Jan Kieżun – Wikipedia, wolna encyklopedia
podpułkownik pilot | |
Data i miejsce urodzenia | 13 kwietnia 1890 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 26 października 1970 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Stanowiska | dowódca pułku |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Jan Robert Kieżun (ur. 13 kwietnia 1890 w Karłowszczyźnie, w powiecie oszmiańskim na Litwie, zm. 26 października 1970 w Bydgoszczy) – podpułkownik pilot, działacz lotniczy, komendant Bydgoskiej Szkoły Pilotów, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wychowywał się we Władykaukazie w Rosji, gdzie zamieszkali jego rodzice[1] .
Po uzyskaniu stopnia podporucznika w Szkole Oficerskiej Artylerii w Petersburgu służył jako młodszy oficer w 43 Brygadzie Artylerii w Wilnie (1913–1914). Następnie służył w 2 Oddziale Lotniczym w Lidzie, skąd skierowano go na kurs do Szkoły Pilotów w Sewastopolu. W latach 1915–1916 walczył jako porucznik pilot i dowódca zgrupowania lotniczego w 2 Oddziale Lotniczym na Froncie Południowo–Zachodnim i Zachodnim, gdzie też dwukrotnie był ranny[1] . W grudniu 1916 został odkomenderowany do Francji, gdzie latał bojowo w 12 Grupie Niszczycielskiej (myśliwskiej) na Froncie Północnym (1916–1918), awansując do stopnia podpułkownika. Łącznie podczas I wojny światowej wykonał dużą liczbę lotów bojowych o łącznym czasie 381 godzin[2].
Pod koniec 1918 powrócił z Francji do Polski. Latem 1919 został dowódcą najstarszej, 10. Eskadry lotnictwa polskiego w Brześciu nad Bugiem, którą przebazowano na lotnisko Ławica pod Poznaniem i przydzielono do Frontu Wielkopolskiego. 22 stycznia 1920 eskadra uczestniczyła z powietrza w defiladzie wojskowej w Bydgoszczy, podczas przejęcia miasta z rąk pruskich[1] . Do kwietnia 1920 stacjonowała na lotnisku bydgoskim, skąd skierowano ją na front wojny polsko–bolszewickiej. Przydzielona do 9 Dywizji Piechoty prowadziła loty rozpoznawcze i bombardujące, a w czasie odwrotu wojsk sowieckich spod Warszawy wykonała szereg lotów szturmowych[1] .
Po zakończeniu wojny 1 grudnia 1920 został komendantem Szkoły Pilotów w Bydgoszczy i kierował nią do października 1925[1][3]. 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w Departamencie III Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie, a jego oddziałem macierzystym był 3 Pułk Lotniczy w Poznaniu[4].
W 1924 ukończył kurs w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Od 5 października 1925 dowodził 4 Pułkiem Lotniczym w Toruniu[2]. 23 grudnia 1926 roku został przeniesiony do kadry oficerów lotnictwa i przydzielony do dyspozycji II wiceministra spraw wojskowych[5]. Następnie był oficerem placu Stanisławów[6]. 9 sierpnia 1929 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i pozostawiony bez przynależności służbowej z równoczesnym oddaniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI[7][8]. Z dniem 31 marca 1930 roku został przeniesiony w stan spoczynku z powodu „utraty zdolności fizycznych” do pełnienia zawodowej służby wojskowej, stwierdzonej przez komisję superrewizyjną[9][10].
W latach 30. mieszkał w Toruniu, a potem w Bydgoszczy, gdzie od 1937 pracował jako kierownik działu zakupów w Francusko–Polskim Towarzystwie Kolejowym[1] .
W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Toruń. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VIII. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[11].
W okresie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie i Krakowie. Działał w Armii Krajowej pod pseudonimem „Lot”[1][12].
8 marca 1945 został internowany i wywieziony w głąb Związku Sowieckiego, gdzie pracował w kopalni węgla, ołowiu i cynku. W listopadzie 1947 powrócił do Polski i zamieszkał na stałe w Bydgoszczy[1] .
Od 1948 był kierownikiem zaopatrzenia w Państwowym Przedsiębiorstwie Robót Komunikacyjnych nr 1[1] . Jego pasją było lotnictwo, udzielał się w Aeroklubie Bydgoskim oraz prowadził wykłady dla młodzieży[2]. W 1961 był współorganizatorem i pierwszym prezesem Bydgoskiego Klubu Seniorów Lotnictwa (do 1967)[13].
Zmarł 26 października 1970 w Bydgoszczy. Został pochowany na cmentarzu Nowofarnym[1] .
Jan Kieżun był żonaty z Felicją z Kojusów. Miał córkę Barbarę (1926–1944)[1] która zginęła walcząc jako sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 125
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi (29 kwietnia 1925)[14]
- Polowa Odznaka Pilota nr 6 (11 listopada 1928)[15]
- Krzyż Wojenny z 3 palmami (Francja)
- Order św. Stanisława kl. 2 (Imperium Rosyjskie)
- Order św. Włodzimierza kl. 2 (Imperium Rosyjskie)
- Order św. Anny kl. 2 (Imperium Rosyjskie)
- Order św. Stanisława kl. 3 (Imperium Rosyjskie)
- Order św. Anny kl. 3 (Imperium Rosyjskie)
- Order św. Anny kl. 4 (Imperium Rosyjskie)
- Order św. Jerzego (Imperium Rosyjskie)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k Błażejewski, Kutta i Romaniuk 1997 ↓.
- ↑ a b c Kaliński 1999 ↓, s. 34.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 932, 943, 1528.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 354, 687.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 54 z 23 grudnia 1926 roku, s. 447.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 540, 546.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 sierpnia 1929 roku, s. 257.
- ↑ Błażejewski, Kutta i Romaniuk 1997 ↓, s. wg autorów dowódcą pułku był do czerwca 1927 roku, a w latach 1927-1930 był komendantem garnizonu Stanisławów.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1930 roku, s. 49.
- ↑ Kaliński 1999 ↓, s. 34 wg autora w 1930 w drodze powrotnej z inspekcji uległ wypadkowi, w wyniku którego został przeniesiony w stan spoczynku.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 347, 1015.
- ↑ Kaliński 1999 ↓, s. 34 autor błędnie podał, że 1 sierpnia 1939 roku został powołany na szefa lotnictwa Armii „Warszawa”. Dowódcą Lotnictwa Armii „Warszawa” był ppłk dypl. pil. Mateusz Iżycki.
- ↑ Zenon Chwaliszewski: Bydgoski Klub Seniorów Lotnictwa [w:] Kalendarz Bydgoski 2013.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi na polu organizacji lotnictwa wojskowego” - jako ppułk. Jan Kierzun.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918–1920”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Stanisław Błażejewski, Janusz Kutta, Marek Romaniuk: Bydgoski Słownik Biograficzny. T. IV. Bydgoszcz: Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, 1997, s. 60–62. ISBN 83-85327-42-8.
- Arkadiusz Kaliński. Bydgoskie lotnisko w latach 1916–1939. „Kronika Bydgoska”. XX, 1999. Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. ISSN 0454-5451.