[7]. 25 listopada 1912 został mianowany chorążym rezerwy artylerii lekkiej[7]. Po zakończeniu służby wrócił do Paryża, zdał egzamin i rozpoczął studia w Ecole Nationales des Ponts et Chaussees[6]. W czasie studiów brał udział w ćwiczeniach młodzieży polskiej w Paryżu pod kierownictwem instruktora „Strzelca”[8] oraz należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”[9]. Latem 1914 wyjechał na praktykę wakacyjną przy budowie kolei na Uralu i tam zastał go wybuch I wojny światowej[6]. 9 sierpnia 1914 został zmobilizowany do Nowogeorgiewskiej Artylerii Fortecznej (ros. Новогеоргиевская крепостная артиллерия) w twierdzy Modlin i wyznaczony na stanowisko młodszego oficera 4. kompanii[7]. W 1915 dostał się do niewoli niemieckiej, w której przebywał trzy lata w fortach twierdzy Kostrzyn i Ingolstadt[6]. We wrześniu 1918, po zwolnieniu z niewoli, zapisał się na Politechnikę Warszawską[6].

13 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego[10]. 25 lutego 1919 został przyjęty do Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim i przydzielony do 1 pułku artylerii lekkiej (późniejszego 15 pułku artylerii polowej[11]. 23 maja 1919 Komisariat Naczelnej Rady Ludowej mianował go porucznikiem ze starszeństwem z 1 lutego 1916[12]. W szeregach 15 pułku artylerii polowej wziął udział w rewindykacji Pomorza, a następnie walczył na wojnie z bolszewikami. Na froncie dowodził 5. baterią, a następnie pełnił obowiązki dowódcy II dywizjonu[6]. Za szczególne dokonania w bitwie pod Śniadowem oraz Łomżą 22 sierpnia 1920 odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[9][13]. 8 września 1920 został udekorowany przez dowódcę dywizji generała podporucznika Władysława Junga[10].

Po wojnie pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w macierzystym pułku[2][14]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 368. lokatą w korpusie oficerów artylerii[15]. W 1923 był odkomenderowany do Obozu Szkolnego Artylerii w Toruniu. 13 października tego roku został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie w charakterze słuchacza Kursu Normalnego 1923/25[16][17]. Z dniem 3 października 1925, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Oddziału I Sztabu Generalnego[18][19]. 12 kwietnia 1927 prezydent RP nadał mu stopień majora z dniem 1 stycznia 1927 i 69. lokatą w korpusie oficerów artylerii[20]. Następnie pełnił służbę w Oddziale II Sztabu Generalnego[21], a później w Biurze Uzupełnień Ministerstwa Spraw Wojskowych (od 31 lipca 1931 – Departamencie Uzupełnień)[22]. W październiku 1931 został przeniesiony do 18 pułku artylerii lekkiej w Ostrowi Mazowieckiej na stanowisko dowódcy dywizjonu[23][24]. 17 stycznia 1933 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1933 stopień podpułkownika w korpusie oficerów artylerii i 18. lokatą[25][26]. Z dniem 20 września tego roku został przeniesiony do Oddziału I Sztabu Głównego[27][28]. 15 listopada 1933 został szefem Wydziału Ogólnego, a 2 stycznia 1934 szefem Wydziału Ogólno-Mobilizacyjnego[28][29]. 5 maja 1939 został odkomenderowany na okres sześciu miesięcy do Prezydium Rady Ministrów na stanowisko kierownika samodzielnego referatu mobilizacyjnego[30][31]. Do 15 sierpnia tego roku opracował elaborat mob. i tabele czynności mob. Prezydium Rady Ministrów oraz plan ewakuacji prezydium i ministerstw do rejonu Lublina, a także współpracował przy opracowaniu elaboratów mob. i tabel czynności mob. ministerstw cywilnych[30][32].

5 września o godz. 23:30 z rozkazu podsekretarza stanu Jerzego Brzozowskiego wyjechał pociągiem do Lublina z częścią personelu Prezydium Rządu jako komendant transportu[33][34]. 9 września przyjechał do Łucka[33]. 13 września razem z Prezydium Rady Ministrów udał się samochodem do Kosowa[33]. Przybył tam dwa dni później[35]. 17 września w Kutach przekroczył granicę z Rumunią i udał się do Czerniowic, a 21 września do Bukaresztu, gdzie otrzymał francuską wizę[35]. 28 września wyjechał do Francji[35]. 4 października przybył do obozu Coëtquidan[35]. W 1940 tworzył struktury Wojska Polskiego we Francji, a po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii i tam pozostawał do końca wojny[9].

Po wojnie wrócił do Polski i w 1946 został przeniesiony w stan spoczynku. Do 1950 pracował w Polskim Towarzystwie Handlu Zagranicznego Varimex. W następnych latach współtworzył specjalistyczne polsko-angielskie słowniki językowe. W 1968 przeszedł na emeryturę. Zmarł w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim[9] (kwatera 187-6-17,18)[36].

Był żonaty z Anną Iwanicką (zm. 1986), z którą miał syna Stanisława (1927–1992) oraz bliźnięta urodzone w 1939: Marię i Andrzeja[5].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ W ewidencji armii rosyjskiej figurował jako Ян-Титус-Клеменс Степанович Гейне[1], natomiast w ewidencji Wojska Polskiego, w 1921, jako Jan Tytus Heine[2].
  2. ↑ 25 sierpnia jest datą urodzin według kalendarza juliańskiego[1] i nie została zmieniona w czasie służby w Wojsku Polskim[2].
  3. ↑ Daty dotyczace przebiegu służby Jan Heine w armii rosyjskiej są datami z kalendarza juliańskiego.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Послужной список 1914 ↓, s. 2.
  2. ↑ a b c Spis oficerów 1921 ↓, s. 299.
  3. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
  4. ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 50.
  5. ↑ a b Marek Minakowski, Jan Heine [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-10-16].
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l Kolekcja ↓, s. 4.
  7. ↑ a b c d e f Послужной список 1914 ↓, s. 3.
  8. ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 4.
  9. ↑ a b c d e Polak (red.) 1991 ↓, s. 51.
  10. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 5.
  11. ↑ Rozkaz dzienny nr 21 Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim z 25 lutego 1919, pkt IIa §8.
  12. ↑ Nominacje. „Tygodnik Urzędowy”. 16, s. 72, 1919-06-04. Poznań. .
  13. ↑ Panufnik 1929 ↓, s. 24–25.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 743, 819.
  15. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 198, jako Jan Hejne.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 71 z 13 listopada 1923, s. 750.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 664, 743, 1364.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 101 z 7 października 1925, s. 547.
  19. ↑ Lista oficerów SG 1925 ↓, s. 17.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 120.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 433, 457.
  22. ↑ Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 24.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 332.
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 182, 686.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 18 stycznia 1933, s. 2.
  26. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 158, w marcu 1939 zajmował 14. lokatę.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933, s. 199.
  28. ↑ a b Heine 1940 ↓, s. 53.
  29. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 420.
  30. ↑ a b Heine 1939 ↓, s. 47.
  31. ↑ Heine 1940 ↓, s. 70.
  32. ↑ Heine 1940 ↓, s. 71.
  33. ↑ a b c Heine 1939 ↓, s. 48.
  34. ↑ Heine 1940 ↓, s. 82.
  35. ↑ a b c d Heine 1939 ↓, s. 49.
  36. ↑ Cmentarz Stare Powązki: HEINOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-07].
  37. ↑ Panufnik 1929 ↓, s. 29.
  38. ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 3.
  39. ↑ Monitor Polski nr 260, poz. 634. 1928-11-10. [dostęp 2022-11-16].
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 406.
  41. ↑ a b Памяти героев ↓.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Heine&oldid=73188079”